İsmet Özel'in poetik görüşleri

◼ Şiir ve fikir dünyamızın müstesna isimlerinden olan İsmet Özel, yazdığı şiirler kadar yazıları ile de tanınan ve öne çıkan bir isimdir. ◼ Şairin mektupları incelendiğinde en fazla göze çarpan husus Özel'in şiir hakkındaki görüşleri, sözleri ve uygulamalarıdır. Özel için şiir; bir ifade biçimi, acımasız dünyaya karşı dik duruştur. 10 Maddede İsmet Özel ◼ Erken yaşlarda iyi bir şair olmak için düzenli olarak nesir yazması gerektiğini fark eden Özel, bilhassa yazıya önem verdi. Yazı üzerine yoğun mesai harcadı. ◼ Bu durum bizlere hem iyi yazılar hem de şiir üzerine kaleme alınan sağlam, düşündürücü ve ufuk açıcı metinler olarak döndü. Bugün poetik metin denilince 'Şiir Okuma Kılavuzu' akla gelen ilk eserlerdendir. İsmet Özel'in en sevilen 15 şiiri ◼ Şair muhtelif önemlerde farklı görüşlere sahip olsa da ana temasından hiç ama hiç sapmadı. ◼ İsmet Özel'in uğruna ölmeyi, örselenmeyi ve kınanmayı göze aldığı yegane varlık Türkiye idi. Şair tüm düzensiz sistemler karşısında memleketinin sesi oldu. İsmet Özel'e göre şiir nedir, nasıl okunur? ◼ Edebi yaşantısını hayatının her döneminde sıcak ve güncel tutan şairin şiirleri, her kuşaktan ve her görüşten insan tarafından bugün dahi okunur. ◼ Bu husus İsmet Özel'in kaleme aldığı metinleri, duyguları ile beslemesi ve ortaya aşılamayan şiirler, yazılar koyması ile alakalıdır. İsmet Özel'in Bakanlar ve Görenler kitabından altı çizili cümleler ➡ Benimse çağrıştırmak istediğim başka dünyalar özlemidir. Metafizik olarak değil ama insanı başka yere (neresi olursa değil) çağırmak. Burada, olduğu yerde durmamasını öğütlemek istiyorum. Çıkışım bu. İsmet Özel İsmet Özel'in 'İrtica Elden Gidiyor' kitabından düşündürücü alıntılar ◼ 'Ben atlara ve uzaklar hayrandım' mısrası ile gönüllerde taht kuran İsmet Özel, esasında bu metinde kendi edebi altyapısının ve görüşünün özetini okuyucusuna sunar. ◼ Özel'in şiiri, insanın içinde daha evvel bilmediği, görmediği yerlere dair bir özlem oluşturur. Bu husus şairin metninde sakladığı duyguyu aşikar eder. İsmet Özel'in Faydasız Yazılar kitabından kendi gerçekliğimize dair 20 alıntı ➡ Yazdığımız şiir evrenseldir. Eğer iyi şiir yazıyorsak. Çünkü konumumuz evrenseldir. Şiiri bu yüzden dile ve deyişe çok yaslamamak gerek. Onu sanat eseri yapan öğe başka türlü yazılamama özelliği olmalı. İsmet Özel ◼ Sanatın evrensel hüviyetine vurgu yapan şair, mektupların satır aralarında bize poetik olarak önemli bir ipucu verir. Ona göre her şiir evrenseldir ve bu sebepten dolayı dile ve deyişe yaslanmamalıdır. ◼ Bu esasında, şairin şiiri gelişken bir sanat olarak kabul ettiğini de gösterir. Özel için yazılan bir metnin başka bir sanatçı tarafından bire bir kopyalanamaması sanat eserini kıymetli kılar. İsmet Özel'den altı çizili 100 cümle ➡ Büyük sıkıntıyı anlatımda yaşıyorum. Bunu gidermek için öykümsü düz yazılar ve oyunlar yazmak isterdim. Oyun yazmayı zaten 'kafama koydum. Bunun için çalışmak gerekli, çalışacağım. Amma palavra değil mi? Yap da, ortaya bir şey koy ondan sonra konuş, dersen pek haklı bulurum seni. İsmet Özel ◼ Şiir, şairin daima kendisini yenilemesi ve geliştirmesini şart koşar. Bütün büyük şairler sanat yaşamları boyunca çalışmış ve kendilerini yenilemişlerdir. ◼ Durumun bu şekilde tezahür etmediği şairler, bir noktadan sonra unutulmuş deyim yerindeyse bunun sıkıntısını çekmişlerdir. Bu satırlarda İsmet Özel, şiiri için diğer türlere nasıl çalışması gerektiğini zikrediyor. İsmet Özel'in Şiir