Edebiyatımızın sancılı direnişi: Kudüs

🔶 Günümüzde kan ve gözyaşının hiç dinmediği bir coğrafya olarak hafızalara kazınan Kudüs, hiç kuşkusuz Müslümanlar için büyük bir öneme sahiptir. 🔶 Allah'ın mukaddes kitabımız Kur'an-ı Kerim'de mübarek kıldığı, Miraç hadisesinin gerçekleştiği ve Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in ziyaret etmeyi buyurduğu, pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir belde olan Kudüs aynı zamanda Müslümanların ilk kıblesi Mescid-i Aksa'yı bünyesinde barındırır. Miraç hadisesinin mukaddes beldesi: Kudüs hakkında 30 ilginç bilgi 'Bir gece, kendisine bazı âyetlerimizi gösterelim diye kulunu Mescid-i Harâm'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir. ' İsra Suresi 1. Ayet Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız 🔶 Kudüs, Peygamber Efendimiz'den önce de pek çok peygamberin kıssalarına ve mucizelerine tanıklık etmiş bir şehirdir. Nitekim yalnızca İsra Suresi'nde değil Kur'an-ı Kerim'in birçok bölümünde Kudüs ile ilgili ayetler bulunmaktadır. Mescid-i Aksa saldırısının asıl hedefi Ey kavmim! Allah'ın sizin için (vatan olarak) yazdığı kutsal topraklara girin, sakın geri dönmeyin, sonra kaybedenler siz olursunuz.' Mâide Suresi - 21 . Ayet Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız 🔶Diyanet'in tefsirinde ifade edildiğine göre, Hz. Musa kıssasının anlatıldığı bu ayette kutsal topraklardan maksat, Beytü'l-Makdis'in bulunduğu Filistin topraklarıdır. 🔶 Hz. İbrahim ve ondan sonra gelen birçok peygamber burada yaşadığı ve defnedildiği için burası vahyin de iniş yeri olmuştur. Bu sebeple buraya 'kutsal topraklar' (el-arzu'l-mukaddese) denilmiştir. Hz. Davut, Hz. Süleyman, Hz. Yahya, Hz. Zekeriya ve Hz. İsa bu topraklarda yaşayan peygamberlerdir. 🔶Üç semavi din için de kutsal sayılan Kudüs, geçmişten günümüze edebiyatımızda da yer edinmiştir. Divan edebiyatı ve yeni edebiyat olarak adlandırılan 19. yüzyıl sonrası edebiyatımızda farklı şekillerde karşımıza çıkan Kudüs, büyük bir öneme sahip olmasına rağmen müstakil bir türe ismini vermemiştir 🔶 1516 yılında Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi sırasında Osmanlı yönetimine geçen Kudüs, özellikle Kanuni Sultan Süleyman döneminde en huzurlu günlerini yaşamıştır. Yaklaşık dört yüz yıl süren Osmanlı hakimiyetinde Müslümanlar, hayatlarını barış ortamında sürdürmüşlerdir. 🔶 İşte Kudüs, Osmanlı dönemindeki böylesine huzur ve refah ortamında klasik edebiyatta şimdiki gibi acı ve gözyaşlarıyla değil daha farklı nitelikleriyle ele alınmıştır. 🔶 Kudüs, divan edebiyatında Miraç hadisesi, Mescid-i Aksa kavramları ekseninde söz konusu edilmiştir. Müslümanların ilk kıblesinin Mescid-i Aksa olması, Kudüs'ün şiirlere yansımasına sebep olmuştur. Gelin bu şiirlere yakından bakalım.👇 Kudüs'ün ilk fatihi: Hz. Ömer 🔶 Kaşundur Mescid-i Aksa yüzündür Ka'be-i ʿulyā 🔶 Cümlesine mukteda oldun o dem kim enbiya 🔶 Seyahatname dediğimiz vakit hiç kuşkusuz aklımıza gelen ilk eser, Evliya Çelebi'nin on ciltlik Osmanlı topraklarını anlattığı eseridir. 🔶 Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Kudüs'e dair önemli bilgiler ve gözlemlerini sunarak şehrin 17. yüzyıldaki halini tasavvur etmemize yardımcı olur. 1671'de Kudüs'e seyahatini gerçekleştiren Evliya, gözlemlerini ayrı bir ciltte toplamıştır. 🔶 Osmanlı için Kudüs topraklarının ne denli büyük bir öneme sahip olduğunu sık sık vurgulayan Evliya, ziyaret edilmesi gereken üçüncü mescit olarak tanıtır. 🔶 Evliya Çelebi Mescid-i Aksa'yı anlattıktan sonra Sultan Selim'in Kudüs'ü nasıl fethettiğini de coşkulu bir dille anlatılır. 🔶 Yalnızca Evliya Çelebi değil,17. yüzyılın önemli şairlerinden Nabi de Tuhfetü'l-Haremeyn eserinde Kudüs'e de yer verdiği bir seyahatname kaleme almıştır. Nabi çıktığı hac yolcuğunu anlattığı bu eserinde üç gün konakladığı Kudüs hakkında bilgiler vermiştir. 🔎EVLİYA ÇELEBİ KİMDİR? 