Yenilikten kaçınma: Neofobi

🔶 Neofobi, yeni durumlardan kaynaklı gelişen sürekli ve anormal korku durumudur. Hafif formunda, yeni şeyler denemekten ve rutinden kopmak istememek gibi semptomlarla ortaya çıkabilir. Araştırmalarda, neofobi genellikle tat çalışması ile ilişkilendirilir. Gıda neofobisi, pediatrik psikolojide önemli bir endişe kategoridesindedir. 🔶Psikososyal faktörler , bir çocuğun gıda neofobisi geliştirmesine neden olabilir. Küçük yaşlarda çocuklar, ebeveynlerin yiyecek tercihlerini dikkatlice izler ve bazı gıdalardan kaçınmaları durumunda yeme konusunda neofobik eğilimler gösterebilir. 📌Korku Nedir? 🔶 Yenilik korkusu, ilk kez karşılaşılan durum karşısında bireyde oluşan sürekli ve anormal korku durumudur. Bu fobinin hafif seyri, yeni şeyler denemek istememek şeklinde ortaya çıkar. Sunum yapmaktan, yeni insanlarla tanışmaktan, yeni ortamlara girmekten kaçınmak gibi... 🔶 Biyomedikal araştırmalarda neofobi genellikle tat çalışmaları ile ilişkilendirilir. Neofobi, insanda kendi hayatını sürekli kontrol altında tutma isteği oluşturur. Yani obsesifliğe eğilimli, kontrolcü, titiz bir kişiliğe sahiptirler. Bu durum, zamanla onların kendilerini sosyal hayattan soyutlamalarına neden olur. İnsan Olmanın Gereği: Empati 🔶 Neofobisi olanlar, kendilerine sorulmadan bir şey yapılmasından hiç hoşlanmazlar. Bu durum, kişinin agresif tutum sergilemesine neden olur. Kendini sosyal yaşamdan uzaklaştırarak izole ederler. Bu fobiyle başa çıkamadıkları takdirde depresyona sürüklenebilirler. 🔶 Özellikle 65 yaş ve üzerinde olan kişilerde fiziksel rahatsızlıklarla birlikte, sosyo-ekonomik düzeyde düşüklük, yalnızlık, eşini kaybetmenin verdiği derin acı, emekli olmak ve rutin yaşama adım atmak gibi durumların da etkisiyle neofobi bir şekilde atlatılabilir. Psikoterapi ve ilaç tedavisinin yanı sıra hastanın yaşam kalitesinin yükseltilmesi tedavide temel amaç olarak belirlenir. Doğan Cüceloğlu'nun İletişim Donanımları Eserinden 20 Alıntı 🔶 Yeni şeyler ya da hayatınızın herhangi bir noktasındaki yeniliğe karşı gerçek olmayan ve aşırı bir korku duyuyorsanız, ani tepkiler veriyorsanız, yenilikten sıklıkla kaçınarak yaşamınızı kısıtlıyorsanız ve bütün bunlar yaşamınızda son 6 ay ya da daha uzun zamandır devam ediyor, başka herhangi bir mental hastalık veya durum ile açıklanmıyorsa sahip olduğunuz neofobi, özgül fobi olarak teşhis edilebilir. Pek tabii bu teşhisi ancak bu konuda uzmanlaşmış bir ruh sağlığı çalışanı koyabilir. 📌 Özgül fobi nedir? 🔶Neofobi, 1-2 yaşlarında çocuklarda dahil olmak üzere her yaşta görülebilir. Çeşitli sebeplere veya ani bir olaya bağlı olarak ortaya çıkabilir. Yapılan araştırmalar sonucunda bu korkunun erken yaşlanmaya neden olduğu ve ömrü kısalttığı görülür. 