Türkistan’ın gözbebeği 10 cami

📍 Kul Şerif Camii, Tataristan 💠 Tataristan'ın Kazan şehrinde yer alan cami, Kazan Kremlin Sarayı'nın içerisindedir. Adını Korkunç İvan'ın Kazan'a saldırısı sırasında hanlığı savunurken hayatını kaybeden mücadele insanı, önemli devlet adamı Kazan Hanlığının imamı Kul Şerif'ten alır. Bu cami, ülkede İslam dininin ve devletin yeniden doğuşunu sembolize eder. 💠 Orijinali 16. yüzyılda inşa edilen bugünkü hali ise 2005'te tamamlanan cami üst ve alt olmak üzere iki platform üzerinde bulunur. Üstü dini törenler, altı ise müze olarak kullanılır. Kazan Türklerinin kadın kahramanı: Süyüm Bike 💠 Kendine özgü mimarisi ve süslemeleriyle göz kamaştıran cami içerisinde yeniden doğuş ve gelişimi ifade eden lale sembolüne sıkça yer verilir. 💠 Caminin ana bölümünün kenarlarında elli beş metre yükseklikte 4 ana minarenin yanı sıra 2 küçük ve 2 dekoratif minare de bulunur. Kubbesi, Kazan Hanı'nın tacı şeklindedir. 💠 Kul Şerif Camisi, her ne kadar Osmanlı ve Avrupa Gotik mimarisi tarzında görünse de kendine has mimari esintiler taşır. Mavi kubbeleri ve kar beyazı görüntüsüyle kentin simge eserleri arasında yer alır. Tatarların günlük hayattaki tezahürleri: Maniler 📍 Lale Tülpan Camii, Başkurdistan 💠 Rusya'nın içinde özerk bir statüde olan ve İslam'ın yaygın olduğu Başkurdistan Cumhuriyeti'nde pek çok cami bulunur. Bu camilerden biri de Başkurdistan'ın sembolü Çernikovka eyaletinde inşa edilen 'Lale Tülpan Camii'dir.' 💠 Bu yapı, 1989- 1998 yılları arasında yapılır. Caminin en önemli özelliği ve isminin kaynağı minareleridir. 1000 kişilik kapasiteye sahip olan bu cami görenleri adeta büyüler... 💠 Başkurdistan halkı ve Türkiye'den giden gönüllüler ile yapılır. Özel olarak tasarlanır. Bu camide bulunan çiniler Kütahya'dan özel olarak getirilmiştir. En görkemli camilerden biri olan bu eser Orta Asya'nın gözde yapıları arasındadır. Tatarların Mehmet Akif'i: Abdullah Tukay 📍 Hoca Ahmet Yesevi Camii, Kazakistan 💠 Kazakistan'da bulunan cami Türkistan şehrinde UNESCO tarafından dünya kültür mirası olarak kabul edilen büyük Türk mutasavvıfı Hoca Ahmet Yesevi Türbesi'nin hemen yanı başına inşa edilir. 💠 16 Ekim 2009 tarihinde yapımına başlanılan cami, Türkiye Diyanet Vakfı tarafından inşa edilerek 17 Nisan 2015 tarihinde ibadete açılır. Türk-Kazak kardeşliğini yansıtan cami, klasik Kazak ve bölge mimarisi görünümüne sahiptir. Hoca Ahmet Yesevi kimdir? 💠 Yapımında modern malzemeler kullanılan cami, Orta Asya ve Selçuklu mimarisinden izler taşır. Bölgedeki tarihi yapılarla da uyum içinde olan cami ve külliyede, kütüphane, aşevi, çok amaçlı salonlar, yemekhane, kafeterya, imam ve müezzin odaları, sınıflar , gasilhane gibi hizmet alanları bulunur. 💠 3 bin kişinin aynı anda ibadet edebildiği Hoca Ahmet Yesevi Camii, milletimizin kardeş Kazakistan halkına vefa göstergesi ve ümmet kardeşliğinin bir nişanesi olarak inşa edilmiştir. Kazak Edebiyatı'nın zirvesi: Abay Kunanbayoğlu 📍 Iydgah Camii, Doğu Türkistan 💠 'Iydgah' kelimesi 'bayram yeri' anlamına gelir. Doğu Türkistan, Uygur Özerk Bölgesi'nde bulunan cami, 1442 yılında Saqsız Mirza tarafından yapılır. Yıllar içinde birçok değişikliğe uğrayan caminin aynı zamanda geniş bir avlusu bulunur. 