Endülüs Avrupa'yı nasıl aydınlattı?

💠 Avrupa'da kilise ve halk arasında bir savaşa sahne olan, insanların en ufak hastalıklardan öldüğü, güvenliğin olmadığı, temel insani hakların henüz tanımlanmadığı bir dönemde Endülüs zirveyi yaşıyordu. 💠 Bilim ve teknikte son derece ileri bir noktaya ulaşan Endülüslüler sayesinde yüz yıllar sonra Avrupa kıtası, 'muasır medeniyet' kıstaslarını yakalayabilmişti. Tarihe yön veren medeniyet: Endülüs 💠 Endülüs'te yetişen her milletten isimler, hakikat taşıyıcıları olarak Avrupa topraklarına yayıldılar ve koca bir kıtayı İslam'ın ışığından süzülenlerle aydınlattılar. 💠 Batı topraklarının bir medeniyet ortaya çıkarabilmesi, yetişmiş kadrolar vücuda yetiştirebilmesi Endülüslerin meydana getirdikleri kültür, birikim ve medeni hareketler sayesinde oldu. 💠 Endülüslü idarecilerin bilimsel gelişmeleri desteklemesi, medreseler inşa etmeleri ve İspanyolların kalplerini İslam'a ısındırmak istemeleri bu medeniyet hareketinin temelini oluşturdu. 💠 Endülüs'ün altın çağı olarak anılan dönem ise 11 ve 12. yüzyıllardır. Bu asırlar bilim hareketlerinin sıklaştığı, Endülüs'ün ilmi açıdan bir cazibe merkezi haline geldiği zamanlardı. Endülüs'ün Avrupa'ya 10 hediyesi 💠 Devletin teşekkül ettiği 9. ve 10. yüzyıllarda Ebu'l Kasım Meselemem el Mecriti, Arib bin Sa'd el Katib, Ebu'l Kasım ez Zehravi, Abbas bin Firnas gibi alimler çalışmaları ile öne çıktılar. 💠 11 .yüzyılda İbn Ebi Yevad El-Mecriti, El-Tigneri, El-Bassal, Ebu Ubeyd el-Bekri, İbn Haccac, Ebu İshak ez-Zerkali gibi ünlü alimler çalışmalar yürüttüler. 💠 Zirve olarak kabul edilen 12. yüzyılda İbn Bâcce, El-Gâfikî, İbnü'l-Cevaliki, İbn Rüşd, Ez-Zühri, El-Mazini, İbn Cübeyr, Cabir ibn Eflah, İbn Tüfeyl, El-Bitruci, Ebu Mervan ibn Zuhr, Ebu Zekeriya Yahya ibn Muhammed ibn el-Avvam göz alıcı çalışmalar yaptılar. 💠 Son alimler ise 13. yılda ortaya çıktı. Bu tarihten sonra Endülüs, ilmin gerilediği bir coğrafya oldu. Onlar, İbn-i Said, Ebu'l Hasan en Nebati, Abdullah bin Ahmad bin el Baytar idi. 💠 Endülüs'ün altın çağında Müslüman bilim adamları, çalışmaları ile Avrupa kıtasını aydınlattıkları gibi kendi dönemlerinden asırlarca ileride de oldular. 💠 Bu dönemde Yahudi ve Hristiyan kökenli bilim adamları kıtada dışlanırken Müslümanlar tarafından kabul gördü. Tarihin gördüğü en güzel beraber yaşama kültürlerinden birisi Endülüs'te zuhur etti. Endülüslü Müslümanların kasideden yankılanan yardım çağrısı 💠 Endülüs biliminin botanik dalında öne çıkan isimleri isimleri; Ebu Mervan b. Zuhr, İbnü'l Baytar, Ebu Aabbas el Nebati, İbnü'l Avvam, İbn Haccac ve Ebu Ubeyd el Bekri idi. 💠 Bu isimler Orta Çağ'ın en büyük botanikçileri olmalarının yanında Avrupa'da günümüzde bile devam eden bahçe sanatlarının oluşmasına da zemin hazırladılar. BİR BİLGİ: 💠 Ez Zehravi'nin çok büyük ve mahir bir cerrah olması Endülüs'ün cerrahi alandaki şöhretinin temel sebebidir. Zehravi'nin eseri 'Kitabü't Tasrif' kendisine 'cerrahinin babası' sıfatını kazandırmıştı. 💠 Kaleme alınmış ilk müstakil cerrahi kitabı olan 'Kitabü't Tasrif''te iki yüzden fazla cerrahi aletin çizimi de bulunuyordu. İbni Sina ile beraber batıda en çok bilinen Müslüman tıp alimi ez Zehravi idi. Endülüs gezi rehberi 💠 Diğer bilim dallarında olduğu gibi Endülüs, Avrupa karanlıkla boğuşurken matematik ve astronomi sahalarında da kıtanın kurucusu ve öncüsüydü. 💠 Cabir bin Eflah, Ez Zerkali, Ebu'l Kasım el Mecriti yaptıkları çalışmalar, telif ettikleri eserler ile Endülüs'te bu bilimsel alanlarda önde gelen isimlerdi. 💠 Endülüs tarihindeki en önemli astronom ez Zerkali idi. 'Safiha' olarak isimlendirilen usturlabın mucidi olan bu ismin eserleri Avrupa dillerine tercüme edilmişti. Usturlab nedir? Astronomi ölçümlerinde kullanılan cihaz. 💠 'Tuleytula Tabloları' isimli eseriyle büyük ses getiren Zerkali, bu çalışmasında Müslüman bilim insanlarının yanında Yahudi bilim insanlarının çalışmalarından da faydalanmıştı. Bu, Endülüs'teki beraber yaşama kültürüne güzel bir örnekti. Kopernik yıllar sonra Zerkali'den övgüyle bahsetmişti. Endülüs'deki İslam eserleri 💠 Astronominin yanında simya ile de uğraşan el Mecriti, gizli ilimlerle ilgilense de yaşadığı dönemdeki en büyük astronomlardan biri olarak kabul edilirdi. 💠 El Mecriti bilimsel çalışmalarının yanında yazdığı haşiyelerle de tanınır. Meşhur matematikçi Muhammed b. Musa el Harezmi'nin eserlerine yazdığı haşiyelerle batıda tanınması sağlayan isim oldu. Haşiye ne demek? Dipnot anlamına gelen tabir, sayfa boşluklarına ilave edilen açıklayıcı metinler. 💠 O güne kadar şüphesiz şekilde kabul edilen Batlamyus sistemini, Endülüs'ün yetiştirdiği bir diğer değer olan Cabir bin Eflah eleştirdi ve eksiklerini ortaya çıkardı. 💠 Cabir bin Eflah, meşhur kitabı Kitabü'l Hey'e fi ıslahil Mecisti ile büyük bir üne kavuşmuştu. Trigonometri üzerine çalışan Cabir bin Eflah'ın çalışmaları, Regiomontanus'u etkilemişti. 💠 Bilim dünyasının en önemli icatlarından bazılarının gerçekleştiği, akademik faaliyetlerin yoğunlaşarak arttığı Endülüs'ün bilim çağı, Avrupa tarihini etkilemişti. 💠 Çok kültürlü bir bilim ve düşünce dünyasına sahip olan Endülüs, bilimsel ve toplumsal meseleleri Avrupa'nın zihnine taşıyarak bir dönüşüme kaynaklı etti.