Orucu bozan ve bozmayan şeyler

Orucu bozan şeyler ◼ Orucun esas yapısını oluşturan yeme, içme ve cinsi münasebetten uzak durma esaslarından birinin ihlal edilmesi ile oruç bozulur. ◼ Başlanan ve hangi sebeple olursa olusun bozulan orucun kaza edilmesi gerekir. Ramazan orucunun bozulması halinde ise, orucu bozan işlemin çeşidine göre ya hem kaza, hem kefaret, ya da sadece kaza gerekir. Farz Olan Oruç Ramazan Ayında Tutulur Kaza ve kefaret kavramları ne anlama gelir? ◼ 'Kaza' : Sözlükte -diğer anlamları yanında- 'yerine getirmek' demektir. Dini bir terim olarak ise, yine sözlük anlamı doğrultusunda, zamanında usulüne göre yerine getirilemeyen veya başlandıktan sonra bozulan namaz, hac ve oruç gibi ibadetlerin, başka bir zamanda yerine getirilmesi demektir. ◼ 'Kefaret': sözlükte örtmek, yok etmek, ortadan kaldırmak demektir. Dini bir terim olarak ise, işlenen bir takım günahların, meydana gelen kusur ve eksikliklerin Allah Teâlâ tarafından affedilmesi için yine O'nun tarafından belirlenmiş bazı vesileler demektir. ◼ Kefaretler başlıca; oruç kefareti, zıhâr kefareti , katl (adam öldürme) kefareti ve yemin kefareti olmak üzere dört çeşittir. ◼ Oruç kefareti; Ramazan ayında herhangi bir özür bulunmaksızın orucunu kasten kendi isteği ile bozan kimseye gereken kefarettir. Ramazan orucundan başka oruçların bozulması ile kefaret gerekmez. Oruç ibadetinin fazileti Oruç kefareti nasıl ödenir? ◼ Oruç kefareti, Hz. Peygamber (SAV)'ın uygulaması ile düzenlenmiştir. (Buhârî, 'Savm', 30) Buna göre, oruç kefareti; köle azat etmek veya peş peşe iki kamerî ay oruç tutmak ile buna güç yetiremiyorsa altmış Müslüman fakirin birer gün doyurulması ile yerine getirilmiş olur. Yemek yedirmek yerine yemeğin ücretini ödemek de geçerlidir. ◼ Kefaretin tahakkuk etmesi için orucu kasten kendi isteği ile bozmaktan başka ayrıca, Ramazan orucuna imsaktan önce niyet etmiş olmak ve niyetten önce veya sonra, hastalık gibi oruç tutmamayı / bozmayı gerektiren bir durumun ortaya çıkmamış olması gerekir. Aksi takdirde yalnızca kaza gerekir. ◼ Bilinçli bir Müslümanın, dinen geçerli bir mazeret yok iken kasıtlı olarak Ramazan orucunu bozması uzak bir ihtimal olarak görülmelidir. Kefaret ile birlikte ayrıca tövbe etmek ve bir daha aynı günahı işlememek gerekir. ◼ Kefaret orucu ara verilmeden peş peşe tutulmalıdır. Bu sebeple, kadınların hayız halleri dışında herhangi bir sebeple bir gün de olsa ara verilecek olsa yeniden başlamak gerekir. Bu sebeple kefaret orucu tutacak olanların, başlamadan önce oruç tutmalarının mümkün olmayacağı zamanları dikkate almaları gerekir Ramazan bize ne öğretir? ◼ Bilerek ve isteyerek yapılması halinde orucu bozan şeyler unutarak yapıldığında oruç bozulmaz. Bu konuda Ramazan orucu ile diğer oruçlar arasında fark yoktur. ◼ Unutularak yapıldığında bu eylemler sırasında oruçlu olduğunu hatırlayan kimse derhal oruca aykırı olan işi terk edip oruca devam eder. Oruçlu olduğunu hatırlar ve yine devam ederse bilerek ve isteyerek orucunu bozmuş olur. ◼ Orucu bozmayan şeyleri maddeler halinde sıralarsak; a-) Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek, cinsel ilişkide bulunmak. Hz. Peygamber (SAV) 'Kim oruçlu iken unutarak yerse orucunu tamamlasın. Çünkü ona Allah yedirmiş ve içirmiştir' (Buhârî, 'Savm', 26) buyurmuştur. (benzeri için bk. Tirmizî, 'Savm', 26) ◼ Unutarak yiyen içen kimse, oruç tutmaktan aciz değil ise oruçlu olduğunu kendisine hatırlatmak gerekir, hatırlatmamak mekruhtur. Eğer oruç tutmaktan aciz ise hatırlatmamak daha iyidir. Ramazan ayı ile ilgili ayet ve hadisler b-) Yıkanmak, yüzmek. c-) Göze sürme çekmek. Hz. Peygamber (SAV) Ramazanda oruçlu iken sürme kullanmıştır. (Tirmizî, 'Savm', 30) d-) Düşünmek veya bakmak sureti ile menisini getirmek. Ancak böyle yapan kimse günahkar olur. e-) Dişlerin arasından çıkan ve mideye ulaşmayacak kadar küçük olan kırıntıyı yutmak. f-) Eşini öpmek. (Tirmizî, 'Savm', 31) g-) Vücuduna koku sürünmek. h-) Ağzı çalkaladıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle birlikte yutmak, genizden burun içine gelen akıntıyı yutmak. ı-) Boğaza ve genze kaçırmamak kaydıyla ağzı çalkalamak, burna su çekmek. i-) Diş fırçası veya misvak kullanmak. j-) İradesi dışında ağız dolusu kusmak. k-) İsteyerek ağız dolusu kusmak ve isteyerek kusmuğu yutmakla oruç bozulur ve kaza gerekir. l-) İsteyerek ağız dolusundan az kusmak. m-) Cünüp olarak sabahlamak. n-) İhtilam olmak. o-) Boğaza duman ve toz gibi şeylerin girmesi. Çünkü bunlardan sakınmak mümkün değildir. ◼ Buraya kadar fıkıh ve ilmihal kitaplarında zikredilen orucu bozan ve bozmayan şeyleri kısaca zikrettik. Ancak tedavi amaçlı eylemlere ve bunların orucu bozup bozmadıkları konusunda adı geçen kaynaklarda yer alan görüşlere değinmedik. Çünkü teknoloji ve tıbbın gelişmesi ile hem pek çok yeni tedavi yöntemi ortaya çıkmış, hem de öteden beri başvurula gelen yöntemlerin orucu bozup bozmayacağı noktasından fıkıh kıstaslarına göre yeniden değerlendirilmeleri imkânı doğmuştur ◼ Bu bakımdan orucu bozup bozmamaları bakımından bazı muayene ve tedavi yöntemlerinin yeniden ele alınıp değerlendirilmesi gerekmiştir. Kaynak: DİB Oruç İlmihali

Orucu bozan ve bozmayan şeyler

Ramazan orucu bozulursa ne olur?