Denizlerde kudretli bir sancak: Osmanlı Donanması

↬ Osmanlı, beylikten devlete evrildiği süreçte kara hakimiyetine odaklanan bir devlet olarak öne çıktı. 1299'da Osman Bey tarafından kurulan devlet, başlangıçta sınırları kara topraklarıyla sınırlıydı ve denize kıyısı yoktu. ↬ Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren, güçlü bir siyasi birlik kurma amacıyla öncelikle komşu beyliklere karşı sınırlarını koruma stratejisine odaklandı. Bu nedenle, devletin kuruluşundan çeyrek asır sonra, denizle ilk temasları 1323 yılında gerçekleşti. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN BİTTİĞİNE İNANMADIĞI İÇİN 30 YIL DAHA SAVAŞMAYA DEVAM EDEN JAPON ASKERİ ↬ Osmanlı donanmasının temelleri XIV. yüzyılda atıldı. 1323'te Karamürsel'in fethedilmesiyle Osmanlı Devleti denize ulaştı; bu zafer, Kara Mürsel'in liderliğindeki ilk donanmanın oluşturulmasına ve Kocaeli savaşlarında denizden destek sağlanmasına olanak tanıdı. ↬ 1327'de Karamürsel'de kurulan ilk Osmanlı tersanesi, deniz gücünün kurumsallaşması anlamında önemli bir dönemeçti. Donanmada artık hiyerarşik bir sistem benimsenmiş ve ilk donanma komutanı, Kara Mürsel Bey olmuştu. 1337'de Kocaeli'nin ele geçirilmesi, 1353'te Rumeli'ye geçişin önünü açarak Osmanlı Donanması'nın stratejik önemini arttırdı. ↬ Osmanlı Devleti, kuruluştan II. Mehmed'e kadar olan süreçte güçlü bir kara devleti haline gelmiş, denizlerdeki gücü karada olduğundan daha az kabul gören bir devlet hüviyetindeydi. ↬ Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u fethetmeden önce donanmayı güçlendirmesi fetih sürecinde kritik bir rol oynadı. Donanmayı büyük ölçüde genişleterek ve güçlendirerek yaklaşık 300 gemilik büyük bir deniz filosu oluşturdu. İstanbul'un fethi sırasında II. Mehmed, donanmayı stratejik bir şekilde Haliç civarında konuşlandırarak, Bizans'a gelebilecek potansiyel Haçlı donanma birliklerinin şehre girişini kısmen engelledi. Bu, fetih sürecinde önemli bir avantaj sağlamış ve İstanbul'un fethinde donanmanın kilit bir rol oynamasını sağladı. Bu, fetih sürecinde önemli bir avantaj elde etti ve İstanbul'un fethinde donanmanın kilit bir rol oynamasına katkı sağladı. İMPARATORLUK TAHTINDA ENTELEKTÜEL BİR PADİŞAH: FATİH SULTAN MEHMET ↬ Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra 1455'te Tersane-i Amire'yi kurarak donanmanın merkezini İstanbul'a taşıdı. Başta İstanbul Galata bölgesinde ve Ege'de İzmir gibi stratejik konumu olan yerlere de gemilerin inşa edildiği, onarıldığı ve donatıldığı tersaneler olmak üzere donanma cephanelikleri ve tersaneler kuruldu. ↬ Donanma, kuruluşundan beri kullandığı kürekli kadırgalardan toplarla donanmış yelkenli gemilere geçişi başarılı şekilde sağladı. Değişen deniz savaşı taktiklerine uyum sağlamak için deniz teknolojisindeki gelişmeleri ve ilerlemeleri yakından takip ederek donanmayı güncellemeye devam etti. ↬ Osmanlı donanmasında zirve Fatih Sultan Mehmed ile başlayacak ve uzun yıllar denizlerdeki bu güçlü hakimiyet devam edecekti. Osmanlı Devleti, Yükselme dönemine girdiğinde artık birden fazla tersane ile güçlü bir deniz gücüne sahipti. ↬ II. Mehmed döneminde, Trabzon ve Amasra'nın alınmasıyla birlikte denizlerde birçok sefer düzenlendi. Özellikle Karadeniz'de ciddi bir hakimiyet sağlandı ve bölgenin hakimiyeti birçok seferle pekiştirildi. KAZANIRKEN KAYBETMEK: PİRUS ZAFERLERİ NEDİR? ↬ 1463'te başlayan Osmanlı-Venedik Savaşı 16 yıl sürecek ve Gelibolu'da inşa edilen gemilerle Ege'de kontrol sağlanacaktı. 1479'da Osmanlı donanması, Adriyatik ile Akdeniz arasında kalan İyonya Denizi'ndeki birçok adayı ele geçirdi. Sıra İtalya üzerine yapılacak seferlerdeydi. ↬ Gedik Ahmet Paşa komutasındaki donanma 1480'de İtalya Otranto'ya sefer düzenledi. Burada birçok bölgeden gelen Hristiyan birlikle yoğun bir mücadele gerçekleştirdi. Otranto Osmanlı tarafından ele geçirilmiş ancak daha sonra Hristiyan birlikler tarafından tekrar alınmıştı. 