Rusya'da İslam'ın ilk meşalesi: Galiye Medresesi

RUSYA'NIN İLK İSLAM MEDRESESİ: GALİYE 🔸 Geçmişten günümüze kadar Türkler farklı coğrafyalara yayılır ve birbirinden değişik bölgelerde devletler kurarlar. Devlet sahibi olamayanlar ise kendi gelenek ve göreneklerini bir şekilde sürdürmeye devam ederler. 🔸 İşte, kültürel mirasın aktarılmaya çalışıldığı bu süreçte eğitim ve öğretim ihmal edilmez ve gerekli teçhizat sağlandıktan sonra ilim yuvaları birer birer açılır, büyük bir heyecanla öğrenciler yetiştirilir. Orta Asya değil Türkistan RUSYA İÇİNDEKİ TÜRK TOPLULUKLARI 🔸 Zaman ile Türk devlet ve topluluklarının pek çoğu Rusya sınırları içinde kalır. Kendi mimari tarzlarını yansıtan farklı stillerde binalar ve kurumlar inşa ederler. 🔸 Düşmanlar karşısında yekvücut duran Türk devlet ve toplulukları, bu eğitim kurumlarında birbirinden kıymetli ve bilgili kişilerin yetişmesinde büyük rol oynar. UFA'DA BİR MEDRESE 🔸 Rusya sınırları içinde kalan kurumlarından biri, iç işlerinde özgür bir cumhuriyet olan Başkurdistan'ın başkenti Ufa'da yer almaktadır. 🔸 Dünyamızın en kuzeyinde Tataristan Cumhuriyeti'ne komşu Başkurdistan, tüm engellere rağmen ilim yuvasını kurar ve dünyaca ünlü bilim insanlarını yetiştirir. Yüzyıllardır devam eden Çin zulmü RUSYA'NIN İLK İSLAM MEDRESESİ 🔸 Ufa'daki bu medrese; Kazak Türkü Mağcan Cumabayoğlu, Kırgız Türkü İşenali, Tatar Türkü Ziyaeddin gibi İslam ve Türk birliği için önemli alimlerin yetişmesini sağlar. 🔸 Galiye ya da Galiya olarak bilinen bu medrese, günümüze kadar ulaşır ve 'Rusya'nın içindeki ilk İslam Medresesi' olma şerefine erişir. 21. YÜZYIL MEDRESELERİ 🔸 Rusya'da Galiye Medresesi dışında Hüseyniye, Rasuliyye, Muhammediye gibi medreseler, 21. yüzyılda adından çokça söz ettirir ve döneme damga vurur. 🔸 Müslüman aydınlar; şair, yazar ve o yüzyılın siyasetçileri, Türk- İslam düşüncesine uygun olarak kural ve kaidelerine göre kendi millet ve halklarını en güçlü şekilde kalemleri ile savunurlar. Uzaktaki kardeşimiz: Mağcan Cumabayoğlu YASAKLAR DÖNEMİNDEN MEDRESELER ÇAĞINA 🔸 1917 yılında Rusya'da yaşanan Bolşevik İhtilali ile birlikte İslam medreseleri yasaklanır, seksenli yılların sonuna doğru Müslümanların ilim ve bilim faaliyetleri devam eder. 🔸 Fakat Miri Arab yani Buhara Medresesi, Sovyetler Birliği döneminde tüm baskı ve yasaklara rağmen gizli de olsa devam eder ve İslam sancağını gelecek nesillere ulaştırmak için ellerinden geldiğince büyük bir mücadele örneği sergilerler. UFA'DA İLK MEDRESE İZNİ 🔸 1989 senesine gelindiğinde Rusya'da yaşayan Müslüman Türklerin temsilcisi olarak Tacuddin, Kremlin Sarayı'na medrese mevzunu konuşmak için gider. 🔸 SSCB'nin kararı ile Başkurdistan'ın başkenti Ufa'da Rızaeddin b. Fahruddin'in adını taşıyan bir ilim yuvasının kurulmasına müsaade edilir. Rızaeddin b. Fahruddin kimdir? Tam adıyla Rızaeddin bin Fahreddin bin Seyfeddin eş-Şirdanî, Tatar müftü, tarihçi. Ceditçi ve reformcu fikirleriyle bilinmektedir. II. Abdülhamid'in Çin'deki mührü: Hamidiye Üniversitesi 21.YÜZYIL İLİM YUVASI 🔸 Rızaeddin b. Fahruddin'in adını taşıyan medresenin ilk müderrisi ise Ravil Mamlayev olur. İslam temelli ilimlerin tahsil edildiği irfan merkezinde Arapça, tefsir ve hadis ilimleri gibi dersler okutulur. 🔸 21. yüzyılda dini ilimlerden uzak kalan toplum böylesine bir bilim ve ilim yuvasının açılmasından kaynaklı kıvanç duyar. Tahmin edilenden daha fazla katılım sağlamak isteyen halkın önünü Rus hükümeti keser. LALE TÜLPAN CAMİİ'NE TAŞINAN EĞİTİM 🔸 Medrese yönetimi, 1998 yılına kadar talebelerini büyük bir özveri ve gayretle ilimle çevrelemeye ve gelecek nesiller için en iyi eğitim zeminini hazırlamaya özen gösterir. 🔸 Baskılar sebebiyle Rızaeddin b. Fahruddin Medresesi'ndeki öğrenciler Lale Tülpan Camii'ne taşınır ve eğitime bir süre bu şekilde devam edilir. TÜRK DÜNYASININ MEDRESESİ 🔸 Ufa'da ilk İslami eğitim hareketini başlatan medrese, Rızaeddin b. Fahruddin olarak bilinse de Rusya'nın en büyük İslam Medresesi Galiye Medresesidir. Bu medrese 1906 yılında Ziya Kemal tarafından büyük umutlarla açılır. 🔸 1919 senesinde bazı gerekçeler ile kapatılan bu medrese, 2001 yılında tekrar açılır. 2003 yılında ise artık resmi bir kurum yani üniversite hüviyeti kazanır. 🔸 Zaman içerisinde artan öğrenci sayısı ile beraber Galiye / Galiya Üniversitesi, Türk dünyasına her alanda donanımlı kadın ve erkek din insanları yetiştirme gayreti içindedir.