💠 Uygur Türklerinin sembollerinden biri olan bu camide aynı anda 10 bin kişi namaz kılabilir. Bu muazzam mozaiklerle bezenmiş olan camii, tarihi İpek Yolu'nun üzerindeki Kaşgar eyaletinde yer alır. Uygurların dünyaya armağan ettiği 12 makam 💠 'Kaşgar' sözcüğü 'yeşim taşı' anlamına gelir. Burası o kadar kutsal ve değerli bir yerdir ki zamanında böyle bir isim verilir. 💠 İpek Yolu üzerinde köprü görevi gören bu kent, birçok Türki Cumhuriyet ile de sınırı bulunur. Uygur Türklerinden evvel bölgede Karluk Türklerinin hâkimiyeti vardır. 💠 Bu ulu şehir, Karahanlı Devleti'ne de ev sahipliği yapar. Türk-İslam Dönemi'nin en önemli isimlerinden Yusuf Has Hacib, Kaşgarlı Mahmut buralarda yetişir ve ünlü eserlerini burada kaleme alırlar. Bu usta âlimlerin türbeleri de yine burada bulunur. Baş üstünde taşınan gelenek: Türkistan Başlıkları 📍 Nur Sultan Camii, Kazakistan 💠 Kazakistan'ın önemli simgelerinden biri olan Nur Sultan Camii'nin yapımı 2019 yılında başlar. 2022 yılında ise inşası tamamlanır. Türk –İslam eserleri arasındaki yerini alır. 💠 Başkent Nur Sultan'da inşa edilen bu cami, şimdiden Guinness rekorlar kitabına aday olarak gösterilmektedir. Türkiye'deki camiler örnek alınarak yapılan bu güzide eser mavi kubbesiyle ve görkemli minareleriyle görenleri âdete etkisi altına alır. 💠 İçinde kullanan açık tonlar camiye ayrı bir hava da katmaktadır. Nur Sultan Büyük Camii, Allah'ın 99 adının yazılı olduğu kıble duvarı ve kristal sayısı ile dünyanın en büyük yapısı olma özelliklerini barındırır. 💠 10 hektarlık alana inşa edilen bu ihtişamlı yapı, aynı anda 30 bin kişinin namaz kılabileceği şekilde tasarlanır. Bölgenin turizmini şimdiden ciddi bir şekilde omuzlar. Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? 📍 Kalan/ Kalyan Camii, Özbekistan 💠 Özbekistan'ın Poi Kalyan Meyda'nında bulunan cami, Karahanlı Hükümdarı Arslan Han tarafından 1121 yılında inşa edilir. 💠 Cuma Camii olarak da anılan bu eser, Cengiz Han Buhara'ya saldırdığı esnada zarar görür fakat bu olay günümüze kadar ulaşmasına mani olmaz. 💠 Bu yapı, Cengiz Han'ın, Orta Asya saldırılarından sağlam bir şekilde günümüze ulaştığı için bir hayli özel olarak kabul edilir. Camiyi farklı kılan özelliklerden biri de tepesinin külah şeklini andırmasıdır. 💠 İnci sıraları, sepet örgüleri, geometrik hatlar, baklavalar, yıldızlarla bezenmiş olan minarede şerefenin altındaki sırlı tuğla ile meydana gelen süslemeleri ile bilinen yapılar, Özbek mimarisinin erken dönem örneklerden biridir. Cengiz Han 💠 Büyük bir kemerle bugünkü camiye bağlanan minarenin üst kısmında mukarnaslı bir şerefe vardır. Sivri kemerli on altı açıklığa sahip şerefe üstte dışa taşkın mukarnas bezenir. Minareyi özel kılan özelliği, en tepede külâh benzeri konik bir tepenin bulunmasıdır. 💠 Kalan Camii 1514 dolaylarında Buhara Hanlığı'nda inşa edildi. Semerkant'taki Bibi Hanım Camii ile aynı büyüklüktedir. Her ikisi de cami olmasına rağmen, mimari tarzlarda çok farklıdırlar. 