3 Mayıs 1481 yılında Fatih Sultan Mehmed'in ölümüyle Cem Sultan Vakası yaşandı ve Otranto kuşatması kaldırılmak zorunda kaldı. TİTANİK'TE ÖLMEDİĞİ İÇİN JAPONLARIN NEFRET ETTİĞİ ADAM: MASABUMİ HOSONO ↬ 1513 yılında çizdiği dünya haritasını padişah I. Süleyman'a sunan Piri Reis, neredeyse bugünkü dünya haritasına yakın bir çizim gerçekleştirmişti. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin denizlerde kurmak istediği hakimiyet anlayışının temsili niteliğindeydi. ↬ II. Mehmed'in ölümünden sonra II. Bayezid döneminde de donanmaya takviyeler yapılmış ve geliştirilmişti ancak Osmanlı donanmasının zirve yılları I. Süleyman döneminde olacaktı. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı Donanması 16. yüzyılda önemli bir genişleme ve modernleşme yaşadı. ADALETİN TİMSALİ: KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN ↬ Barbaros Hayreddin Paşa gibi yetenekli bir deniz komutanı Osmanlı donanmasında Kaptan-ı Derya makamına getirildi. Barbaros Hayreddin komutanlığında birçok başarılı sefere çıkılmış ve Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetini güvence altına almıştı. ↬ Preveze Deniz Savaşı Akdeniz'de hakimiyet sağlamak amacıyla Osmanlı ve Haçlı donanmaları arasında gerçekleştirildi. Haçlıların komutanı Andrea Doria ile Osmanlı donanması komutanı Barbaros Hayreddin Akdeniz'de karşı karşıya gelmiş ve savaş Osmanlının mutlak zaferiyle sonuçlanmıştı. Osmanlı donanması bu zafer sırasında tek bir gemisini dahi kaybetmemişti. ORTA ÇAĞ'DA KİTAP HIRSIZLIĞINA KARŞI SIRA DIŞI ÇÖZÜMLER ↬ Akdeniz ve Karadeniz'de mutlak hakimiyet sağlanmış ve bu sular üzerindeki ticaret yollarının kontrolü de Osmanlı İmparatorluğu'na geçmişti. Sırada Ege'de hakimiyet kurmaya gelmişti. Malta, Girit, Rodos ve diğer pek çok adaya seferler düzenlenmiş ve uzun süreli mücadeleye girişilmişti. ↬ Uluç Ali Paşa'nın ölümüne kadar olan sürede Osmanlı donanması büyük bir güç olarak denizlerde hakimiyet kurmuş ve Osmanlı'nın kudretli sancağını dalgalandırmıştı. Uluç Ali Paşa öldükten sonra Osmanlı donanması zayıflamaya başladı. Osmanlı donanması, daha önceki başarılarına rağmen 17. ve 18. yüzyıllarda iç çekişmeler, mali zorluklar nedeniyle Avrupalı denizci ülke güçleriyle rekabet edemeyecek duruma geldi. ↬ Denizde alınan ağır yenilgiler, özellikle de 1571'de Haçlı koalisyonuna karşı verilen İnebahtı Muharebesi'ndeki yenilgi, Osmanlı'nın Akdeniz'deki deniz üstünlüğünün azaldığının sinyalini verdi. İnebahtı'da Osmanlı donanmasının yakılması, deniz kuvvetlerine ciddi zarar verdi ancak sonraki süreçte donanma toparlanma emareleri göstermesine rağmen uluslararası alanda önemli bir prestij kaybı yaşadı. ↬ 1770 yılında, padişah III. Mustafa döneminde, Çeşme'de Osmanlı donanması Ruslar tarafından tarihte ikinci kez yakıldı. Bu durum devlete hem maddi hem de manevi olarak büyük kayıplar yaşattı. SURİYE'NİN KALBİNDE BİR MOSSAD AJANI: ELİ COHEN'İN CASUSLUK HİKAYESİ ↬ Osmanlı donanmasının üçüncü kez yakılışı 1827 yılında, II. Mahmud döneminde, 'Navarin Olayı' ile oldu. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin deniz gücünü zayıflatarak, tekrar donanma oluşturma çabalarını engelledi. Dördüncü ve son olarak, 1854 yılında Sultan Abdülmecid döneminde, Ruslar tarafından Sinop'da Osmanlı donanması yakıldı. Osmanlı donanması tarihte 4 defa yakılmış oldu. ↬ Donanmanın yakılması devleti daha da güçsüz bıraktı. Bu nedenle, Osmanlı Devleti farklı alanlardan gelen baskılara maruz kaldı ve çeşitli Avrupa ülkelerine imtiyazlar tanımak zorunda kaldı. Osmanlı Devleti, çeşitli ıslahatlar yapsa da donanma bir daha eski gücüne ulaşamadı. Editör: Halil İbrahim Kutlu

Denizlerde kudretli bir sancak: Osmanlı Donanması

Osmanlı donanmasının ilk zamanları