Deprem sonrası sosyal medya kullanımı

🔹 Yeni medya teknolojilerinden olan ve zaman-mekan kavramını ortadan kaldırarak herkesin hızlı bir şekilde iletişim kurmasını sağlayan sosyal medya, günümüzün önemli iletişim araçlarındandır. 🔹 Bu teknolojilerin, bilgiye hızlı ulaşma gibi hususlarda faydalı yönleri bulunmak ile birlikte dikkatli kullanılmaz ve *dezenformasyona araç olursa çok kısa sürede olumsuz sonuçlara sebebiyet verir. *Dezenformasyon nedir? 🔹 Yaşamımızın bir parçası haline gelen sosyal medya, Kahramanmaraş'ta gerçekleşen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki yıkıcı depremde, bireylerin kullanımı noktasında, aktif rol aldı. Enkaz altında kurtarılmayı bekleyen kişilerin sesi olduğu gibi ne yazık ki dezenformasyon noktasında olumsuz sonuçlara da sebebiyet verdi. 🔹 Sosyal medya, bir yönü ile insanların umudunu artıran paylaşımların yapıldığı platformlar, diğer yönüyle doğru ya da yanlış olduğu düşünülmeksizin olumsuz haberlerin yayıldığı, toplumun moralini bozan mecraya dönüştü. Öyle ki kullanıcılar, neyin yalan neyin gerçek olduğunu anlayamaz hale gelerek kafaları karıştı, korku ve paniğe kapıldılar. 🔹 Afet anı ve sonrasında doğru kullanıldığında birçok yaraya merhem olabilen sosyal medya, yanlış kullanıldığı ya da kötü niyetli insanların sesi olduğunda başlı başına bir felaket bölgesi halini alabilir. 🔹 Unutulmaması gereken şey ise dezenformasyonu gerçekleştiren, sosyal medyada asparagas haber yayan kişilerin her zaman var olduklarıdır. Bu insanlar, 'afet oldu' diye birdenbire ortaya çıkan kişiler değildir. *Asparagas haber nedir? 🔹 Yaşayan bir organizma olan toplum içerisinde sosyal medyayı kendine bir araç edinerek suç işleyen kişiler, depremden önce, anında ve afetin yaraları sarıldıktan sonra da her zaman var olacaktır. Ancak afet gibi hassas durumlarda, sosyal medyada yaşanan olaylar daha çok fark edilmekte, insanları etkilemektedir. 🔹 Kahramanmaraş başta olmak üzere 10 ilde can ve mal kayıplarına neden olan ve tüm ülkeyi yasa boğan afet sonrası yapılan çarpıtıcı haberler, halkın yanlış bilgiler doğrultusunda hareket etmesine, endişe yaşamasına ve psikolojik travmalar geçirmesine sebep oldu. 🔹 Deprem gibi afetler sonrası söylenen en önemli şeylerden biri, resmi kaynaklar dışında yapılan hiçbir açıklamaya itibar edilmemesi gerektiğidir. Böyle olağanüstü durumlarda teyit edilmiş bilgileri resmi kanallar mutlaka açıklamaktadır. 🔹 Resmi kaynaklar vasıtasıyla açıklanmayan konuların içeriğinde kötü niyetli kişilerin parmağı olabileceği, dezenformasyona açık olduğu düşünülmelidir. 🔹 Vatandaşların bilgi alma ihtiyacının arttığı afet dönemlerinde dikkatli olmak, resmi kaynaklardan gelen bilgilere itibar etmek en doğrusu olacaktır. Böylece çarpıtıcı ve insanları korkuya sevk eden haberleri yayan kişilerin amacını gerçekleştirmesine de engel olunacaktır. 🔹 Sosyal medyada dolaşan teyit edilmemiş bilgiler, çok ağır sonuçlara neden olabilir. Kötü niyetli kimsenin sosyal medyada, 'falanca enkazın altında şu kişi var' şeklinde paylaştığı bir yazı, Türkiye'de ve belki de dünyadaki kullanıcılar tarafından bir anda paylaşılır. Çünkü toplumun merhamet duyguları, hamiyet duygularının ağır bastığı bir zaman dilimindeyiz. 🔹 Aynı yazının binlerce hatta yüzbinlerce kez paylaşıldığını düşünün. Etkileşimin sağlandığı, bireylerin altına yorum yaparak, beğenerek daha da görünür hale getirdiği bu paylaşım, AFAD ekiplerinin defalarca söylenen bölgeye gitmesine neden olur. Ancak ortada ne öyle bir adres ne de öyle bir kişi bulunur. 4. seviyede alarm ne demek? 