Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı

🔸 Osmanlı'nın son dönemlerinde eğitim maksadıyla Avrupa'ya giden gençler, özellikle Fransız edebiyatında gördükleri yenilikleri Türk edebiyatında kullanmaya başlamışlardır. Böylece belli dönemlerle günümüze kadar gelen yeni bir anlayış başlamıştır. 🔸 Cumhuriyet Edebiyatı Dönemi, kendisinden önce var olan Milli Edebiyat Devri'nden kesin çizgilerle ayrılmaz. Mili Edebiyat yazarları ve şairleri Cumhuriyet'in başlarında en önemli eserlerini ortaya koymuşlardır. Bu isimler arasında Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Refik Halit Karay yer alır. Mehmet Akif'ten edebiyat dersleri: Şiir nasıl olmalıdır? 🔸 Cumhuriyet'in ilanının akabinde gerçekleşen Latin harflerine dayalı yeni alfabenin kabulü Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı'nın başlangıcı kabul edilir. Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve bağımsızlar olarak nitelendirilen yazar ve şairler yazın hayatlarını Cumhuriyet Dönemi'nde de sürdürmüşlerdir. 🔸 Cumhuriyet'in ilanıyla İkinci Dünya Savaşı yılları arasında sanatçılar gerçekçi ve toplumcu eserler vermişlerdir. Eserlerdeki temalar savaştan çıkmış bir milletin birliğini yansıtmak maksadıyla Anadolu insanının yaşayışı üzerine yönelir. 🔸 Anadolu'nun doğal güzellikleri, kültürü, Türk tarihi ve Atatürk ile ilgili konular ele alınmıştır. Döneme Öz Türkçecilik anlayışı hakim olduğundan eserlerde sade bir dil kullanılmıştır. 🔸Cumhuriyet edebiyatında Anadolu'yu tanıma çabası dönemin ana gayesi olmuştur. Romanda ve öyküde gözlemci bir bakışla toplum sorunları ele alınmıştır. *Öz Türkçecilik nedir? Dilde yabancı kökenli kelimeler yerine Türkçe kökenli kelimeler kullanmayı savunan bir harekettir. 7 kelime 7 şiir 🔸 Yeni inkılapları tanıtarak benimsetmek görevini Cumhuriyet dönemi sanatçıları üstlenmiştir. Bu dönemde yazarlar kısmen siyaset ile halk arasında bir köprü vazifesi görmüştür. 🔸 Türk Dil Kurumu'nun kurulmasının ardından süregelen dilde eski ve yeni tartışmaları sona ermiştir. Cumhuriyet Devri'nin ilk yıllarında çoğunlukla halk edebiyatı nazım biçimleri ve hece ölçüsü kullanılmıştır. 1940'dan sonrasında ise serbest şiir yaygınlaşmaya başlamıştır. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında roman ve öykü 🔸 Bu dönem sanatçıları, romanlarında Cumhuriyet inkılaplarını ele alır. Yazılan romanlar, ülkenin geçirdiği toplumsal, tarihi ve kültürel değişimleri gözler önüne serer. 🔸 1923 -1950 arasında roman, farklı biçim ve tekniklerle gelişerek Türk edebiyatındaki varlığını sürdürmüştür. Bu yıllarda yazılan romanlara Yakup Kadri'nin 'Yaban', Reşat Nuri Gültekin'in 'Yaprak Dökümü', Peyami Safa'nın 'Dokuzuncu Hariciye Koğuşu', Sabahattin Ali'nin 'Kuyucaklı Yusuf', Abdülhak Şinasi Hisar'ın 'Fahim Bey ve Biz, ve Ahmet Hamdi'nin 'Huzur' adlı eseri örnek teşkil eder. Zengin kelime şiirlerine yansıtan şiir: Cahit Sıtkı Tarancı 🔸 Cumhuriyet Dönemi'nin ilk yıllarında daha çok gözlemci gerçekçiliğe dayalı, yeni kurulan rejimi destekleyen romanlar yazılmıştır. Yazarlar, yakın geçmişte Millî Mücadele'de çok önemli bir etkiye sahip olan Anadolu insanını ve taşrayı realist bir gözlemle anlatmışlardır. 