İslam’da selamlaşma adabı

🔷Dünyaya gelen her insanın görevi Allah'a kulluk etmektir. Kulluk ederken de Müslümanların birlik ve beraberliğe uygun şekilde hareket etmesi gerekir. Bunu destekleyici ve güçlendirici en büyük davranışlardan biri selamdır. 🔷 İslam'ın Müslümanlar arasında kurmak istediği muhabbete aracı olan güzel davranışlardandır. Hem Kur'an-ı Kerim'in bazı ayetlerinde hem de hadis-i şeriflerde selamlaşmanın önemi sık sık vurgulanmıştır. Selamlaşma adabı ile ilgili ayet ve hadisler 🔷İslamî uygulamada selamlaşma, Müslümanlardan birinin diğerine 'selamün aleyküm' (selâm, esenlik ve güven sizin üzerinize olsun) demesi; diğerinin ise 've aleyküm selâm' (sizin üzerinize de selâm, esenlik ve güven olsun) şeklinde cevap vermesi ile gerçekleşir. 🔷 Kur'an-ı Kerim'de, 'Size bir selâm verildiği zaman, ondan daha güzeliyle veya aynı ile karşılık verin.' (Nisa, 4/86) buyurulmuştur. Nisa Suresi 86. ayet tefsiri: Bir Müslümanın bir veya daha fazla Müslümanla karşılaştığı, bir araya geldiği zaman selâm vermesi sünnettir. Bu selâmı birisi verince diğerlerinin onu alması farzdır. Bir kişinin verdiği selâmı topluluktan birinin almasıyla vazifenin yerine gelmiş olup olmayacağı konusu tartışılmıştır. Ebû Hanîfe'ye göre topluluktan her birinin selâmı alması gerekir. Gayrimüslimlere de müminlere verilen selâmın verilebileceğini ileri süren âlimler bulunmasına rağmen ekseriyete göre onlara bir mümin böyle selâm vermez, onlar verirlerse 've aleyküm' (size de olsun) şeklinde mukabele edilir. 🔷Selama misliyle karşılık vermek, 'selamün aleyküm' diyene 've aleyküm selam' şeklinde 'selamün aleyküm ve rahmetullah' diyene ise 'Ve aleyküm selam ve rahmetullah' şeklinde cevap vermekle olur. İslam'ın güven çağrısı selamlaşmanın önemi 🔷 Ebû Hüreyre'den (ra) rivâyet edildiğine göre Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: 'Canım kudret elinde olan Allah'a yemin ederim ki sizler iman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız. Yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selâmı yayınız!' Selamlaşmanın dini hükmü nedir? Selama nasıl karşılık verilir? 🔷Selam, Müslümanın kendi kimliğini ortaya koymasını sağlar. Topluluğa selam ile girmek bir müminin kendisine duyulan güven ve saygıyı artırır. 🔷Kuran-Kerim'de selam, 140 ayette geçmektedir. 🔷Dünyada insanların en çok muhtaç olduğu şey esenlik, huzur ve barıştır. İnsan hayatını tanzim eden bütün beşeri düzenler, ideolojiler ve dünya görüşleri insanlığa huzur vermemektedir. 🔷Dinimiz, barış dinidir. Peygamber Efendimiz (sav) 13 yıl boyunca Mekke'de zulüm görmüş iken müminler 'Bizim de elimizde silah var kullanalım' dediğinde Resulullah (sav) bunu kabul etmemiştir. 🔷Zulüm, adaletin zıddıdır. Adaletin olmadığı yerde zalimler var olur. Bu durum, aslanların bağlanıp kafeste tutulması gibidir. Ancak unutulmamalıdır ki, zalimler mutlaka ettiği haksızlıkların hesabını verecektir. Hz. Peygamber (sav), 'Amellerin hangisi daha hayırlıdır' diye soran kimseye 'Yemek yedirmen ve tanıdığına-tanımadığına selam vermendir.' (Buhârî, İman, 18) buyurmuştur. 🔷Rahman'ın tecellisi yeryüzüne barış ve esenlik getirir. 🔷İnsan hayatına en büyük değeri veren Allah-ü Tealadır. Yaratan odur, yarattığının değerini de Maide Suresi'ndeki bu ayetle açıklamıştır. 'Kim, bir insanı daha evvel öldürülen bir kişi karşılığında veya yeryüzünde fesat ve bozgunculuk çıkarma suçu gibi bir sebebe dayanmaksızın haksız yere öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de, bir kişinin hayatını kurtarırsa, bütün insanların hayatını kurtarmış gibi olur.' Maide Suresi, 32. ayet tefsiri: Rivayete göre Medine yahudileri Peygamber Efendimiz'i ve sahâbeden bazılarını öldürmek için tuzak kurmaya çalışıyorlardı. Bu sebeple yüce Allah onlara adam öldürmenin ne kadar büyük bir cinayet olduğunu göstermek için Hz. Âdem'in iki oğlunun kıssasını anlattıktan sonra onların kutsal kitaplarında da haksız yere bir insanı öldürmenin bütün insanlığı öldürmek; bir