Stratejik nokta: Fergana Vadisi niçin önemli?

FERGANA VADİSİ'NİN TÜRK DÜNYASI İÇİN ÖNEMİ 🔹 Fergana Vadisi, Türkistan'ın yüzde beşini kapsadığı için bölgenin kalbi olarak nitelendirilir. Coğrafi olarak stratejik bir noktada bulunan Fergana; Özbekistan'ın, Kırgızistan'ın ve Tacikistan'ın kesiştiği kısımda yer alır. 🔹 Vadinin nüfusu yaklaşık on milyondur, yani Orta Asya'daki nüfusun yüzde beşi. Bölgede son dönemlerde ciddi bir nüfus artışı gözlemlenmektedir, bu da yaşanan krizler, çözülemeyen sorunlarla doğrudan bağlantılıdır. Geçmişten günümüze Keşmir Meselesi KÖPRÜ GÖREVİ GÖRÜYOR 🔹 Geçmişten günümüze kadar Fergana, Türkistan'ı; Çin, İran ve Hint topraklarına bağlıyor. Buranın bir köprü görevi de üstlendiğini söylemek yanlış olmayacaktır. 🔹 Vadi üç ülkenin buluştuğu yer olması hasebiyle Kırgızlara, Özbeklere ve Taciklere ev sahipliği yapmaktadır. Bölge hem bir köprü olması hem de zamanında Sovyet hakimiyetinde bulunmasından ötürü pek çok mücadeleye de şahitlik etmiştir. Orta Asya değil Türkistan ORTA ASYA'DA ULUS DEVLET SINIRLARININ BELİRLENMESİ 🔹 Fergana Vadisi'nde verilen mücadelelerin en bilineni Korbaşılar Hareketi'dir. Rus hükümeti, 1917 yılında ortaya çıkan milli direniş faaliyetinin Türk topluluklarına güç verme ihtimaline karşı bir önlem alınması gerektiğini düşünür. 🔹 Bu sebeple Sovyet yönetimi, 1924 yılında aldığı 'Orta Asya'da Ulus Devlet Sınırlarının Belirlenmesi' kararını hayata geçirir. Korbaşılar Hareketi nedir? Özbek Türklerinin Sovyet yönetimine karşı 1917 yılında Türkistan'da başlattığı hareketin ismidir. Ruslar, Türklerin vermiş olduğu bu milli direniş için 'basmak ve baskın' kelimesinden yola çıkarak faaliyetlere, 'Basmacı Ayaklanması' demişlerdir. Türkistan'da bir ayaklanma: Basmacılar TÜRKİSTAN'I NASIL BÖLDÜLER? 🔹 Türk milleti tek bir isme sahiptir ve yaşadıkları coğrafya Türkistan'dır. Fakat Türk milletinin baş hasımlarından olan Sovyet Rus yönetimi, işgal ettiği Türk topraklarını 'böl-parçala- yönet' zihniyetine göre şekillendirmek ister. 🔹 Türk topraklarını; Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan gibi isimler vererek ayrıştırmış ve ardından Türk milletine'sen Türkmensin, sen Özbeksin, sen Kazaksın!' dayatmaları yaparak kendisine bir meşru zemin hazırlamıştır. 7 Maddede Dağlık Karabağ'da neler oluyor? DEĞİŞEN SINIRLAR VE YÖNETİMLER 🔹 Sovyet Rusya, 1924 senesinde tüm sınırları çizmiştir. 1925'e gelindiğinde bugünkü Tacikistan toprakları, Gorno - Badehşan Özerk Cumhuriyeti adı altında Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil edilmiştir. 🔹 Tacikler, 1929 yılında ise Özbekistan'dan ayrılır ve Sovyetlerin ismi altında, 'Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti' kurarlar. İşte bu tarihten itibaren bölge, mayın tarlası olarak anılmaya başlayacaktır. Adım adım II. Karabağ Savaşı SOVYET AKLININ BİR PLANI: TÜRKLERİ BİRBİRİNE DÜŞÜRMEK 🔹 Özbekistan'a ait olan Hucend, Leninabad ismiyle Tacikistan'a verilir. Aradan zaman geçtikten sonra Fergana'da başlayan kanal inşaatından ötürü de Tacikistan'a verilen Hucend'in bir kısmı Özbeklere iade edilir. 🔹 Sovyet hükümeti keyfine göre belirlediği sınırlarda yine keyfine göre, Türk toplulukları ve Tacikler arasında husumet çıkarmak adına adeta büyük bir çaba sarf etmiştir. Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? ANLAŞMAZLIK 30 YILI AŞKINDIR DEVAM EDİYOR 🔹 Kırgızistan ile Tacikistan arasında yaklaşık 980 kilometre bulunuyor ve taraflar, sınırın yaklaşık 300 kilometresi hususunda bir türlü anlaşmaya varamıyor. 🔹 Bundan ötürü Kırgızistan-Tacikistan sınırı tam olarak belirlenebilmiş değil. Otuz seneyi aşkın bir süredir devam eden sınır anlaşmazlığı, Sovyetler Birliği'nden kalan bir mirasa dönüşmüş durumda. 10 maddede Yemen ve Husiler SAVAŞA DÖNÜŞMESİ AN MESELESİ 🔹 Sınır bölgesinde, 2010 yılından beri 200'den fazla çatışma yaşandı. Yaşananların gerginlik olmaktan çıkıp bir savaşa dönüşmesi ise an meselesi. 🔹 2022 senesinde 14-17 Eylül'de Tacik ve Kırgızlar arasındaki çatışmalarda iki yüze yakın insan yaralanırken yüzden fazla insan hayatını kaybetti. Azeri değil, Azerbaycan Türkü FERGANA, JEOSTRATEJİK KONUMDA 🔹 Fergana bölgesinin stratejik bir nokta olduğundan bahsettik. Bunun sebebi; Tacikistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ın kesiştiği konum... Çatışmaların yaşanmasındaki en büyük etkenlerden biri de yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından oldukça zengin topraklara sahip olması... 🔹 Bulunduğu mıntıka ve çevresinde; petrol, gaz, demir, altın, kömür ve daha birçok değerli madenin rezervi bulunmakta. Dolayısıyla Fergana, 'Türkistan'ın tarım ürünleri deposu' olarak da anılıyor. 🔹 Bölgedeki Batken, İpek Yolu'nun en önemli kollarından biriydi. Şimdilerde Çin'in Kuşak Yol Projesi (Bir Kuşak Bir Yol) ile tekrar gündeme geldi. Bu noktada önemli bir jeostratejik konuma sahip olduğunu görüyoruz. Çin'in stratejik planı: Kuşak Yol Projesi SONUÇ OLARAK 🔹 Günümüzde Rusya, Türk devletlerinin birbirilerine sahip çıkışını ve dolayısıyla güçlendiklerini gördüğünden, Tacikistan'a destek çıkmaya karar verdi. Bu durum Rusya'nın, zihin işgalinin bir planıydı. Taciklere destek çıkıyormuş gibi gözükse de aslında yine kendi çıkarları için hareket etmeye devam ediyordu; amaç Sovyetlerin tekrardan canlandırılması ve bunun için bir kukla seçilmesi... Sonuç itibariyle Tacikistan piyon olarak seçildi. 🔹 Fakat Rusya'nın aksine bu anlaşmazlığa son vermek isteyen Özbekistan ve Kazakistan devreye girdi. Sular durulmuş olsa da ilerleyen süreçte bir savaşın patlak vermeyeceğini kimse garanti edemez. Yüzyıllardır devam eden Çin zulmü