Anadolu'nun manevi mimarı: Hacı Bektaş-ı Veli

◾ Anadolu coğrafyasının düşünsel manada geçirdiği en bereketli dönem 13. yüzyıldır. Klasiklerimiz bu yüzyılda felsefe ve düşünce sahasında olgunlaşır. ◾ Mevlana, Yunus ve Hacı Bektaş-ı Veli bu yüzyılın öne çıkan müstesna isimleri ve Anadolu'yu mekansal manada mayalayan öncü şahsiyetlerdir. İslam uygarlığında gelişen bilim Avrupa'ya nasıl ulaştı? ◾ Teorik bir formdan pratiğe geçişin simgesi olan Hacı Bektaş-ı Veli'nin doğum tarihi net olarak bilinmemekle birlikte 1271 senesinde vefat ettiği bilinir. ◾ Hacı Bektaş Veli, Hoca Ahmet Yesevi'nin ocağından eğitim alarak, çok sayıda bilim adamının yer aldığı Horasan'da yetişti. Engin bilgi birikimi ve geniş dünya görüşüne sahip olan Hacı Bektaş Veli'nin Anadolu'ya gelişi, Anadolu Selçuklu Devleti'nin siyasi, ekonomik ve kültürel düzeninin bozulduğu, yönetimde bölünmelerin ortaya çıktığı bir devreye rastladı. ◾ Hacı Bektaş Veli, bilim ve öğretim merkezi kurarak ortaya koyduğu düşünce, fikir ve kamil akıl ile Anadolu'da birlik ve beraberliği sağladı. Kağıttan ırmağa: Medeniyetimiz ◾ İnsanlara tasavvufun inceliklerini anlatan Hacı Bektaş Veli, bilgi ve erdem kandilini yaktığı Anadolu'da, Hakk'a ulaşmanın, dört kapı kırk makamdan geçerek hakikate kavuşmanın yollarını yetiştirdiği talebelerine öğretti. ◾ Hacı Bektaş Veli'nin Osmanlı'nın kuruluşunda ve Anadolu'nun Türkleşmesinde büyük etkileri oldu. Büyük Veli'nin insan sevgisine, hoşgörüye ve barışa davet eden mesajları, Anadolu'da milli birliğin ve aidiyetin oluşmasına ve sürdürülmesine önemli katkılar sağladı. ◾ Veli'nin hakkındaki anlatımlar menkıbevi kaynaklardan dolayı onu Anadolu sahasında efsaneleştirdi. Bu sebeple efsane ve gerçek birbirine karışmış bir vaziyette... İslam mimarisinin çekirdek kavramı: Mekan ◾ Hayatının tamamını Anadolu insanının terbiye ve irşadına harcayan Hacı Bektaş-ı Veli, bilhassa vefatından itibaren büyük kitleler tarafından kabul görür. ◾ Büyük velinin türbesi Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde bulunur. Sultan II. Abdülhamid'in saklı mirası Hacı Bektaş-ı Veli'nin eserleri Makalat ◾ Hacı Bektaş-ı Veli'nin bilinen en meşhur eseri olan makalat, tasavvuf erkan ve adaplarını anlatan bir kılavuz eser mesabesindedir. ◾ Kitap içerisindeki bölümlerde ayet ve hadislerin sıkça kullanılması Hacı Bektaş-ı Veli'nin düşüncelerini dini olarak bir zemine oturttuğunu kanıtlar niteliktedir. Ebussuud Efendi'den oğluna öğütler Kitabü'l Fevaid ◾ Bir öğüt kitabı olan eser, 'Yararlı Öğütler' manasına gelir. Farsça olan kitap, Hacı Bektaş-ı Veli'nin talebelerine verdiği öğütlerden, nasihatlerden müteşekkildir. ◾ Kitabü'l Fevaid'in bilinen tek nüshası İstanbul Üniversitesi Türkçe Yazmalar Bölümü'nde kayıtlıdır. Fatiha Tefsiri ◾ Hacı Bektaş'a ait olan eserin iki nüshası da British Museum'da bulunmaktadır. 'Fatiha Tefsiri', Kur'an-ı Kerim'in ilk suresi olan 'Fatiha'nın kelime olarak izahatını yapar. Gönül coğrafyamız Kırk Hadis ◾ British Museum'da bulunan eser, İslam kültüründe bulunan 'Kırk Hadis' geleneğine uygun olarak kaleme alınmıştır. Veli'nin 'Kırk Hadis'inde bilhassa fakirlik bahsi öne çıkar. Hadis ilminin ulularından: İmam Suyuti Hacı Bektaş-ı Veli hakkında Vilâyetname ◾ Veli'nin hayatını ve etrafında gerçekleşen olayları anlatan eser, vefatından bir asır sonra kaleme alınır. Firdevs-i Rumî'ye nispet edilen eserin dili ise Arapça'dır. Firdevs-i Rumî kimdir? ◾ Yaşamı ile Anadolu'yu manen aydınlatan Hacı Bektaş-ı Veli, vefatından sonra büyük bir şöhrete kavuşur. Yeniçeri Ocağı'nın Bektaşilik düşüncesine sahip olması sebebiyle Veli'nin kültü yüzyıllar boyunca canlı kalır. Ahlak felsefesi