Cengiz Han'ın katliamları

🔸 Temüçin adıyla bilinen Cengiz Han, 1155 yılında Moğolistan ve Rusya sınırında yer alan, Doğu Sibirya'daki Onon Nehri civarındaki, Deli-Ün Boldok'ta dünyaya gelir. Elinde kan pıhtısıyla doğduğu rivayet edilen Cengiz için, ilerde birçok mazlumun ahını alacağı rivayeti yaygınlaşır. Öfkenin beslediği zulüm! 🔸 Kiyat aşiretinin şefi Yesügey Bahadır'ın oğlu olarak doğar. Annesi Houlen Ece'dir. Babası ona 'Temüçin' adını koyar. Fakat babası, Temüçin henüz 13 yaşındayken bu hayattan göçer. 🔸 Temuçin, zaman içinde güçlenir ve onu destekleyen insanlardan bir ordu kurar. İyice güçlenmeye başlayan Cengiz, içinde biriken öfke ve kin yüzünden düşmanlarına türlü türlü eziyetler uygular. Dünya üzerinde, bilhassa Orta Asya sahasında milyonlarca mazlumu acımasızca katleder. Otrar Katliamı 🔸 Günümüzde Kazakistan sınırları içinde bulunan Otrar kenti, Cengiz Han'ın hüküm sürdüğü yıllarda, Harzemşahların hâkimiyetindedir. 🔸 Harzemşahlar ile Moğol İmparatorluğu, birbirlerine rakipler iki güçlü devlettir. Bu iki güçlü devlet, Otrar'da karşı karşıya gelir. 🔸 Moğollar ile Harzemşahların arasındaki savaşın sebebi, Sultan Alâeddin'in amcası olacaktır. Otrar Valisi İnalcık, Cengiz Han'ın Harzemşahlara yolladığı Müslümanlardan oluşan ticaret kervanının asıl amacının ticaret değil casusluk ve halkı hükümdara karşı kışkırtmak olduğunu söyleyerek kafilede kim var kim yoksa katleder. 🔸 Bu olay sonrasında Cengiz Han'ın ordusu, 1219 yılında Kazakistan yakınlarındaki İrtiş bölgesine ulaşır ve Otrar kentini kuşatır. Oğulları Çağatay ve Ögeday'ı bu kenti yağmalaması için bırakır, kendisi de Buhara üzerine yürür. Orta Asya'nın kadim şehri Türkistan'daki tarihi yerler ❓Otrar kenti 🔸 Bilim insanlarından Cüzcanî, Otrar'daki bu olayı şu şekilde anlatır: 'Cengiz Han'ın gönderdiği heyetin Otrar'a geldiğini, valinin sultana kervanda çok değerli malların bulunduğunu ve bunlara el koymak için izin istediğini' söyler. 🔸 Sultanın izin vermesiyle tüm tüccarların öldürüldüğünü, ancak içlerinden bir tanesinin hamamda olması nedeniyle kaçarak canını kurtardığını, Çin'e giderek olanı biteni Cengiz Han'a anlattığını nakletmektedir. 🔸 Döneminin önemli bilginlerinden Cüveynî ise diğer kaynaklardan farklı olarak katliamın sebebinin heyet içerisinde bulunan Hintli bir tüccarın, İnalcık ile önceden tanıştığını, ancak tüccarı rencide etmeye çalışan valiye boyun eğmediğinden dolayı öldürüldüklerini nakletmektedir. ❓ Cüzcanî 🔸 İranlı tarihçi Şebânkâreî ise Otrar katliamı ile alakalı şunları söyler: 'Kervan, Mâverâünnehir'e ulaştığında oranın valisi aç gözlülük edip mallarına tamah ettiği kervanı durdurdu. Vali, Sultan Muhammed'e kâfirlerin himayesinde bir grup Müslüman geldi. Müslümanların kâfirlerin himayesinde olması dinen caiz değildir. Bu işin hükmü nedir diye sordu. Sultan hiç düşünmeden hepsini öldürün diye emretti. Onlar dört yüz elli günahsızı öldürdüler' şeklinde izah etmektedir.' 