Martin Luther King Amerika tarihinde neyi değiştirdi?

◼ Martin Luther King, nüfuzlu bir ailenin çocuğu olarak 15 Ocak 1929 tarihinde ABD'nin Atlanta şehrinde dünyaya geldi. Doğduğunda, ona babasının ismi verilmişti: Michael King. ◼ Ancak yaklaşık altı yıl sonra babası Almanya'ya gittiğinde reform hareketinin lideri Martin Luther'den ve hayatından çok etkilendi. Amerika'ya döndüğünde hem kendisinin hem de oğlu Michael King'in ismini 'Martin Luther' olarak değiştirdi. AMERİKA'NIN KANLI YÜKSELİŞİ: BOSTON ÇAY PARTİSİ ◼ Irkçılıkla çok erken yaşlarda tanışmak zorunda kalan King, henüz çocukken beyaz arkadaşlarıyla alışveriş yapması yasaklanmıştı. Çocukluk dönemine dair bu trajik anları şu şekilde hatırlıyordu: Onlarla oynamaya gittiğimde her zaman bir bahane buluyorlardı, hep meşgullerdi. ◼ Dedesi Ebenezer, Baptist Kilisesi'nde başrahip olmasının da etkisiyle kendisi de Baptist bir rahipti. İlk eğitimini kilisede ve Atlanta'da devam ettiği okulda tamamladı. Daha sonra Morehouse Koleji'nden 1948 yılında çok iyi bir dereceyle mezun oldu. ◼ Üniversite yıllarında çeşitli aktivist gruplarında yer alan Martin Luther King, aktivist öğrenci hakları lideri Benjamin Mays ile tanışarak onun fikirlerinden etkilendi. ◼ Sosyal hak hareketinin lideri olarak geçirdiği 13 yılda King, 25'ten fazla kez gözaltına alındı. King Center'a göre bunlardan çoğu hafif suç ve sivil protesto ihlali suçlarıydı. Hukuki yaptırımların hedefi de olsa Martin Luther King hiçbir zaman hapis cezası almadı. ◼ Ekim 1960'ta Atlanta'da gözaltına alındı ve Georgia Eyalet Hapisanesi'nde tutuldu. Eşi Coretta'ya cezaevinden şunları yazacaktı: 'Ailemizin çektiği bu ızdırap umarım bir şekilde Atlanta'nın daha iyi bir şehir, Amerika'nın daha iyi bir ülke olmasına hizmet edecek.' MALCOLM X'TEN HAFIZALARA KAZINAN 20 ALINTI ◼ Amerika Birleşik Devletleri 1967'de Vietnam'da savaş halindeyken 'Amerikalı Sivil Haklar' aktivistleri kendi ülkelerinde kendi hak, özgürlük ve eşitlik savaşlarını veriyorlardı. ◼ Dr. Martin Luther King, 4 Nisan 1967'deki 'Vietnam'ın Ötesinde: Sessizliği Kırmanın Zamanı' başlıklı konuşmasında savaşa değindi. İki haftadan kısa bir süre sonra Stanford Üniversitesi'nde yaptığı 'Diğer Amerika' başlıklı konuşmayla odağını ırksal adalet mücadelesine kaydırdı. ◼ Martin Luther King, konuşmasının başında 'Milletimizin ve dünyamızın karşı karşıya olduğu o kadar çok sorun var ki, her yere gidebiliriz' dedi. 'Ama bu öğleden sonra konuşacağım bir konuyu kullanmak istiyorum: Diğer Amerika.' King konuşmasında, yan yana iki farklı Amerika yapısından bahsetti. Birincisini şu şekilde açıkladı; Amerika'da milyonlarca genç çeşitli ihtiyaçları için yaşam alanı, zihinleri için eğitim ve kültür, ruhsal ve düşünsel dünyalarını beslemeyecek insanlık onuru ile yetişmektedir. ◼ İkinci Amerika'nın ise durumunu açıklarken; ikinci Amerika'nın, ulusun vatandaşlarının yoksulluk içinde yaşadığı yer olduğunu izah etti. Siyah Amerikalı deneyimini tanımlamadan önce, bu Amerika'yı işgal eden, yoksul beyaz insanlar da dahil olmak üzere çeşitli ırklardan söz etti: 'Amerikalı zenci, kendisini üçlü bir gettoda yaşarken buluyor. Bir ırk gettosu, bir yoksulluk gettosu, bir insani sefalet gettosu.' MARTİN LUTHER KİNG'İN TARİHE GEÇEN SÖZLERİ ◼ 1 Aralık 1955 tarihinde Rosa Parks adlı siyahi bir kadın, Jim Crow Yasaları gereği 'yerini bir beyaz vatandaşa vermemesi' nedeniyle tutuklandı. O yıllarda birçok sosyal ve kamusal alanda beyazlar öncelikliydi ve siyahilerin söz hakkı yok denecek kadar azdı. Yaşanan bu ırkçılık olayı üzerine King, 'Montogomery Otobüs Boykotunu' düzenledi. Bu boykot bir yıldan uzun sürdü. ◼ Dikkatleri üzerine çeken Martin Luther King boykot nedeniyle tutuklandı. Boykot, Amerikan Yüksek Mahkemesi'nin eyaletler arası otobüslerde ve diğer ulaşım araçlarında ırk ayrımcılığının sona ermesine kadar sürdü. ◼ ABD geneline yayılan Montogomery Otobüs Boykotu hem siyahilerin ırkçılığa karşı bir aşama kaydetmesine hem de bu boykotun lideri konumunda olan King'in ABD genelinde tanınırlık ve popüler bir lider haline gelmesini sağladı. ◼ Martin Luther King, otobüs boykotunda ve daha sonra gerçekleştirecekleri birçok eylemde ve konuşmasında sivil