Okuma Kılavuzu isimli eserinden alıntılar ➡ Halktan kişilerle olmak diye bir şey yok şimdilik. Sınıfça bir ayrımın henüz farkında değilim. Egemen sınıf yardakçısı olan katlarla karşılaştığım kimseler arasındaki ayırım için, belirgindir diyemem. Aralarında l 'e 22 gelir farkı olsa bile, hayata bakış tarzları hepsinin üç aşağı beş yukarı aynı. Savaştan ayrı düşmek diye bir sorunu kafamda yeni yeni yaşatıyorum. Şiir yazmaya kalkışınca militan bir ruhla kalemi oynatamıyorum. Yine de başkaldırı hep yenilenen bir töz olarak içimde büyüyor. Yazacağım şiirler pek açık anlatımlı olacak, buna inanıyorum. İsmet Özel ◼ Yaşam tarzını şiirle beslemek ya da besleyememek olarak tarif edebileceğimiz metinde Özel, yaşantısı ile şiiri arasında yaşadığı sıkıntıları dile getiriyor. ◼ Hareketli bir gençlik dönemi geçiren şair, metinde şiire karşı duyguyu sevgiyi ve onu beslediği kaynaklardan birisini bizlere sunuyor. İsmet Özel'in okunması gereken kitapları ➡ Aslında benim ulaşmak istediğim araştırıcı bir şiirdir. Sorular vazeden bunların kimini yanıtlayıp kimini yanıtlamayan (tıpkı kendimiz gibi) bir şiirde ancak rahat soluk alabileceğimi sanırım. Yazmaya çalıştığım parçanın ana düşüncesi şu: Biz yaptığımız halk savaşını dört başı bayındır bir biçimde sürdürmek ve ilerletmek zorundayız. İsmet Özel ◼ Şiiri bir anlamlandırma ve yaşam stili olarak gören Özel, okuyucusunu dürtmek ve onun kafasında sorular oluşturmak niyetindedir. İsmet Özel'den unutulmaz alıntılarla İslam ➡ Şiir okuyorum taze bir hevesle. Bu yüzden her şaire açık bir yürekle yanaşabiliyorum. Villon okudum bir süre. İsmet Özel ◼ İsmet Özel'in yaşantısında Batılı ve Doğulu edebiyatçılar mühim yer tutar. O, yaşantısı boyunca Doğu ve Batı'yı en iyi şekilde okumuş ve üzerine düşünmüştür. ◼ Ayrıca onun bu satırları bir şairin ne denli okuma kültürünün üzerine düşmesi gerektiğini de kanıtlar. Okumak onu her şaire yakın tutar. İsmet Özel'in 'Waldo Sen Neden Burada Değilsin' adlı kitabından alıntılar ➡ Gerçeküstücülerin şiir yazmak için kâğıt kalemden başka şeye gerek yok deyişlerini bilinçli bir yazıcılık tekniği için uygulamak istiyorum. Onlar için kolaydı, bilinçaltını boca ediyorlardı kâğıt üstüne. Oysa ben kitabımı yaz sonuna kadar bitireceğim. Bunu biliyorum. Çünkü böyle istiyorum. İsmet Özel ◼ Şair burada, hem gerçeküstücülerin şiir anlayışını sorgulayıp hem de bir kitabın bitmesini sanatçının kafasında metni olgunlaştırmasına bağlıyor. ◼ İsmet Özel şiiri, temanın şairin kafasında bitip olgunlaşması ve nihayet bir düzleme dökülmesi ile izah edilen bir metin altyapısına sahiptir. İsmet Özel'e 'Merhaba Reis' diye mektup yazmıştı ➡ Şiirler? Yakmadığım iki şiir kaldı. Ötekilerden ayrı yerdeymiş. Daha doğrusu son biçimlerini aldıkları için temize çekmişim onları. 10 Eylül günü bütün kitap hazırlığımı yaktım. Sabahtı. Arkamda yarım kalmış hiçbir çalışma bırakmak istememiştim. İsmet Özel ◼ Metinden anlaşıldığı üzere şair, bir dönem yüksek estetik kaygılardan dolayı bazı şiirlerini imha eder. Onun standartlarının altında kalan bu metinler maalesef bize ulaşamadı. İsmet Özel'in Toparlanın Gitmiyoruz adlı kitabından en çarpıcı 20 alıntı ◼ Şiir ve düzyazıları ile fikir dünyamızı besleyen coşkun ırmaklardan olan İsmet Özel, edebi mektuplarında titizliği ve çabası ile öne çıkar. ◼ Mektupların ana teması olan şiir yazıları, belli bir vakit sonra ortaya 'Şiir Okuma Kılavuzu' gibi şiir ve kültürüne dair aşılamayan bir eser çıkmasına vesile olur. İsmet Özel'den 100 Alıntı