🔹 Enkaz altında birinin olduğu ile ilgili yapılan yanlış bilgi paylaşımı, farklı farklı ekiplerin aynı bölgeye defalarca gitmesine ve asıl kurtarılmayı bekleyen gerçek bireylerin enkazdan çıkarılmasını geciktirmesine neden olacaktır. 🔹 Yıkılan binaların arasında yaşam savaşı veren yüz binlerce insanın, yanlış bilgi sonucu ekiplerin zamanında müdahale edememesi nedeniyle yitirilmesine neden olabilecek bir olaydan bahsediyoruz. Yapılan bu davranışın hiçbir ahlak ve insanlık durumu ile açıklanması mümkün değildir. 🔹 Deprem bölgesine dair öne çıkan önemli dezenformasyonlardan biri de 'Hatay'da baraj patladı' şeklinde ortaya atılan asılsız haberlerdi. Hatay'da hiçbir barajın patlamadığı gerçeği sonradan yapılan resmi açıklamalarla ortaya çıktı. 🔹 Asrın felaketinin yaşandığı ilk gün, bakanlar tarafından yapılan hiçbir barajda tehlike olmadığı açıklanmıştı. Çünkü deprem gibi afetlerin yaşandığı yerlerde bakılan ilk alanlardan biri, yaşanan olayın ardından muhtemel tehlike unsurlarıdır. Bu tehlikeler, kütlevi bir yangının çıkma ihtimali, su baskını olma durumu, baraj patlaması gibi olaylardır. Depremde yıkılan 14 asırlık Habib-i Neccar Camii 🔹 Yanlış bilgiyi yaymanın yanı sıra sosyal medyada dolaşan bazı görüntüler de toplumu etkiledi. 🔹 Doğruluğundan emin olunmayan videolardan sonra güvenlik güçlerine başvurulmaksızın kendi hakkını arama ve tesis etme noktasında kullanıcılar tarafından bir araç olarak görüldü. Yapılan paylaşımların gerçekliği ise teyide muhtaçtı. Türkiye'de gerçekleşen en büyük depremler 🔹 Hukuki açıdan bakıldığında burada, mahkeme kararı olmadan şahısların bizzat haklarını alması anlamına gelen 'ihkak-ı hak' kavramı karşımıza çıkmaktadır. İhkak-ı hak, hukuki manada bir hak değildir. Hukukun üstünlüğü doğrultusunda hareket eden bir işleyiş içerisinde, bireyin kendi imkanları ile hak tesis etmesi doğru değildir. 🔹 Deprem bölgesinde hukuka aykırı bir davranış yaşanıyorsa, bu kişileri tutuklayacak olan kolluk kuvvetleridir. Adalete tevdi edilen bu kişiler hakkında yetkililerce hüküm verilir. Bu açıdan sosyal medya, hak arama, hüküm verme ve bireylerin kendilerince verdikleri cezayı gösterme yeri olmamalıdır. 🔹 İnfialle yapılmış olan davranışların servis edildiği sosyal medya görüntüleri, doğruluğu kesin olarak bilinmeyen davranışlardır. İster afet anı ister başka şartlarda olsun bir toplum için adalet, gösterilen çabalarla anlamlı kılınır. Adaletten uzaklaşıldığı zaman gayretlerin anlamı kalmayacaktır. 🔹 Şartların ne olduğu önemli olmaksızın, birey eliyle değil de adalet eliyle suçluların cezalandırılması, toplumdaki huzurun tesisi noktasında oldukça önemlidir. Hangi koşulda olursa olsun anayasamızda yer alan, hukuk devleti tanımlaması dışına çıkılmaması gerekir. Depremzedelere yuva: Boz Üyler ve Yurtlar 🔹Meydana gelen bir afet sonrası yetkililer, yaşanması muhtemel diğer afetlere karşı tedbirler alır, gerçekleşme ihtimali olan tehdit unsurunu gidermeye ve izah etmeye çalışır. ➡ Devlet, yaşanan afet sonrası muhtemel tehlikeli olaylar noktasında gerekli bütün önlemleri alır. 🔹Sonuç olarak bakıldığında, sosyal medyada paylaşılan asılsız haberlere itibar edilmemesi gerektiği, bu platformlarda elden ele dolaşan bilgilerin doğruluğunun teyide muhtaç olduğu, hemen inanılmaması gerektiği ortadadır. Böyle büyük afetlerde, bilgiye ulaşma noktasında en önemli ve doğru kaynaklar, resmi kurumlardır. 🔹 Resmi kaynaklarca yapılan açıklamalara itibar edilmeli, gerçekleştirilen dezenformasyon oyununa gelinmemelidir. ↪ Unutulmamalıdır ki olumsuz yöndeki her paylaşım, hem toplumu hem de afet bölgesindeki vatandaşları derinden etkilemektedir.