haklar temelinde şiddet içermeyen protestolarıyla tanınırlığını dünya genelinde gerçekleştirecekti. ABD TARİHİNİN EN İYİ KONUŞMASI: BİR HAYALİM VAR! ◼ Eylül 1958'de, ruhsal problemleri olan akıl hastası bir kadın, Martin Luther King'in kitabı olan 'Stride Toward Freedom'ın imza günü için King'in bulunduğu imza salonuna gitmişti. Elindeki kitabı imzalaması için Harlem'deki imza salonuna giden kadın, Martin Luther King'i bıçaklayarak yaraladı. ◼ Hemen hastaneye kaldırılan King için, o dönem doktorlar ölümden döndüğünü söyledi. Çünkü bıçak aort damarının çok yakınından geçmişti. Martin Luther King, kendisini ölümle burun buruna getiren kadının akıl hastası olduğunu öğrendikten sonra 'Ona karşı öfkem yok' demiş ve tedavi edilmesini istemişti. ◼ ABD'de ırkçılığa karşı daha önceleri de defalarca gösteri ve protestolar gerçekleştirildi ancak çoğunluğu öfkeli kalabalıkların oluşturduğu bu gösteriler genellikle şiddete dönüşüp sonuçsuz kalıp tutuklamalara ve ölümlere sebep oluyordu. ◼ Martin Luther King, bu durumun farkında olarak ilk günden ölümüne kadar olan süreçte hiçbir şekilde şiddeti körükleyecek, hak arayışının dışına çıkarak haksız duruma düşürecek her türlü şiddet, nefret ifadeleri içeren eylem ve söylemden uzak durdu. Eylemlerin amacından sapmasından korkuyordu. Bu sayede medyanın da dikkatini çekerek ulusal çapta tanınarak destek buldu. Lideri olduğu yurttaş hakları hareketinin etkileri özellikle 1960'lı yıllarda ABD'de en önemli gündem maddesi oldu. ABD'DE IRKÇILIKLA MÜCADELENİN SEMBOL İSİMLERİ ◼ Lincoln Anıtı önünde düzenlenen yürüyüşe farklı etnik gruplardan geniş kitleler katıldı. 'I Have a Dream' (Bir Hayalim Var) adlı konuşmasıyla Martin Luther King, Amerikan tarihindeki en etkili ve önemli konuşmalardan birine imza attı. *I have a dream (Bir Hayalim Var) konuşmasından bir alıntı: I have a dream that my four little children will one day live in a nation where they will not be judged by the colour of their skin, but by the content of their character. Bir gün, dört çocuğumun da derilerinin rengi ile değil de kişilikleri ile yargılanacağı bir ülkede yaşayacaklarına dair bir hayalim var. ◼ Bu eylemlerin sonucunda, 'Yurttaş Hakları Kanunu' (Civil Rights Act of 1964) ve 'Oy Hakkı Kanunu' (Voting Rights Act of 1965), Amerikan Anayasası'na girdi. Martin Luther King'in şiddet içermeyen tutumu ve insan haklarına yönelik çabaları, 1964 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmasını sağladı, aynı zamanda ırksal ön yargıları kırmada büyük başarı elde etti. ◼ Martin Luther King'in eşitlik, adalet ve insan hakları mücadelesi ABD'deki ırkçıları aşırı şekilde rahatsız etmişti. Yıllarca köle olarak kullandıkları siyahilerin, kendilerinin sahip olduğu haklara (!) kavuşacağı fikrini hiçbir şekilde kabul edemediler. Kapitalizm karşıtı söylemleri olan King, medya patronlarının da hedefindeydi. Gazeteler, her gün King aleyhinde yazılar yayınlayarak özellikle güneyli ırkçıları ateşliyorlardı. ◼ Siyahi sağlık çalışanlarının yaşadığı zorluklara ve ırkçılığa karşı destek olmak amacıyla Mason Temple'da 'Mountaintop'a Gittim' adlı konuşma için Memphis'e gittiğinde bunun son konuşması olacağını bilmiyordu. 4 Nisan 1968'de kaldığı otel olan Lorraine Otel'in balkonunda uğradığı silahli suikast sonucu öldürüldü. Martin Luther King'in ölümü ABD'de adeta şok etkisi yarattı ve ülkede ulusal yas ilan edildi. Cenaze merasimine 350 binden fazla seveni katıldı. ◼ ABD'nin kuruluşundan 1950'li yıllara kadar yoğun şekilde süren ırkçılık ve ayrımcılık had safhadaydı. Martin Luther King'e kadar, siyahilere hayatta kalmalarını sağlayacak kadar az hak verildiğini söylemek yanlış olmayacaktır. İstedikleri okulda okuyamamak, otobüslerde beyazlara yer vermek zorunda kalmak, şahit olarak kabul edilememek, restoranlara girememek gibi daha pek çok şekilde dışlanmışlardı. ◼ Martin Luther King vakfı olan King Center'a göre, Martin Luther King döneminde insan hakları ve eşitlik konusundaki ilerleme, ABD'de 350 yılda gerçekleşemeyen bir başarıya imza atarak, kısa bir zaman diliminde daha büyük bir gelişme kaydetmiştir.

Martin Luther King Amerika tarihinde neyi değiştirdi?

Martin Luther King jr. kimdir?