Antalya'da düğmeli yapılar: Akseki Evleri

İnsanoğlu hayatını idame ettirebilmesi için belli başlı şeylere ihtiyaç duyar. Bunlardan biri de konuttur. Konut; barınma, korunma gibi fiziksel gereksinimleri giderir. Aynı zamanda konut, insanların; sosyal, kültürel ve duygusal ihtiyaçlarını da karşılar. Doğada yaşam mücadelesi barınma içgüdüsü ile başlar. Zamanda yolculuk: Cumalıkızık Köyü İçgüdünün ışığında, hayatın ritmine ayak uydurmaya çalışan insanlar, kayaları oymuş ve 'yaşanılacak' bir barınak haline getirmişlerdir. Tabi bir barınak olması için yerleşik düzen şart değil. Tarihi serüvenin başlangıcından itibaren Türk toplulukları, ev olarak çadırdan yapılmış 'otağ' adını verdikleri barınakta yaşamlarını idame ettirmişler. Göçebe yaşam tarzı ilerleyen tarihlerde değişir ve yerini yerleşik düzene bırakır. Türk konut mimarisinin en güzel örnekleri bir bir ortaya çıkmaya başlar. Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve devamında Osmanlı ile Cumhuriyet dönemlerinde yerleşik yaşamın en güzel akisleri olan farklı tarzda haneler, ortaya çıkar. Çinilerle bezeli Yeşil Külliye İşte, bu kapsamda ülkemizde birbirinden ilginç yapıların bulunduğunu söylemeliyiz. Bunlar kimi zaman yapılış hikayeleriyle, kimi zaman kullanılan malzeme ve kimi zamanda farklı mimari tarzlarıyla ön plana çıkıyor. Evet, Antalya'da da farklı tarzıyla ünlenen birtakım yapılar bulunuyor, bunlar düğmeli evler olarak da anılan 'Akseki evleri' Öncelikle bu evler ağırlıklı olarak taştan inşa ediliyor. Ardından andız ağacından kesilen odunlar ahşaba dönüştürülüyor ve birbirinin içine kenetlenecek şekilde iskelet olarak kullanılıyor. Bina; taş yığarak, herhangi bir harç veya çimento gibi malzeme kullanılmadan inşa ediliyor. Bu özelliği sayesinde Akseki evlerinin namı tüm dünyaya yayılmış. Geçmişten günümüze Bursa'nın Kızık köyleri Düğmeli evler denmesi de iskeletin dışarıda kalan kısımlarının düğme gibi gözüküyor olması. Geleneksel Akseki evi, 2 katlı ve taş duvarlardan oluşuyor. Taş duvar asıl taşıyıcı gibi görünse de evi ahşap iskelet taşımakta. Evdeki taş duvarda dikine atılan kısa parçaları, yöre halkı 'düğme' olarak isimlendiriliyor. Bu evler; hem sağlık açısından hem de kullanış açısından ön plana çıkıyor. Akseki yapıları; yaz aylarında serin, kış aylarında sıcak tutmakta. Bunun yanı sıra da depreme dayanıklı. İşçiliği ise taşların tek tek işlenmesi nedeniyle çok zor. Özgün bir tarza sahip olan bu evler genelde Toros eteğine kurulan yerleşimlerde görülmekte. Hafta sonu rotası: Taraklı'da gezilecek yerler Bölgede, 1900'lü yıllarda büyük bir yangın meydana geliyor. Bu da bölgedeki birçok düğmeli evin yanmasına ve birçoğunun da günümüze ulaşamamasına neden olmuş. Bir diğer sebep ise 1950 yıllarından sonra başlayan köyden kente göçün sonucunda bu işle uğraşan ustaların kalmaması veya mesleklerini bırakması. Günümüzde ise Büyük İlvat, Sarıhacılar, Belen, Bucak köylerinde az da olsa 'düğmeli evler' bulunuyor. 20. yüzyılın ilk yarısında inşa edilen evlerin bir kısmı Akseki- İbradı Havzası Gelişim Projesi kapsamında restore edilmiş ve korumaya alınmış. Kervan ve göç yolu üzerinde bulunan bölgedeki evler turistler tarafından yoğun ilgiyle karşılanıyor. Fakat restore edilen evlerin yanı sıra kaderlerine terk edilen evler de mevcut. Bir Osmanlı kasabası: Göynük Osmanlı mimarisini yansıtan bu özgün yapılar; malzeme, yapım tekniği, plan özellileri bakımından Antalya'ya fazlasıyla geleneksel bir hava katıyor. Akseki evlerine farklı bir esinti katan elbette, yalnızca düğmeleri değil; sofaları, döşemeleri, merdivenleri ve detaylı kalem işlemeleri bu türü, merak edilen bir yapı çeşidi haline getirmiş.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Antalya'da düğmeli yapılar: Akseki Evleri