🔸 İslam döneminin önemli alimlerinen Reşîdüddin Fazlullah ise Cengiz Han'ın Harezmler seferiyle ilgili şu bilgileri verir: 'Harezmşahlar ve Moğollar arasındaki ticari ilişkiler nedeniyle Cengiz Han'ın bazı tüccarları, değerli mallar ile Harezm topraklarına gönderdiğini, ancak kafilenin Otrar valisi İnalcık tarafından casusluk iddiasıyla durdurularak mallarına el konulduğunu, heyette bulunanların kılıçtan geçirilerek, malların sultana gönderildiğini kaydetmektedir.' ❓ Şebânkâreî 🔸 Tüm bu görüşlerin ortak olduğu husus, kervanın mallarına el konulması ve bunun sonucunda bir savaş, hatta bir katliamın gerçekleşmesidir. Bu katliamı duyan Cengiz Han öfkelenir ve komutanıyla beraber üç kişilik bir heyeti Harezm'e gönderir. . 🔸 Harezmlilerin bu işte bir dahli varsa tazminat ödemesini, yoksa da İnalcık'ı kendisine teslim etmesini söyler. Bunun üzerine Sultan Muhammed cevap olarak gelen komutanı öldürür. ❓Sultan Muhammed 🔸 Harezmşahların bu davranışı, bardağı taşıran son damladır ve savaş artık kaçınılmaz olur. Fakat Cengiz Han öfkesine yenik düşüp Harzemşahlara saldırmak yerine hazırlıklı bir sefer düzenlemek ister. Ordu gereken hazırlıkları yapar ve yola çıkılır. 🔸 Cengiz Han, büyük oğlu Cuci'yi Cend bölgesine, Çağatay ve Ögeday'ı Otrar'a, Alak Noyan'ı Hocend ve Fenakent'e gönderir. Kendisi de küçük oğlu Tuli Han'ı alarak Buhara kentine sefer düzenler. 🔸 Harzemşah yöneticileri savaşın çıkacağının bilincindedir. Bundan dolayı Buhara, Semerkand ve Otrar kentlerine savunma hatları kurulur. ❓ Cuci Han ❓ Ögeday Han 🔸 Horasanlı bilginlerden Nesevî'nin Harezmşah Devleti'nin yıkılmasında etkili olan sebepleri aktarır: 'Harezmşah'ı bu tercihe iten en önemli faktörün devlet adamlarının ve komutanlarının ihaneti olduğunu söyler. Bu duruma örnek olarak aşağıdaki hadiseyi aktarır. Sultan, Otrar'ı ele geçirdiğinde babası ve akrabalarını öldürdüğü Bedrettin Âmid adlı bir komutan, Cengiz Han'la görüşmek istedi. Görüşmede Sultan'dan intikam almak için Moğollara yardım edebileceğini söyledi. Ayrıca Terken Hatun'la Alâeddin Muhammed arasındaki mücadeleyi anlatarak bu durumu lehlerine kullanabileceklerini anlattı. Bunun üzerine sanki Sultan'ın en yakın komutanları tarafından yazılmış gibi bir mektup düzenleyerek Sultan'ın eline geçmesini sağladı. Mektubu okuyan Alâeddin Muhammed, en yakınındaki adamlarının kendisine ihanet ettiğini düşünerek askerleri şehirlere dağıtma kararı aldı.' ❓ Nesevî 🔸 İlk saldırıyı, Cengiz Han'ın oğulları Çağatay ve Ögeday Otrar kenti üzerine yapar. Ciddi çarpışmalar yaşanır ve iki tarafta büyük kayıplar alır. Bir ara Harezm ordusu komutanlarına daha fazla savaşamayacaklarını söyler. Bunun üzerine İnalcık karşı çıkar ve direnmeleri gerektiğini söyler. 🔸 Fakat Moğolların şiddetli saldırıları ve erzakların yetersizliği sonucu Moğollara karşı mağlup olunmasına sebep olur. Kayıtlara göre İnalcık, tüm bunlara rağmen tüm gücüyle tek başınai ölene kadar çarpışmıştır. Tarihin en acımasız olayı: Moğolların Bağdat'taki katliamı 🔸 En sonunda yakalanan İnalcık, Cengiz Han'ın huzuruna çıkarılır. Otrar Valisi'nin gözlerine eritilmiş gümüş döktürür ve oracıkta öldürür. 