💠 Avluya bakan, ana dua salonuna giriş kısmında uzun bir kiremitli eyvan yer almaktadır. Cami, büyük mavi çinili bir kubbe ile örtülüdür. İpek Yolu'nun kalbi Özbekistan ve tarihi eserleri 📍 Dungan Camii, Kırgızistan 💠 Dungan Camii veya İbrahim Hacı Camii olarak bilinir. Ahşap mimarinin en güzel örneklerini taşıyan eser, Kırgızistan'ın Karakol şehrinde bulunur. Bu camii, 120 kişinin namaz kılacağı şekilde yapılmıştır. 💠 Her yeri tamamen ahşaptan yapılmayan bu caminin taş olan kısımlarını yerli halk, tahta ile yapılan yerlerine ise Çinliler yardım eder. 💠 Rus Çarlığı döneminde inşa edilen cami, Kırgızistan'ın kuzeyinde ayakta kalan ilk cami olma özelliği de taşır. Tanrı Dağları'ndan toplanan ladin, kavak ağaçları ve karaağaçları ile yapılır. 💠 Çin mimarisiyle 1910'da inşa edilen ve renkli boyalarla bezenir. Camii, geleneksel Çin mitolojisinde yer alan ejderha, Anka kuşu ve aslan figürlerini barındırır. Manas diyarı Kırgızistan 💠 Ahşap işçiliğinin en nadide örneklerinden biri bu eserdir. Başta Kırgız halkı ve turistlerin Karakol şehrindeki en önemli uğrak noktasıdır. 💠 Cami, Çin'de 19. yüzyılın sonlarında yapılan zulümlere dayanamayarak Orta Asya'ya göç etmek zorunda kalan Dungan halkının önderlerinden İbrahim Hacı tarafından yaptırılır. 💠 Tek katlı ve tek minareli cami, Dungan asıllı İbrahim Hacı tarafından davet edilen Çin asıllı mimar Zhou-Su ve beraberinde gelen ustalarla beraber hiç çivi kullanılmadan 'çandı' denen yöntemle yaparlar. Bu eserin inşası tam 3 yıl kadar sürer. 💠 Dungan Camii'nin kornişinde; üzüm, armut, nar ve şeftali resimleri yer alır. Caminin çatısı yeşil, sütunları sarı, tavanı sarı ve minaresi mavi renktir. Kısacası bu cami renklerle bezenmiş bir eserdir. Camiye sonradan kare prizmadan yapılan tahta minare de eklenir. Ahşap camiler 💠 İbrahim Hacı Camii, dini inançları yaşamanın yasak olduğu Sovyetler Birliği döneminde 25 yıl boyunca tahıl ambarı ve bölgedeki kilisenin spor okulu olarak kullanılır. 💠 Kırgızistan'a 140 yıl önce göç eden Çin kökenli Dungan Müslümanlarının, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki yıllarda caminin yeniden ibadethaneye çevrilmesi için başlattığı mücadelenin ardından 1960'lı yıllarda cami yeniden ibadete açılır. 💠 Cami, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından 2016 yılında tekrardan düzenlenir. Çİvisiz ahşap camiler 📍 Bolo Havuz Camii, Özbekistan 💠 Özbekistan'ın Buhara kentinde bulunan tarihi bir eser olan Bolo Houz Camii,1712 yılında yapılır. Buhara kentinin önemli yapılarından biri olan Ark Kalesi'nin karşısında inşa edilir. 1920'li yıllara kadar 'Cuma Camii' olarak anılır. 💠 Girişteki son cemaat yerinin çatısını ayakta tutan işlemeli 20 ahşap sütun, 1917 yılında ilave edilir.Külliye, ana cami, minare ve havuzu içeren kompleks yapı 18. yüzyılda inşa edilir. 💠 Hükümdarların ziyaretleri için özel olarak yapılan cami, hem zarif hem de görkemli tasarımı ile ziyaretçileri kendine hayran bırakır. 💠 Özbekistan'ın Buhara şehrinde yer alan 'Bolo Hauz Mosque' eşsiz mimari tasarımı sayesinde turistlerin vazgeçilmez uğrak noktalarından biridir. Orta Asya'da yaşanan su kıtlıklarından dolayı halk içme suyu hizmeti veren göletler yapılır. Dünyanın en güzel cami minareleri 💠 Bolo Hauz Camii önünde yer alan küçük havuz kıtlık döneminde kullanılmasını amaçlanır. Durgun suyun virüs yaydığı düşünülen Sovyet zamanında havuz boşaltılsa da günümüzde havuz hala su doludur. 