🔶 Görüldüğü üzere Klasik edebiyatta Kudüs genel itibariyle Efendimizin Miraç hadisesi ve Müslümanların ilk kıblesi Mescid-i Aksa ekseninde söz konusu edilmiştir. 🔶19. yüzyılda edebiyatımız yönünü bambaşka bir yöne çevirmiştir. İslami referanslarla oluşturduğumuz edebiyattan uzaklaşmaya başladığımız bir dönemde Kudüs, 1960'lı yıllara kadar çoğunlukla hatıralarda karşımıza çıkar. Edebiyatımızda Kudüs'e neden 1960'lı yıllara kadar fazla yer verilmedi? 🔶 Kudüs'ün uzun yıllar edebiyatımızda yer edinememesinin sebebi ideolojik kaygılardır. Yeni kurulan rejim kendi varlığını kabul ettirebilmek için Osmanlı medeniyetini anımsatan her türlü bağdan kopmaya çalışmıştır. İnsanlar İslami köklerinden uzaklaştırılmaya odaklanılmış böylelikle Müslüman coğrafyasına karşı büyük bir kayıtsızlık hasıl olmuştur. 🔶 60'lı yıllardan sonra yaşanan birtakım hadiseler sonucu bilhassa İslamcı şairler ekseninde bir Kudüs duyarlılığı oluşmuştur. 1960'lı yılların sonunda Arap-İsrail savaşlarının çıkması, Müslümanların yönlerini ve dikkatlerini de yeniden Kudüs'e çekmiştir. Müslümanların yaşadığı zorluklar ve gördükleri zulümler karşısında Kudüs yeniden Sezai Karakoç, Cahit Zarifoğlu, Nuri Pakdil ve Akif İnan gibi İslamcı şairlerin ilgi odağı haline gelmiştir. 🔶 Necip Fazıl, Sezai Karakoç, Nuri Pakdil gibi isimlerin çıkardıkları dergiler ve dergilerde Kudüs hakkında kaleme aldıkları yazılar ve şiirler, Kudüs bilincini yeniden canlandıran unsurların başında gelmiştir. 7 Güzel Adam'dan 70 alıntı 🔶Edebiyatımızın yaşayan en güçlü kalemi Sezai Karakoç, yalnızca bir şair değil aynı zamanda büyük bir mütefekkirdir. Kudüs şiirlerinde öncü olan Karakoç, 1969 yılında Mescid-i Aksa'nın Siyonistler tarafından yıkılmasının ardından Ey Yahudi isimli şu şiirini kaleme almıştır. 'Nihayet Mescid-i Aksa'yı da 🔶 İslam ümmeti fikrini savunan Sezai Karakoç, bütün Müslümanların tek bir şuur ekseninde toplandıkları vakit asıl dirilişlerini sağlayacağını ifade etmiştir. Sezai Karakoç edebiyatımızda ümmet algısını ilmek ilmek işleyen şairlerden biridir. 🔶 Usta şairin bir diğer önemli eseri ise 'Alınyazısı Saati'dir. Bu eserde Müslüman dünyasının çektikleri sıkıntılar tek tek dile getirilmiştir. Karakoç, eserinde Kudüs'ü bütün insanlığın şehri olarak tanımlamıştır: 'Ve Kudüs şehri. 🔶 Günümüz edebiyatında Kudüs dediğimiz vakit akla gelen ilk şair şüphesiz 'Yüreğimin yarısı Mekke'dir, geri kalanı da Medine'dir. Üstünde bir tül gibi Kudüs vardır.' diyen Nuri Pakdil'dir. 🔶 Şairin bu tutkusu edebiyat çevrelerince 'Kudüs şairi' diye anılmasına sebebiyet vermiştir. 'Yürü kardeşim Ayaklarına bir Kudüs gücü gelsin' dizesiyle okuru ayaklandıran Anneler ve Kudüsler, Nuri Pakdil'in bu beldeye bakış açısını en iyi yansıtan şiirdir. 🔎NURİ PAKDİL KİMDİR? 'Tûr Dağı'nı yaşa 🔶 Müslümanlara karşı yapılan zulme şiirleriyle karşı çıkan isimlerden biri de edebiyatımızın özgün kalemi Cahit Zarifoğlu'dur. Daralan Vakitler şiiri tam manasıyla Kudüs'ü anlatmasa da içerdiği mesaj bakımından bir Kudüs şiiri sayılmaktadır. 🔶 Nitekim Zarifoğlu, Kudüs'ün yanı başındaki Beyrut'ta yapılan katliama, Kudüs üzerinden dikkat çekmeye çalışmıştır. Bu şiirde zulmü kınamayan ve buna karşı tepkisiz kalan Müslümanlar eleştirilir. 🔎CAHİT ZARİFOĞLU KİMDİR? 🔶 Beyrut Kudüs'ün yanı başında gözleri yaşlıyken Müslümanlar gelinmez bir dünyada gibi çok ama çok uzaktadırlar… 'Beyrutun gözyaşları şimdi 🔶 Kudüs şairi olarak adlandırılan bir diğer edebiyatçımız ise çok fazla şiiri olmamasına rağmen Mescid-i Aksa şiiri ile isminden övgüyle söz ettirmeyi başarmış Mehmet Akif İnan'dır. 🔶 Mescid-i Aksa İslamcı gençlik dergisi olarak adlandırılan Akıncılar'da 1979 tarihinde yayımlanmıştır. Sezai Karakoç'un açtığı İslami duyarlılık, sonraki nesillerde de karşılığını bulmuştur. 'Ve Mescid-i Aksa'yı gördüm düşümde

Edebiyatımızın sancılı direnişi: Kudüs

KUDÜS'ÜN MÜSLÜMANLAR İÇİN ÖNEMİ