🔸 Moğollar ele geçirdiği Semerkant, Buhara ve Otrar'da tarihte eşi benzeri görülmemiş katliamlar gerçekleştirir. Harezmşahlar ise acımasız oluşlarıyla bilinen Moğollar tarafından tarihten silinirler. Cengiz Han katliamlarına dair detaylar Buhara'nın işgali 🔸 Cengiz Han, Buhara'ya gelir ve atını şehrin merkezinde bulunan Ulu Camii'nin önüne doğru sürer. Mihrabın önünde durur, oğlu Tuli de attan inip minbere çıkar. Şehirde bulunan çalgıcıları ve şarkıcıları camiye toplayıp bu kutsal yeri eğlence mekânına çevirir. 🔸 Daha sonra Buhara şehri ateşe verilir, yapıların çoğu ahşap olduğu için kent yanıp kül olur. Halkı ise bir alana toplar, canlı canlı 30 binden fazla insanı ateşin içine atar. Şehirde insanlığa ve insanlara dair hiçbir şey kalmaz. Orta Asya'nın kalbi: Buhara Harezm işgali 🔸 Moğollar, günümüzde Özbekistan sınırları içerisinde yer alan Harezm'e ulaşır. Şehrin yoluna pusu kurup Harezmlilerin gelmesini bekler. 🔸 Yoldan geçen Harezmlilerin üzerine saldıran Moğollar, şiddetli bir savaşa neden olur. Bu, kale sınırlarına kadar devam eder. 🔸 Akşama kadar yüz bin asker ölür. Kaleyi alan Moğollar, kadınları ve çocukları esir alır. Şehri yağmalayıp yakıp yıkarlar. Evlerine sığınan halkın üzerine ateşli oklar ile felaket yağdırırlar. Böylece Moğol ordusu bir kenti ve geçmişini yok ederler. 10 soruda Müslüman bilim adamı Harizmi Tirmizi işgali 🔸 Moğol ordusu, günümüzde Özbekistan topraklarına yer alan Tirmizi şehrine sefer düzenler. Halk, Cengiz Han'a boyun eğmez. Moğollar bunun üzerine Tirmizi şehrine saldırır ve ele geçirirler. Moğol askerleri halkı, kentin dışına çıkartıp katleder. 🔸 Ordu, Tirmizi işgalinden sonra başka kentleri yağmalamak için yola koyulur. O sırada askerler yaşlı bir kadına rastlar. Kadın, 'Canımı bağışlarsanız büyük bir incim var, onu size veririm' der. Yerini sorduklarında, 'yuttum' demesi üzerine acımasız askerler, kadının karnını yarıp incisini alırlar. Belh'in işgali 🔸 Cengiz Han'ın diğer bir seferi Belh şehrine olur. Han, halkın teslim olmasına rağmen, küçükten büyüğe herkesi boş alana toplar. Moğol adetlerine göre halkı yüzlük, binlik gruplara ayırır ve kılıçtan geçirir. Talekan'ın işgali 🔸 Belh'ten ayrılan Cengiz Han, Afganistan'daki Telekan şehrini kuşatır. Şiddetli çatışmalardan sonra kale düşer. Moğol ordusu, vatanlarını korumak isteyen onlarca insanı acımasızca katleder. Kubbetü'l İslam şehirleri Bamiyan işgali 🔸 Cengiz Han, günümüzde Afganistan topraklarında bulunan Bamiyan şehrine, 1211 senesinde sefer düzenler. Acımasız Moğol ordusu şehre saldırır. Bu esnada Han'ın en sevdiği torunlarından biri ok ile yaralanır ve ölür. 🔸 Öfkeden deliye dönen Cengiz Han, kentte bulunan bütün canlıların katledilmesini emreder. 🔸 Tüm canlıları acımasızca katlettiren Cengiz Han, burada şehir kurulmasını yasaklar. Kötü köy manasına gelen 'Mavu Balıg' adını verir.