Soğdlar ve Türkler kitabından alıntılar

🔸 Soğdlar ve Türkler tarihsel süreçte aynı coğrafya içerisinde bir etkileşim içindeydiler. Söz konusu etkileşimin sonuçlarına dair birçok maddi delil mevcuttur. Bu delillerin çapraz sorgusu bize göstermiştir ki Soğdların kültürel etkileşimi Türklerle sınırlı kalmamış temas ettikleri diğer toplumlarla da benzer bir tecrübe yaşamışlardır. Başak Kuzakçı Ahmet Hamdi Tanpınar'ın en sevilen 50 şiiri 🔸 Anluşan İsyanı'ndan sonraki dönemde Soğdlar hızlı bir şekilde kaynaklardan kaybolmaya başladı. Böylece Soğdlara dair bilgiler azaldığından onlar hakkında veri toplamak da imkânsız hale geldi. Özellikle, 8. yüzyıldan sonra Kuzey Çin bölgesinde kaynakların neden Soğdlardan bahsetmediğini anlamlandırabilmek mümkündür. Çünkü Soğd aileleri, üzerlerine çöken şüphe nedeniyle kendilerini gizlemiş ve Çin toplumunda hızlı bir şekilde erimeye başlamışlardı. Başak Kuzakçı 🔸 Soğdlar okuma yazma, dini yaşam, ticaret ve diplomasi gibi Orta Asya'daki neredeyse tüm toplumsal ve siyasi alanlarda iz bıraktı. Dahası, siyasî nitelik taşımayan çeşitli kültürel öğeleri kendi toplumsal bünyelerinde bir araya getirerek çok yönlü bir kültürü terkip eden entelektüel bir imparatorluk vücuda getirdiler. Başak Kuzakçı 🔸 Soğd ticaretinde ipeğin ayırt edici rolü, Çin'de para işlevi görmesiyle bağlantılıdır. Aslında, Çin'deki para dolaşımı, Batı'da hüküm süren modelden çok farklıydı. Gerçek değeri olmayan, nominal ve ekonomik yaşamın ihtiyaçlarını karşılamak için kronik olarak yetersiz miktardaki metalik bir para birimiyle birlikte, ipek rulosu da bir mübadele aracı olarak hizmet görürdü. Başak Kuzakçı Muhyiddin İbn Arabi'nin kaleminden Dürr-i Meknun 🔸 Çin ipeği batıya ilk olarak Türklere karşı Çin'in ittifak siyasetinin bir parçası olarak gönderildi. Başak Kuzakçı 🔸 Soğdya'nın en büyük şehirlerinden biri de Buhara idi. İslam fetihleri esnasında Ceyhun'u geçen Arap ordularının ilk hedefi, oldukça zengin ganimet vaat eden Buhara olmuştur. Başak Kuzakçı 🔸 Etnik bir grup olarak Soğdlar, Soğdça konuşan Doğu İranlı bir halktır. Başak Kuzakçı Adres Defteri'nden alıntılar 🔸 10. yüzyıl yazarı İstahrî Kitâbü'l-Mesâlik ve'l-memâlik adlı eserinde, Soğdya'nın Dabusya'dan Semerkand'a kadar, Buhara'nın doğusunda yer alan bölgeleri kapsadığını kaydetmiştir. Başak Kuzakçı 🔸 Tarihin yeniden inşası için gerekli olan arkeolojik kanıtların önemli bir kısmı sikkelerden elde edilmektedir. Başak Kuzakçı 🔸 Türk Kağanlığı'nın 7. Yüzyılda iki düşman kola bölünmesi, Soğd-Türk çevrelerinin Çin ipeğini batıya yayma işini üstlendiği koşulları değiştirdi. Bu dönem için, batı pazarında Çin ipeğine yahut Soğdlu faaliyetine yönelik herhangi bir ibare yoktur. Başak Kuzakçı İsmet Özel'in en çok sevilen 50 şiiri 🔸 Soğdlar dünya ticaretinin yerini ve başarısını, Çin yönetiminin 550'den 760'a kadar geçen dönemde sürekli olarak çok miktarda ipeği batıya sevk etmesine borçludur. Başak Kuzakçı 🔸 Kuzeyde yaşayan Türklerin arasında bir Soğd kolonisinin olduğu, ilk defa Edwin Pulleyblank tarafından keşfedildi. Başak Kuzakçı 🔸 Soğdlar hem ticari organizasyondan hem de nakliyattan sorumluydu. Ticari işlemin her safhasını kontrolle mükelleftir. Başak Kuzakçı Peyami Safa'nın kaleminden 'Ramazan Geceleri' 🔸 Doğu Türkistan'da bol ve ucuz ipek miktarı Soğd ticaretinin başarısını ve getirisini tayin eden başlıca faktördü. Başak Kuzakçı 🔸 Soğdların 8. yüzyılda Asya coğrafyasındaki kazandığı etkinliğin anahtarı İpek Yolu boyunca inşa ettikleri koloni kent sisteminde aranmalıdır. Başak Kuzakçı 🔸 Arkeolojik ve yazılı kayıtlardan, Soğd bölgesinin çok sayıda dini gruptan oluşan farklı bir toplumsal yapıya sahip olduğu anlaşılmaktadır. Başak Kuzakçı Orhan Veli'nin en çok sevilen 50 şiiri 🔸 Soğdca, Türk Kağanlığı döneminde de kullanılmasına rağmen özellikle II.Türk Kağanlığı döneminde runik harflerle yazılan Gök Türkçe'ye öncelik verilmiştir. Başak Kuzakçı 🔸 Kuzeybatıda Otrar ve kuzeydoğusunda Yedisu'daki Soğd varlığı ve etkisi oldukça önemlidir. Başak Kuzakçı 🔸 7. yüzyılda Türk Kağanlığı'nın esas ticaret ortağı Tang Hanedanlığı idi. 642 yılında Batılı Türklerin liderlerinden biri Çin sarayına 38.000 sansar postu göndermiştir. Bahsedilen bu rakamlar Türklerin askerî gücünü kürk ticareti yoluyla desteklediğine dair kuvvetli delil teşkil etmektedir. Başak Kuzakçı Endülüs'te İslam ve Düşüncenin Başkenti Kurtuba 🔸 Soğd'un büyük ticareti, kendine ait tek bir para birimi olmaksızın son derece başarılı oldu. Asya'nın bir ucundan diğerine işleyen, evrensel talep gören değerli metaller, ipek, baharatlar ve parfümler gibi birkaç lüks üründen oluşan geniş ölçekli bir takas ekonomisi geliştirdiler. Başak Kuzakçı