1941 Pera Palas Patlaması: Hedef Kimdi?

İstanbul'da art nouveau tarzı deyince akıllara Beyoğlu geliyor. Şehrin en tarihi yerlerinden biri olan bu yer eskiden Pera adıyla anılmaktaydı. Bulunduğu yer ile aynı isme sahip Pera Palas ise hem mimarisi hem burada yaşanan tarihi olaylarıyla ön plana çıkıyor. 1892 yılında inşasına başlanan Pera Palas, 1895'te düzenlenen bir açılış balosuyla misafirlerini ağırlamaya başladı. Dünyanın dört bir yanından ünlü insanın geldiği bu otelde büyük bir patlama yaşandı. Türk dünyasında kimlik ve hafıza savaşı 1941 senesinde II. Dünya Savaşı sebebiyle Avrupa'nın genelinde çatışmalar hakimdi. Muharebede tarafsızlık kararı alan ülkemizde ise sakinlik hakimdi. İşte böyle bir dönemde İstanbul'da ses getiren bir olay oldu, bu olay Pera Palas'taki patlamaydı, II. Dünya Savaşı'nda ülkemizin adının geçtiği tek hadise olabilir. II. Dünya Savaşı'nda Bulgaristan, Almanya saflarına geçti. Bu gelişmeden sonra İngiliz diplomatlar ülkeden ayrılmak durumunda kalır. O zamanlar Sofya Büyükelçisi George William Rendel ve beraberindeki yetmiş kişi İstanbul üzerinden kendi topraklarına döneceklerdir. Geçici bir süre İstanbul'da kalmak durumundadırlar, Sofya'dan trenle yola çıkarlar. İstanbul trenine aktarma yaparlar, işte ne olduysa burada olur. Aktarmayla İstanbul trenine geçerler ve eşyalar kompartımana alınır. 1816 yılında neden yaz yaşanmadı? Elçilik çalışanları sonrasında iki bavulun sahiplerini bulamaz, merak ederler ve içinde neler var bakarlar. Radyo pili, çamaşırlar ve gazete olduğunu görürler. Rendel ailesi ve birkaç görevli Pera Palas'ta, bir kısım çalışan ise tarihi otele yakın olan Alp Otel'de konaklayacaktır. Pera'ya geçen aile eşyalarını oteşin lobisine bırakmıştır... Elbette o sırada lobide sahibi bulunamayan iki bavul da duruyordur. İçinde sıkıntılı bir şey olmadığına kanaat getiren çalışanlar bavullardan birini arabadan indirmiş ve otele bırakmıştır. Ne olduysa burada olur, lobiden yüksek sesle birlikte kuvvetli bir patlama meydana gelmiştir. Koskocaman otel temelinden sarsılır, o dönem kubbeli cam giriş tavanı çöker ve civardaki binalarda patlamadan nasibini alır. Osmanlı'da adalet arayışı: Ateş İstidâsı Kısa sürede bunun çalışanlardan biri olan David Bethel'in getirdiği bavuldan ötürü meydana geldiği anlaşılır. Trende sahibi bulunamayan bavullardan biri ise ortada yoktur. Kısa sürede bu bavulu bulan kişilerden olan Stanley Embury'in Alp Otel'e götürdüğü fark edilir. Neyse ki iki otelin birbirine yakın olması büyük avantajdır. Çünkü Alp Otel'deki patlamayı duyan Embury, patlamanın bavuldan meydana geldiğini görünce hızla geri dönmüş diğer bavulu alıp boş bir alana atmıştır. Boş alana atması elbette çok mantıklıydı, sonradan yapılan incelemeler sonrası bavulda TNT kalıpları bulunmuş ve çanta yere atılınca bu bozulmuş. Yani Embury bilmeden ikinci bir patlamayı önlemiş olur. Maalesef bu elim hadisede yaralanan ve hayatını kaybeden insanlar olmuş. Sivil polislerden İngiliz vatandaşlarına bebeklere kadar birçok kesim etkilenmiş. 7 kişinin öldüğü ve 21 kişinin yaralandığı olay sonrası pek çok teori üretilmiş. Stratejik Nokta: Miryokefalon Savaşı'nı öne çıkaran detaylar Faili meçhul bavulların Sofya'da bagaj kontrolünde esnasında ustaca gizlendiği aktarılıyor. Bu olay tahmin edileceği üzere hem ülkemizde hem de uluslararası sahada fazlasıyla infiale neden oldu. Alman ve Bulgar ajanlar sorumlu tutuldu. Türkiye'de yaşanmasından ötürü ülkemizi sorumlu tutmak isteyenler olsa da olay aslında oldukça netti. İstanbul Cumhuriyet Savcılığı hadiseye yönelik şu açıklamalarda bulundu: 'Hadisenin Britanya temsilciliği personeline karşı Sofya'da bir Alman veya Bulgar teşkilatınca veya onlara bağlı bir teşkilatça hazırlanan bir teşebbüs olduğu hükmüne vardığımızdan ve bu teşebbüsün Türkiye'de mukim bir şahıs ya da teşkilat tarafından Türkiye sınırları dâhilinde düzenlendiği ve hazırlandığına dair herhangi bir delil bulunmadığından, savcılık herhangi bir şahsa karşı herhangi bir hukuki işlem yapmaya mahal bulunmadığına karar vermiştir.' İngiliz hükumeti bu olay sonrası ülkemize ölen ve yaralanan vatandaşlarımızın ailelerine tazminat ödemiş ve o dönem Pera Palas'ın sahibi Misbah Muhayyeş'e başta otelin hasarları için bir meblağ ödenmese de kendisi karşılamış ve otelin hasarları onarılmıştır. Sonrasında Muhayyeş'e tazminat ödense de otelin hasarını karşılayacak tutar da olmadığı kayıtlarda geçmekte. Bombanın verdiği hasar bir şekilde telafi edilse de Pera Palas'ın ismi artık kötü bir şekilde anılıyordu. Ebu'l Menuçehr Camii: Anadolu'daki ilk Türk izleri Otelin itibarını zedeleyen bu hadise, telafisi olmayan kayıplara yol açmıştı. Zaten Pera'daki işletmeler ve gelen turistlerin Taksim'e doğru yoğunlaşması oteli etkilemişti. Üstüne böyle bir olayın yaşaması Pera Palas'a olumsuz dönüşlerin olmasına neden olmuştu. Sonuç olarak Pera Palas'ta yaşanan patlama her anlamda kayıplarla neticelenmiş...

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

1941 Pera Palas Patlaması: Hedef Kimdi?