Orucun Kısımları

✳ Oruç, beden ile tutulan, ruh ile idrak edilen İslam'ın beş şartından biri olan bir ibadettir. Birçok dinde oruç kavramı vardır fakat İslam dinindeki oruç tek ve yeganedir. Ramazan'ın gelişiyle birlikte bizler de özlemimizi giderdik ve oruç tutabilmenin hazzına bir vakit daha nail olabildik. ✳ Orucun kısımları dediğimiz konu ise; kalben orucu idrak etmenin yanında dini boyutunu da ayrıntılı bir şekilde öğrenmek için değinilmesi gerekilen bir husustur. ✳ Orucun kısımları üç kısımdan oluşmakta, bu kısımları ve anlamlarını birlikte inceleyelim. Ramazan Bayramı'na dair 10 Osmanlı adeti Oruç; Farz, vâcib, nâfile olmak üzere üç kısma ayrılır. 🔸 Bunlardan Farz Olan Oruç da iki kısma ayrılır: 🔸 Vâcib Olan Oruç da iki kısımdır: ↪ Zamanı Muayyen Oruç ki meselâ 'Falan işim olursa, bu yıl Şâban ayında oruç tutacağım.' şeklinde yapılan adaktır. Belli olan bu ayda oruç tutmak îcâp eder. Başka bir ay oruç tutulsa kifâyet etmez. ↪ Zamanı Muayyen Olmayan Oruç ki mutlak olarak yapılan adaktır. 'Falan işim olursa, on gün veyâ bir ay oruç tutacağım' diye yapılan adak orucudur. Bu oruçlar Ramazan ayı dışında her zaman edâ edilebilir. Bu kısım oruçlar için muayyen bir zaman yoktur. 🔶 Nâfile Oruçlar: Farz ve vâcibden başka tutulan oruçların hepsi bir kısımdır ve 'Nâfile' ismini alırlar. Farz ve vâcibden başka tutulan oruçlar, şu şekilde de kısımlara ayrılırlar: ↪ Sünnet (Mesnûn) Oruç: Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu Aşûre günleri (veyâ on ve onbirinci günleri) oruç tutmak. Yalnız onuncu günü oruç tutmak mekruhtur. 16 kavram ışığında Ramazan ↪ Mendub Olan Oruç: Her ayın on üç, on dört ve on beşinci günleri oruç tutmak; Her ayın başından, ortasından ve sonundan birer gün oruç tutmak; pazartesi ve perşembe günleri oruç tutmak; Şevval ayından altı gün oruç tutmak hep mendub oruçlardır. Bu altı günü, arka arkaya tutmak da olur, günler arasını ayırarak tutmak da olur. Yine bir gün oruç tutup bir gün iftar etmek mendubdur. Receb ve Şâban aylarını da oruç tutmak böyledir. ↪ Tatavvû (Nâfile) Oruç: Bütün bu sayılan kısımlar dışında Allah rızâsı için tutulan ve tutulmasında kerâhet olmayan oruçlardır. ↪ Mekruh Oruç: Oruç tutulması mekruh olan günler, Tahrîmen ve Tenzîhen Mekruh diye ikiye ayrılır: ◾ Tahrîmen Mekruh Olan Oruç: Ramazan Bayramı'nın birinci günü ile Kurban Bayramı'nın birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü günleridir. Bu beş günde oruç tutmak tahrîmen mekruhtur. Buna haram da denilir. ◾ Tenzîhen Mekruh Olan Oruç: Muharrem ayının onuncu günü olan 'Aşûre Günü'nü tek bir gün olarak tutmak, yalnızca Cumâ günü oruç tutmak, yalnızca Cumartesi gününde oruç tutmak, Mecûsîler'in bayram günleri olan 'Nevruz' ve 'Mehrican' günlerinde oruç tutmak mekruh oruçlardır. Hacıların Arife Günü ile Terviye (Zilhicce'nin Sekizinci) Günü'nde oruç tutmaları, kocanın izni olmaksızın zevcelerin nâfile oruç tutmaları da mekruhtur. Ömür boyu oruç tutmak, iki gün arka arkaya iftar etmeksizin oruç tutmak mekruhtur. ◼ Orucun kısımlarını idrak ederek ve hangi gün ne orucu tutmamız gerektiğini ya da ne orucu tuttuğumuzu bilerek, gerçek oruca erişmiş olur, doğru bir Müslümana yakışacak şekilde, bir soru yöneltildiğinde davet edici cevaplar verebilmeliyiz. ◼ İslâm âlimlerinin büyük çoğunluğu genelde diğerleri gibi ilim sıfatının da kadîm olduğunu kabul eder. Çünkü ibtidâen yaratmayı gerçekleştirmek ve bunu sürdürmek önceden ilim sahibi olmaya bağlıdır. 'Yaratan bilmez olur mu?' (el-Mülk 67/14)