🔸 Bu dönemde inkılapların yayılışı, taşraya giden aydın kesmin hissettikleri, sanayileşmenin etkileri, yoksul insanların yaşam savaşı, köyden kente göç gibi yeni konular ele alınmıştır. Cumhuriyet döneminde şiir 🔸 Cumhuriyet Dönemi'nde şiirde hece ölçüsünü kullanan kuşak tabiat ve vatan güzelliklerini tema edinir. Aruz ölçüsü yerini hece ölçüsüne bırakmıştır. Ancak bu devirde diğer şairlerden farklı olarak Ahmet Haşim ve Yahya Kemal aruz ölçüsüne şiirlerinde yer vermeye devam etmiştir. 🔸 Saf şiire yönelen çalışmalar folklor, tarih ve psikolojiden etkilenir. Günlük yaşamdan anlara, izlenimlere yer verilir ve insanın iç dünyası aktarılır. Ahmet Muhip Dıranas, Necip Fazıl Kısakürek ve Cahit Sıtkı Tarancı saf şiir türünde yazan şairlerimizdendir. Halk şiirinin usta kalemi: Cahit Kulebi 🔸 Özellikle Kurtuluş Savaşı ile ilgili şiirlerde gurbet teması ve destansı söyleyiş hakimdir. 🔸 Dönem şiirlerinde romantizm, parnasizm ve sembolizm akımlarının etkileri görülür. 🔸 Anadolu, Kemalettin Kamu, Behçet Kemal Çağlar, Ahmet Kutsi Tecer ve Ömer Bedrettin Uşaklı gibi şairlerce övgüyle anlatılsa da çoğu şair tarafından dışarıdan bir göz ile bakılarak eserlerine aktarılmıştır. Nazım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ahmet Arif ve Cahit Külebi gibi şairler de Anadolu'yu gerçekçi biçimde anlatmıştır. Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan akımlar Beş Hececiler 🔸 Hecenin beş şairi olarak da anılan bu sanatçılar şiirlerinde başlarda aruz veznini sonrasında ise hece ölçüsü kullanmışlardır. Yalın ve anlaşılır bir dil kullanmayı tercih etmişlerdir. Vatan sevgisi, kahramanlık, yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir. Yedi Meşaleciler 🔸 Bu topluluk, 1928 yılında 'Yedi Meşale' isimli bir kitap yayımlayan Kenan Hulisi Koray, Sabri Esat Siyavuşgil, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Muammer Lütfi Bahşi, Vasfi Mahir Kocatürk, Cevdet Kudret Solok gibi sanatçılar tarafından oluşturulmuştur. Topluluğun yedi üyesinden altısı roman türünde eserler veririken; sadece Kenan Hulisi Koray öykü yazar. Garipçiler 🔸 Orhan Veli, Melih Cevdet Anday Oktay ve Rıfat Horozcu'dan oluşan Garipçiler, 1940 yılına kadar var olan tüm şiir anlayışlarına bir tepki olarak doğmuştur. Şiirden ölçü ve uyağı çıkararak serbest şiir yazmışlardır. 🔸 Garip akımı, bu üç şairin 1941 yılında yayımladıkları Garip adlı şiir kitabı ile başlar. Grup üyeleri kitabın girişinde edebiyata dair düşüncelerini yazdıkları bir bildirge yayımlamışlardır. 🔸 Şiir alanında en büyük değişimi gerçekleştiren bu topluluk, sürrealizmden etkilenmiştir. Sanatlı şiire tepki göstererek halk dilinde, anlaşılır şiirler yazdılar. 🔸 Günlük yaşama dair her şeyi ve toplumsal aksaklıkları bir mesaj verme kaygısı olmadan aktardılar. 1950'de Orhan Veli'nin ölümüyle topluluğa mensup diğer sanatçılar da farklı akımlarda eser vermeye başladılar. Peyamı Safa'nın edebiyatı sarsan kalem kavgaları