💠 Cami, görkemli bir şekilde inşa edilir. Caminin tavanına bağlı 20 sütun bulunur.Sütunlar ahşap malzeme ile yapılır ve sanatsal oymalara sahiptir. 💠 Güneşin açısına göre sütunlar kimi zaman havuza yansımaktadır. Bundan dolayı cami halk arasında 'Kırk Sütunlu Camii' olarak da anılmaktadır. İslam mimarisinde şadırvan 📍 Narın Camii, Kırgızistan 💠 Kırgızistan'ın Narın şehrine inşa edilen cami, estetik bir mimariye sahiptir. Tanrı Dağları'nın arasında yer alan yapı, bölgenin turizmi açısından büyük önem arz eder. İmam Serahsi Camii olarak da anılan eser, Türkiye tarafından inşa edilen ve yapımı 6 yıl süren Bişkek'teki yeni merkez camidir. 💠 Narın kenti, doğusunda karlı dağ zirveleri, kuzeyinde güneş ve rüzgâr koşullarına göre biçimlenen kırmızı kil tepeleri arasında dar bir vadide yer alır. 💠 Vadinin tam ortasından Kırgızistan'ın en büyük ve en uzun nehri olan Narın nehri geçer. Kırgızlara göre Narın ismi 'etli erişte yemeği' anlamına gelir. Narın, Kırgızistan'da nehir kıyısına kurulan tek şehir olarak bilinir. Şemsi Paşa Camii 📍 Beyaz Camii, Bolgar 💠 Tataristan'a bağlı Bolgar kentinin simgesi olan cami, 21.yüzyılın başlarında inşa edilir. Ak cami yani Beyaz cami, İslâm ülkelerinin birçok dini yapısını andırır. 💠 'Kul Şerif Camii' adıyla da anılan bu yapı; Taç Mahal'in bir benzeridir. Beyaz mermerden inşa edilen kompleks İtalya'dan 1200 ton taş getirilerek tamamlanır. 💠 İslâm dininde insanlar ve hayvanların simgesi yasak olduğundan dolayı duvarlar geleneksel oryantal desenlerle ve Kur'an'dan alıntılarla bezenir. Tac Mahal 💠 Ak Camii, Tataristan'ın İslâmi izlerinin varlığının kabul edildiği bir yapıdır. 1905'te Orenburg baş imamı Muhammed Meclisi'nden resmi bir heyet ile hac vazifesini gerçekleştirmek için yola çıkar. 💠 Dönüş yolunda Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid, onları İstanbul'a davet eder ve Rus İmparatorluğu Müslümanları'na Hz. Muhammed'in (SAV) sakalından iki kılını verir. İlk başta, iki sakal-i şerif de Ufa'daydı ancak 2015'te bunlardan biri Tataristan'a bağlanır. İslam sanatının merkezi: Türk ve İslam Eserleri Müzesi 📍 Türkmenbaşı Camii, Aşkabat 💠 Aşkabat'a yaklaşık 10 kilometre uzaklıktaki Kıpçak köyünde inşa edilen camii, 2004 yılında ibadete açılır. Çok geniş bir alana inşa edilen ibadethane, aynı anda 10.000 kişinin namaz kılabileceği şekilde tasarlanır. Caminin ana giriş kapısının haricinde kemerli girişleri ve çeşmeleri olan 7 girişi bulunur. 💠 'Kıpçak Camii' ismi ile de anılan caminin, minarelerinin yüksekliği 91 metredir. Bu, Türkmenistan'ın bağımsızlığını ilan ettiği 1991 senesini sembolize eder. Minarelerin ve kubbelerin tepesi güneş ışığıyla renk verilen bir malzeme ile kaplıdır. Türkmen boylarının filozof ozanı 💠 Minarelerinde ve kubbesinde Türkmen hilali bulunur. Caminin merkez kubbesini kare planında yerleştirilmiş 16 sütun taşımakta, duvarları beyaz mermerdendir. Zemini ise Türkmen halıcıları tarafından dokunmuş dev bir halı ile kaplıdır. 💠 Yapının altında bir otopark da mevcuttur. Cami bahçesinin 25 hektarlık kısmında Köpetdağ'ın eteklerinden getirilen özel çiçekler, çalılar ve çeşitli egzotik ağaçlar bulunur. Türk - İslam mimarisinin zirvesi