Kerkük'te dönüm noktası

IRAK'TA BİR TÜRK DİYARI 🔹 Geçmişten günümüze Türkler, birbirinden farklı coğrafyalara akınlar düzenlemişler ve gittikleri yerlerde devletler kurmuşlardır. Akınlar düzenlenen yerlerden biri de Irak'tır. Türkler bu bölgeye 674 yılı itibariyle yerleşmeye başlarlar. 🔹 674 senesinden itibaren Irak topraklarında bilhassa Kerkük'te devlet kuran Türkler arkalarında, varlıklarının delili niteliğinde maddi- manevi pek çok mimari eser bırakmışlardır. Eski Türkçe aile sözlüğü TÜRKÇE'YE KARŞI ZİHNİYET 🔹 Türk diyarlarından biri olan Kerkük, zaman içinde farklı milletlerin saldırılarına maruz kalır ve böylece hakim güç el değiştirir. Bunun sonucunda bölgede yaşayan Türkler, azınlık olarak kabul edilirken dillerini, gelenek ve göreneklerini devam ettirmeleri ise kat'i surette yasaklanır. 🔹 İçinde bulunulan bu durum farklı dönemlerde değişse bile 'Türkçe'ye karşı zihniyet' değişmez. Fakat son günlerde meydana gelen bir gelişme, Kerkük'te yaşayan Türkler için bir dönüm noktası olacaktır. Çünkü alınan bir karar sonucu, Irak'ın bir vilayeti olan Kerkük'te resmi dilin Türkçe olmasına karar verilir. KERKÜK NEREDE? 🔹 Kerkük; Irak'ın kuzeyinde, başkent Bağdat'tın yaklaşık 240 kilometre kuzeyinde bulunmaktadır. Tarihi ve kültürel açıdan zengin bir geçmişe sahip olan Kerkük, Irak'ın petrol rezervlerinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. 🔹 Kısacası burası için, petrol endüstrisi adına çok önemli stratejik bir noktayı teşkil ettiğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda Kerkük, çeşitli etnik ve dini gruplara ev sahipliği yapmaktadır. Türkmenler, Araplar ve Kürtlerden oluşan etnik çeşitlilik sebebiyle zaman zaman gerginliklerin yaşandığı bir kent olmaktadır. Eski Türkçeden Anadolu ağızlarına geçen kelimeler KERKÜK TARİHİ 🔹 Türkler, 674 yılında Emeviler zamanında Irak topraklarına akınlar düzenlerler. 749 senesine gelindiğinde ise Meşrik Valisi Yezid b. Umar b. Hüseyin, Buhara vilayetinde üç yüze yakın Türk askerini ordusuna dahil etmiştir. 🔹 835 yılında ise Abbasi Halifesi Mu'tasım, savaşçı kimliklerine güvendiği Türklerden bir muhafız birliği oluşturur. Kurduğu muhafız birliği ilerleyen dönemde yönetimde söz sahibi olmaya başlar. İşte, bu bölgeye gruplar halinde gelen Türkler, Irak'taki mevcudiyetlerini bir üst noktaya taşımış olurlar. Yezid b. Umar b. Hüseyin kimdir? Yezid b. Umar b. Hüseyin,Irak'ın son Emevi valisidir. Buhara nerede? Orta Asya'nın en eski yerleşim bölgelerinden olan Buhara, günümüzde Özbekistan sınırları içinde tarihî şehirdir. Abbasi Halifesi Mu'tasım kimdir? 1242 - 1258 yılları arasında Abbasi Devleti'nin son hükümdarı ve Irak Abbasileri'nin 37. ve son halifesidir. Orta Asya değil Türkistan ABBASİ HALİFESİNİN YARDIM ÇAĞRISI 🔹 Abbasi Halifesi, her ne kadar Türk muhafız birliğinin gücüne güvense de zamanla Büveyhilerin baskılarını Türk muhafız birliği de durdurmaz. Bunun üzerine halife, Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey'den yardım talep eder. 🔹 Abbasilerin yardım çağrısı üzerine 1055'de Bağdat'a ulaşan Selçuklu ordusu, bölgeden temizler. Böylece Bağdat, Selçuklu idaresine girer ve bu da Irak topraklarına yerleşmek isteyen Türklere imkan sağlamış olur. Tuğrul Bey kimdir? Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu ve ilk sultanıdır. Büveyhioğulları kimdir? İran ve Irak'ta hakimiyet sağlayan Deylemi kökenli İrani ve Şii karakterli Büveyhiler, bir hanedanlıktır. Bağdat nerede? Irak'ın başkenti ve en büyük kenti Bağdat'tır. İslam aleminin en güçlü devletlerinden biri olan Abbasiler'e başkentlik yapmıştır. IRAK TÜRKMENLERİ 🔹 Tarihler 1118'i gösterdiğinde Irak topraklarına yerleşen Selçuklular iktidara geçer. Bilhassa Kerkük 12 yıl Türklerin yönetiminde bulunur. Kerkük'te kendilerine bir hayat kuran Türkler zamanla Irak Türkmenleri olarak anılmaya başlanır. 🔹 Irak Türkmenlerin bölge hakimiyeti çok uzun sürmez. 1194 yılında Harzemşahlar, Türkmenlerin bu topraklardaki yönetimine son verir. Böylece ortaya çıkan otorite boşluğu sonucu atabeyler dönemi başlar. ↪Bu durumu 13. yüzyılda Anadolu'daki otorite boşluğunun ardından beyliklerin kurulmasına benzetebiliriz. Harzemşahlar kimdir? Harzemşahlar Devleti, Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından Orta Asya Harezm merkezli kurulan Türk-İran geleneğine dayalı bir devlettir. Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? 14.YÜZYIL KERKÜK'ÜNDE RESMİ DİL TÜRKÇE 🔹 11. yüzyılda Irak ve Erbil civarında ciddi bir Türkleşme gözlemlenir. Özellikle Kerkük'te Türk mimarisi beraberinde Türk kültürü kendini belli etmeye başlar. Türkleşen bu iki şehrin yöreleri de zamanla bu duruma uyum sağlamıştır. 🔹 14. yüzyılda ise Irak genelin Türkçe resmi dil olarak kabul edilir. Bu aslında, Irak Türkmenlerinin tarihi açısından oldukça önemli bir gelişmedir. 19 ve 20. yüzyıllara gelindiğinde yani Osmanlı döneminde bu bölgenin çoğunluğunu Türkler oluşturmaktadır. KERKÜK'TE NÜFUS SAYIMI 🔹 Irak'ta ilk nüfus sayımı Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılır ve bunun sonucunda halkın yüzde doksanının Türklerden oluştuğu anlaşılır. Osmanlı döneminde Musul vilayetine bağlı Kerkük sancağında konuşulan ve kabul edilen dil Türkçe'dir. 🔹 1920'de gerçekleştirilen etnik temelli ilk sayımda 92 bin civarında olan Kerkük nüfusunun 50 binini Türkler teşkil etmektedir. I. Dünya Savaşı'ndan sonra yıllar içinde bölgeye Arap ve Kürtlerin yerleştirilmesiyle Irak'taki Türkmen bölge demografisi değiştirilmek istenir bu da açıkca görülür. Türklerin tarihi başkenti Ötüken KERKÜK'TE YAŞANAN SIKINTILAR 🔹 19. yüzyılda İranlı bir tarihçinin anlattıklarına göre Kerkük halkının çoğunluğunu Yeniçeri Türkleri oluşturmaktadır. Hatta bu yüzyılda bölgede, gerek Arap gerekse başka milletten kimselerin bulunmadığını dahi aktarır. Bu da aslında 7. yüzyıldan 19. ve devamında 20. yüzyıla kadar Kerkük topraklarının asıl hakiminin Türkler olduğunu göstermektedir. 🔹 Türklerin bölgedeki hakimiyeti, TBMM ile İngiliz hükümeti arasında 5 Haziran 1926'te yapılan Ankara'da Antlaşması ile elden çıkar. 7 Haziran 1926 tarihinde bu anlaşma TBMM'de onaylanarak kabul edilir. 1926 Ankara Antlaşması Maddesi ise şöyledir: Musul ve Kerkük vilayetleri Irak'a verilecektir. Irak artık Arap ve diğer milletlerin yönetimine mahkum edilmiştir.... KERKÜK'TE RESMİ DİL TÜRKÇE OLDU 🔹 Kerkük'ün tarihi kronolojisini kısacasa aktardık. Günümüzde de bölge ağırlıklı olarak Türk nüfusu barındırmaktadır. Bu minvalde 18 Eylül tarihinde yürürlüğe, il genelinde resmi yazışmalar için geçerli dilin Türkçe olması gerektiği kararlaştırıldı. 🔹 Bu karar, Kerkük ve Kerkük Türkleri yani Türkmenler için oldukça önemliydi. Yıllardır kendi kültür ve değerlerini korumaya çalışan Türkmenler, kendi dilleri ile eğitim görebilecek, yaşamlarını sürdürebilecekler.