🔶 Neofobik kişilerde sinir ve stres üst düzeyde seyreder. Bu konuyla ilgili fareler üzerinde yapılan bir araştırmada, neofobisi olan farelerin yerleri değiştirilir ve tepkileri gözlenir. Yer değişimi yaşadıklarında, insanlarda da depresyon ve stres halinde artan glikokortikoid hormonun yükseldiği görülür. Yeniliğe kaygı duyan farelerin diğerlerine göre daha çabuk yaşlandığı ve az yaşadıkları görülür. En Sık Karşılaşılan 10 Kişilik Bozukluğu 🔶 Neofobi, psikoterapi ile uygun şekilde tedavi edilebilir. Özellikle bilişsel davranışçı tedavi, en fazla fayda gösteren psikolojik müdahaledir. Bu müdahaleler fobiden etkilenen üç bileşenin tedavisine dayanır; davranışsal, fiziksel ve bilişsel bileşendir. 🔶 Davranışsal bileşen maruz kalma yoluyla tedavi edilir. Birey, alışmak ve korkuyu yenmek için korktuğu şeylere kontrollü bir şekilde maruz kalır. Fiziksel bileşen anksiyete düzeyini indiren gevşeme teknikleri ile tedavi edilir. Bilişsel bileşen ise yeni şeyler hakkındaki işlevsiz düşüncelerin normale döndürülmesi ile düzeltilir. İletişimin Temel Ögesi: Beden Dili 🔶 Gıda neofobisi, insanların yeni veya alışılmadık yiyecekleri yeme korkusu olarak tanımlanır. Çoğu yeme bozukluğundan farklıdır. Özellikle yürümeye yeni başlayan ve küçük çocuklarda yaygındır. Yemek deneyimi sırasında ya da öncesinde oluşabilir. 🔶 Sadece yeni yiyecekleri denemeye direnmekle kalmaz, aynı zamanda tadlarını kötü olarak değerlendirir. İnsanların genellikle bildikleri tatları seçmeleri çok normaldir. Çoğu insan bir dereceye kadar bu kaygıyı yaşar. Kişinin gerçekten gıda neofobisinden muzdarip olup olmadığını anlamak için testler yapılır. İnsan Olmanın Gereği: Empati 🔶 Genetik, hem gıda hem de genel neofobi de önemli bir faktör olarak öne çıkar. Araştırmalar, yaklaşık üçte ikisinin genetikten kaynaklandığını gösterir. 🔶 Bazen gıda neofobisi doğrudan çevresel bir olaydan kaynaklanır. Mesela, gıda zehirlenmesi yaşayan bir kişi bu olaydan sonra yeni şeyler yemekten kaçınır. Bu, beynin yeni ve riskli yiyeceklerin vücuda girmesini engelleme girişimi olarak görülebilir. 🔶 Çocuğa sevmediği yemeği yemesi için baskı yapmak ya da cezalandırmakla tehdit etmek gibi durumlar çözümden ziyade kötü sonuçlara neden olur. Bunların aksine çocuklara sevmedikleri, istemedikleri bir şeyin tadına baktıklarında ödül verilmesi ya da yeni yiyecekleri ebeveynler çocukların önünde neşeyle yemesi çözüm önerisidir. Bilinmeyen tepki: Küsmek 🔶 Değişmekten korkuyor ve yenilikler hayatınızın her alanını olumsuz olarak etkiliyorsa ve değişime bireysel olarak büyük bir direnç gösteriyorsanız, bu durum kişisel gelişiminizi ve insanlarla olan ilişkilerinizi olumsuz manada etkiler. Bu direnci kendiniz çözemediğiniz için bu kadar zorlanıyor olabilirsiniz. 🔶 Bu sebeple, neofobiniz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir ruh sağlığı çalışanından destek almanız gerekir. Gerçekten değişmek ve değişimi kabullenmek istiyorsanız öncelikle kendinizi hazırlamalısınız. Neleri değiştirmeniz gerektiğine karar vermeli ve bu sürece kendinizi adapte etmelisiniz. Kusursuzluk Sanrısı: Ördek Sendromu