Resmin arkasındaki gizem: Pentimento

RESİM SANATI İnsanlar, duygu ve düşüncelerini dışa vurma ihtiyaçlarının doğal bir sonucu olarak ilk çağlardan itibaren çeşitli sanatsal faaliyetlerde bulunurlar. Resim de bu faaliyetlerin başında gelir. Mağara duvarlarındaki basit çizimlerle başlayan resim serüveni günümüzde dinamik bir alan olma özelliğini korur. İslam mimarisine has motif: Mukarnas Resim sanatının sınırları son derece geniştir. Kullanılan malzemeler, oluşturulacak kompozisyon ve üzerine çizimler yapılacak zemin, tamamen sanatçının fikir dünyasına göre şekillenir. Bu nedenle resim, sanatçının duygu yoğunluğunu dışavurumu için en uygun yollardan biri olarak tarih boyunca önemsenmiş ve dikkat çekmiştir. Tarih, yüzyıllar boyunca binlerce sanatçının yetişmesine tanıklık etmiştir. Dili, ırkı, ülkesi birbirinden farklı olan bu sanatçıların hikayeleri resim ile ortak noktada buluşur. Mutluluğu, üzüntüyü, yorgunluğu, başarıyı, ümitsizliği, kaybı kısacası tüm insanlığın tecrübe ettiği duyguları kendi pencerelerinden aktararak bir düzleme dökerler. Çağları aşan resim sanatı, zamana karşı dirençlidir. Sanatkarın fırçasından yüzyıllar önce çıkmış herhangi bir resim, bugün muhatabıyla konuşabilir. Bu durum sanatın evrenselliğinin en önemli göstergesidir. RESMİN SERÜVENİ Eserleri ile herkesçe tanınan ressamlar, hayran bırakan tablolarını büyük bir emek ile oluştururlar. Bugün bildiğimiz haline ulaşana kadar tablolar, birçok evreden geçer. Hatta bazı ressamlar, yapıtını bitirdikten sonra beğenmeyerek üstünü kapatır ve yeniden çizerler. Sanatçıların daha önce çizdiklerini beğenmeyerek yeniliğe başvurması, zevkinin değişip olgunlaştığını gösterir. Gelişim sürecini detaylı gözlemleme fırsatı sunan bu değişiklikler, sanat tarihinde oldukça yaygındır. Sanatın İslam ile buluşması RESİM SANATINDA PENTİMENTO KAVRAMI Sanatçıların çizdiklerinden vazgeçerek yaptığı küçük veya büyük değişiklikler, tarih boyunca sıkça rastlanan bir durumdur. Sanat literatüründe bu duruma pentimento adı verilir. İtalyanca 'pişmanlık' anlamına gelen pentiment kelimesinden türeyen kavramın Türkçe karşılığı 'sanatçı pişmanlığı'dır. Pentimentoları resimde fark etmek bazen kolay olsa da çoğunlukla tabloya dikkatlice bakıldığında görülür. Bazı sanatçılar bu değişiklikleri öyle ustaca saklar ki ancak yıllar sonra çeşitli teknolojik yöntemlerle gizlenenler gün yüzüne çıkar. Bunlardan en bilineni tabloların ileri düzey X ışınlarına maruz bırakılarak gözlemlenmesi yöntemidir. ASKERİ KIYAFETLİ YAŞLI ADAM TABLOSU Pentimento deyince akla gelen ilk eserlerden biri 'An Old Man in Military Costume' adıyla bilinen 'Askeri Kıyafetli Yaşlı Adam' tablosudur. Hollandalı ressam Rembrandt Harmenszoon van Rijn tarafından yapılan portrenin altında saklanmış başka bir portre gizlidir. Sanatçının en başta çizmeyi düşündüğü bir kadın portresidir ancak fikrini değiştirerek yaşlı bir adamı resmetmeye karar verir. Bunun için farklı bir tuvale geçmek yerine mevcut tuvali ters çevirerek kullanmayı tercih eder. Camın ışık ve renk ile dansı: Vitray JACQUES DE NORVINS PORTRESİ 1780- 1867 yılları arasında yaşayan Fransız ressam Jean Auguste-Dominique Ingres tarafından çizilen 'Roma Polis Müdürü Jacques de Narvins'in Portresi'nde sol üst köşede saklanmış bir yüz vardır. Rivayete göre ressam, Napolyon'un oğlunun büstünü çizmeye niyetlenir. Fakat bu süreçte Napolyon'un İmparatorluğu son bulur. Ressam da eserinde değişiklik yapmaya karar vererek yüzü kırmızı perdeyle kapatır. Saklamaya çalıştığı bu yüz, dikkatli bakıldığında kolayca görünür. DENİZ KENARINDAKİ ANNE VE BEBEĞİ Küçük yaşta resim yapmaya başlayan İspanyol kökenli Pablo Picasso'nun, deniz kenarında kucağında bebeğini tutan bir anneyi resmettiği 'Mother and child by the sea' tablosu da bir pentimento örneğini barındırır. Picasso, tuvali daha önce kadın portresi çizmek için kullanır. Ancak bu durum uzun süre farkedilmez. Tablo X ray cihazından geçirilince gerçek ortaya çıkar. Ahşabın zarafetle buluşması: Naht sanatı YAŞLI GİTARİST TABLOSU Picasso'nun başka eserlerinde de pemtimentoya rastlanır. Yaşlı bir gitaristi resmettiği 'The old guıtarıst' isimli tablosunda benzer bir değişiklik söz konusudur. Resme bakıldığında elinde gitarını tutan zayıf bir adam görünür ancak detaylıca incelendiğinde gitarın sağ alt tarafında üstü kapatılmış bir el görünür. Yine aynı şekilde yaşlı adamın boynunun üstünde bir kadın yüzü belirir. Tablo ileri derece X ışınlarına maruz bırakıldığında resmin bütününe ulaşılır.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Resmin arkasındaki gizem: Pentimento