canı kurtarmanın da bütün insanlığı kurtarmak gibi olduğunun yazılı bulunduğuna dikkat çekmiştir. Cenâb-ı Hak, gönderdiği bütün dinlerde insan hayatının mukaddes ve değerli olduğunu haber vermiş; bu sebeple haksız yere bir kişiyi öldürmeyi yeryüzündeki bütün insanları öldürmek kadar büyük bir cinâyet olarak kabul etmiş, bir canı korumayı da bütün insanlığı korumak kadar üstün bir fazilet saymıştır. Burada bütün insanlar tek can gibi telakki edilmiş ve bir insanın bütün insanlığı temsil ettiği gerçeği dile getirilmiştir. Nitekim şu âyet-i kerîme, Allah'ın sonsuz kudretine işaretin yanı sıra, bir açıdan da bu gerçeğe temas etmektedir: 'Sizin yaratılmanız da, tekrar diriltilmeniz de tek bir kişinin yaratılıp diriltilmesi gibidir. Gerçekten Allah, her şeyi hakkiyle işiten, her şeyi hakkiyle görendir.' (Lokmân 31/28) 🔷Dinimiz selam isminin bir tecellisidir. Çünkü İslam Allah'ın dinidir. Bütün insanlığın muhtaç olduğu esenlik dinimizde mevcuttur. 🔷Ebû Umâre Berâ İbni Âzib (ra) şöyle rivayet eder: 'Resûlullah (sav) bize şu yedi şeyi emretti: Hasta ziyaretini, cenâzeye iştirak etmeyi, aksırana hayır dilemeyi, zayıfa yardım etmeyi, mazluma yardımcı olmayı, selâmı yaygın hale getirmeyi ve yemin edenin yemininin yerine gelmesini temin etmeyi.' (Buhârî, Mezâlim 5; Müslim, Libâs 3) Esma-i Hüsna (Allah'ın isimleri) 6: Es -Selam 'Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber'e salât ediyorlar. Ey iman edenler! Siz de ona salât edin, selâm edin.' (Ahzâb Sûresi, 56. ayet) Ahzab Suresi, 56. ayet tefsiri: Âyette geçen 'selâm' kelimesi; selâmet, esenlik, huzûr, emniyet anlamlarını ihtivâ eder. Selâmın ayrıca teslim olma, itâat etme ve sulh içerisinde bulunma mânaları da bulunmaktadır. Bu durumda biz Efendimiz'e salât ü selâm getirirken Cenâb-ı Hakk'a şöyle dua etmiş oluruz: 'Yâ Rabbî! Resûl-i Ekrem'inin nâmını, şânını hem dünya hem de âhirette yüce kıl. Onun getirdiği İslâm dînini bütün cihâna yay ve bu dini dünya durdukça yaşat. Ona âhirette ümmetine şefaat etme hakkı ver ve kendisine sayısız sevaplar ihsan eyle! Ona selâmet, huzur ve emniyet bahşeyle! Bize de onun sünnet-i seniyyesine tam bir teslimiyet ve alçakgönüllülükle teslim olmayı nasip eyle!' 🔷Ebû Hüreyre'den (ra) rivayet edildiğine göre, Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: 'Allah Teâlâ Âdem (as) yaratınca ona 'Git şu oturmakta olan meleklere selâm ver ve senin selâmına nasıl karşılık vereceklerini de güzelce dinle; çünkü senin ve senin çocuklarının selâmı o olacaktır' buyurdu. Âdem (as) meleklere 'es-Selâmü aleyküm' dedi. Melekler 'es-Selâmü aleyke ve rahmetullâh' karşılığını verdiler. Onun selâmına 've rahmetu'l-lâh'ı ilâve ettiler.' (Buhârî, Enbiyâ 1; İsti'zân 1; Müslim, Cennet 28) 🔷 Ebû Ümâme'den (ra) rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: 'İnsanların Allah katında en makbulü ve O'na en yakın olanı, önce selâm verendir. ' (Ebû Dâvûd, Edeb 133) 🔷Ebû Cürey el-Hüceymî (ra) şöyle rivayet eder: Resûlullah'a (sav) geldim ve 'Aleyke's-selâm yâ Resûlallah!' dedim. Peygamber Efendimiz (sav) 'Aleyke's-selâm deme; çünkü aleyke's-selâm ölülere verilen selâmdır' buyurdu. (Ebû Dâvûd, Libâs 24; Tirmizî, İsti'zân 27) 🔷Ebû Hüreyre (ra) Peygamberimizin, namazını edeplerine riâyet etmeyerek kılan kimseyi uyardığını rivayet eder. O kişi mescide gelip namaz kıldı, sonra Nebî'nin (sav) yanına geldi ve Efendimize selâm verdi. Resûl-i Ekrem (sav) onun selâmına mukâbelede bulundu ve: 'Dön ve namaz kıl, çünkü sen namaz kılmadın' buyurdu. Adam dönüp yeniden namaz kıldı, sonra Nebî'nin (sav) huzuruna gelip tekrar selâm verdi. Neticede bu durum üç defa tekrarlandı. (Buhârî, Ezân 95, 122; Eymân 15; İsti'zân 18) 🔷Ebû Hüreyre'den (ra) rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sav) şöyle buyurdu: 'Sizden biriniz din kardeşine rastladığında ona selâm versin. Eğer ikisinin arasına ağaç, duvar ve taş girer de tekrar karşılaşırlarsa, tekrar selâm versin. ' (Ebû Dâvûd, Edeb 135)