Klasik Türk şiirinde Kadir Gecesi

RAMAZAN-I ŞERİF 🔸 Kameri ayların sonuncusu olarak bildiğimiz Ramazan, insanlık için hidayet kaynağıdır. Rahmet ve bereket mevsiminde yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim indirilir, hem nefsi terbiyemizi sağlayan hem de birlik ve beraberliğimizi kuvvetlendiren oruç ibadeti ise yine bu dönemde farz kılınır. 'On bir ayın sultanı' olarak isimlendirdiğimiz Ramazan'ın içinde öyle bir gece vardır ki bu gecede rahmet oluk oluk yağar. Kadir gecesi ibadetleri nelerdir? KADİR GECESİNİN FAZİLETİ 🔹 'Bin aydan daha hayırlı olan Kadir gecesi' Müslüman dünyası için mühim bir yer teşkil eder. İman etmiş kimseler için bir kurtuluş vesilesi olarak müjdelenmiştir. 🔹 Bu mübarek gecenin Ramazan ayının son 10 günü içinde saklı olduğu bilinir. Rivayetlere göre Ramazan'ın 27'nci gecesinin Kadir gecesi olabileceği kayıtlara geçmiştir. 🔹 Efendimiz (SAV) bir hadis-i şerifinde, 'Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız' buyurmuştur. KADİR GECESİNE ÖZEL OLARAK İNDİRİLEN SURE 🔹 Kadir gecesi, Kur'an-ı Kerim'in indirilmeye başlandığı gece olduğundan Müslümanlar, bu mübarek güne oldukça ehemmiyet gösterir, feyz ve bereketin kendilerine hasıl olmasını diler. 🔹 Kur'an-ı Kerim'in indirilmesi dışında daha pek çok önemli hadislerin gerçekleştiği Kadir gecesine müstakil ve özel bir sure nazil olmuştur. 🔹 'Leyletü'l-Kadr' Kadir gecesi anlamına gelmektedir. 'İnnâ enzelnâ' suresi olarak da bilinir. Surede, Kadir gecesi anlatıldığı için bu isim ile anılır. Ayetlerde, Kur'an-ı Kerim'in Kadir gecesinde indirildiğini bildirir ve bu gecenin önemini vurgular. 2023 Kadir gecesi! Kadir gecesi ne zaman? KADİR GECESİNİN KELİME KÖKENİ 🔹 Arapça kökenli bir kelime olan 'kadir' sözcüğü, 'kadr' kökünden gelmektedir.'Değerli, kıymetli, kudret sahibi, her şeye gücü yeten, kuvvet ve kudretin hiçbir sınırı olmayan' manaları karşılamaktadır. 🔹 Bu gecenin Kadir gecesi olarak adlandırılmasının nedeni ise şöyledir: 🔹 Peygamber Efendimiz (SAV) buyurmuştur ki: 'Her kim Kadir gecesinde bu gecenin haiz bulunduğu şeref ve itibara inanarak ve Allah'ın (CC) inayet buyuracağı sevap ve mükafatı umarak bu mübarek geceyi ibadetle tebcil ve tes'id ederse geçmiş küçük günahlar mağfiret olunur' (Buhari - Kadir Gecesi Babı) EDEBİYATIMIZIN ZİRVE DÖNEMİ 🔹 13. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar başta Anadolu olmak üzere geniş bir coğrafyada hüküm süren Osmanlı Devleti, edebi anlamda zirveyi yaşatır, bu topraklarda pek çok önemli bürokratlar, yazarlar ve şairler yetişir. 🔹 İslam'ın sancaktarlığını üstelenen Osmanlı, klasik edebiyatın zeminini oluşturur. Günlük yaşamdan kesitleri eserlerine dahil eden şairler ve yazarlar bilhassa dini gün ve geceler için de ayrı şiir kalıpları ve farklı türler ile edebiyatı zenginleştirme görevini üstlenirler. Divan şairlerinden en güzel beyitler RAMAZANİYELER 🔹 Bu dini gün/aylardan biri olan Ramazan, Osmanlı kültürel hayatında önemli bir yere sahipti. Hatta öyle ki Ramazan ile ilgili yazılan şiirler ayrı bir edebiyat türü oluşur. 🔹 Bu aya özgü şairler tarafından padişahlara, vezirlere ve önemli devlet adamlarına kasideler sunulur. Ramazan ayı içinde kaleme alınan bu yazılar, edebiyatımızda Ramazaniyeler adı altında farklı bir tür ile yer bulur. 🔹 Ramazaniyeler, çoğunlukla kasidelerin nesib kısımlarında işlenir. Bu yazı türünün beyit sayısı değişmek ile beraber 10-15 civarında olur. Oruç, Kadir gecesi ve Ramazan ayının günlük yaşama yansıması gibi konular işlenir. EN ÇOK RAMAZANİYE KALEME ALAN ŞAİR 🔹 Ramazan ayında Osmanlı döneminde padişahlara sunulan kasideler, kültürel ve toplumsal hayata canlılık kazandırır. Edebiyatımızdan en çok Ramazaniye kaleme alan Enderunlu Fazıl'ın kasideleri türün en önemli örneklerini temsil etmektedir. Hilal-i ruze kim bir kavs-ı Hallac asuınan üzre KLASİK ŞİİRDE KADİR GECESİ 🔹 Klasik Türk şiirinde Kadir gecesi, beyit ve mısra olarak manzum eserlerde yer bulur. Kadir gecesi edebiyatımızda leyle-i kadr, şeb-i kadr, şam-ı kadr olarak adlandırılmıştır. Genel itibariyle sevgiliye kavuşma gibi kullanılan ifadeler edebiyat kalıplarıyla mensur eserlerde yer almaktadır. 🔹 Ramazaniye konulu kasidelerin dua bölümünde, her gecenin Kadir gecesi, her günün bayram günü olması temennisi ile şiir sonlandırılır. Buna örnek olarak Enderunlu Vâsıf ve Nedim'in Divan isimli eserlerinden beyitleri örnek olarak gösterebiliriz. 🔹 Kadir gecesini konu alan eserlerin varlığı yüzyıllar boyu devam eder. Yer aldığı eserlerin türü zaman zaman çeşitlenerek karşımıza çıkar. Kimi zaman kaside olarak kimi zaman mensur, manzum kimi zamanda gazel türüyle edebiyatımızı süsler. 🔹 Bu türü kaleme alanlardan biri 16. yüzyıl şairlerinden Zâtî'dir. 16. yüzyıl divan şairlerinden biri olan Zâtî mahlasıyla tanınmıştır. Asıl ismi bilinmesede yaşadığı döneme damga vuracak gazeller, kasideler kaleme almıştır.