Ortak değerlerimiz "deprem"

ESKİ TÜRKÇE Deprem- Täbrämek ◾ Türkologlar, Türkiye Türkçesindeki 'deprem' kelimesinin, Eski Türkçedeki, 'täbrämek' yani 'sarsılmak, sallanmak, kımıldamak' anlamına geldiğini tespit etmişlerdir. ◾ Deprem, 'yeryüzünün altındaki derin katmanların kırılarak yer değiştirmesi' anlamındadır. Eski Türkçe 'täp' sözcüğü 'basmak, ezmek, tepmek' diye bilinmektedir. Eski Türkçeden Anadolu ağızlarına geçen kelimeler TÜRKMEN TÜRKÇESİ Deprem-Yir tetreme ◾ Oğuz grubunun en önemli temsilcisi olan Türkmen Türkçesinde 'deprem' kelimesi 'yir tetreme' kelimesi ile karşılanmaktadır. ◾ Yir, 'yer' anlamına gelirken 'tetreme' sözcüğü 'titremek' demektir. AZERBAYCAN TÜRKÇESİ Deprem- zalzala ◾ Oğuz grubunun Türkiye Türkçesi ve Türkmen Türkçesi dışında üçüncü temsilcisi durumunda olan Azerbaycan Türkçesinde deprem kelimesinin Arapça kökenli karşılığı olan 'zelzele' kullanılırken; 'yer titreme' kalıbının da kullanıldığı gözlenmektedir. Ortak değerlerimiz 'dağ' GAGAVUZ TÜRKÇESİ Deprem- Er tepremee ◾ Oğuz grubunun son temsilcisi Gagavuz Türkçesinde, deprem sözcüğüne karşılık olan kelime, 'er tepremee' dir. ◾ Gagavuz Türkçesinde, yer kelimesinin başındaki /y/ harfinin düşmesi ve 'titreme' kelimesinin 'tepremee'ye dönüşmesi sonucu 'er tepremee' ifadesi oluşmuştur. UYGUR TÜRKÇESİ Deprem- Yar tavrişi ◾ Güneydoğu grubunun temsilcisi olan Uygur Türkçesinde, 'deprem' kelimesini, yer sarsıntısı, yer titremesi anlamına gelen 'yer tavrişi' ifadesi karşılar. Ortak değerlerimiz 'vatan' ÖZBEK TÜRKÇESİ Deprem- Yer qimirlash ◾ Güneydoğu grubunun Uygur Türkçesinden sonraki temsilcisi, Özbek Türkçesidir. Bu lehçede 'deprem' kelimesini, yer sarsıntısı, yer kımırdanması anlamına gelen 'yer qimirlash' ifadesi karşılamaktadır. KIRGIZ TÜRKÇESİ Deprem- Cer titiröö ◾ Kuzeybatı grubunun yuvarlaşma özelliği ile bilinen Kırgız Türkçesinde 'deprem' kelimesi, 'cer titiröö' yani yer titremesi anlamına gelmektedir. ◾ Kırgız Türkçesinde yer kelimesinin başındaki /y/ harfinde, y değişmesi meydana gelmiştir. İkinci kelime olan 'titiröö' ifadesi ise Kırgız Türkçesinin şekil özelliklerinden dolayı değişime (yuvarlaklaşmaya) uğramıştır. Ortak değerlerimiz 'sevgi' KAZAK TÜRKÇESİ Deprem- Jer silkinüv ◾ Kuzeybatı grubunun /j/ harfini yaygın olarak kullanmasıyla bilinen Kazak Türkçesinde 'deprem' kelimesini 'jer silkinüv' yani 'yer silkelenmesi' ifadesi karşılar. Yer kelimesinin başında /y/ harfi, y değişimine uğramıştır. BAŞKURT TÜRKÇESİ Deprem-Yir titrav ◾ Kuzeybatı grubu, diğer Türk dilleri grubuna göre daha çok lehçe barındırır. Bu lehçelerden biri de Tatar Türkçesinin kardeşi olan Başkurt Türkçesidir. ◾ Başkurt Türkçesinde 'deprem' kelimesini, 'yir titrev' yani yer titremesi ifadesi karşılamaktadır. Ortak değerlerimiz 'baba' KAZAN TATAR TÜRKÇESİ Deprem-Cir selkenüv ◾ Kuzeybatı grubu temsilcisi olan Tatar Türkçesinde 'deprem' sözcüğüne karşılık olarak 'cir selkenüv' yani yer silkelenmesi, yer sarsıntısı ifadesi kullanılmaktadır. ◾ Cir kelimesinin ilk harfi y değişimine, ikinci harfi ise e değişimine uğramıştır. SAHA TÜRKÇESİ Deprem-Sir xamsaahına ◾ Kuzeydoğu yani Sibirya grubunun en çok nüfusa sahip olan Saha Türklerinin konuştuğu, Saha Türkçesinde 'deprem' kelimesine karşılık olarak 'yer sarsıntısı, yer titremesi' anlamına gelen 'sir xamsaahına' ifadesi kullanılmaktadır. Ortak değerlerimiz 'anne' TUVA TÜRKÇESİ Deprem-Çer şimçeeşkini ◾ Sibirya grubun bir diğer temsilcisi, Tuva Türkçesinde 'deprem' kelimesini 'yer sarsıntısı' anlamına gelen 'çer şimçeeşkini' ifadesi karşılamaktadır. ÇUVAŞ TÜRKÇESİ Deprem- Çer çetrenüv ◾ Türkçenin en eskicil kolu olan Çuvaş Türkçesinde 'deprem' kelimesini, 'yer titremesi' anlamına gelen 'çer çetrenüv' ifadesi karşılamaktadır. Ortak değerlerimiz 'gök'