Arama
Süleymaniye Camii’nin hatları
Dünyanın en büyük mimarı sayılan ve günümüzde dahi birçok konuda dehasına hayran bırakan Mimar Sinan, Kanuni Sultan Süleyman'ın hüküm sürdüğü devirde muhteşem bir esere imzasını attı. "Bir vakt-i şerif ve bir saat-i saîd-ü latifde ol camî-i münîfe temel vuruldu" diyerek işe başlayan ve bu muhteşem eseri yedi yılda tamamlayan Sinan, caminin içini de dışı gibi ihtişamlı kıldı. Mimar Sinan'ın "Kalfalık eserim" dediği 5 asırlık Süleymaniye'nin inceliklerle dolu hat yazılarını sizlerle buluşturuyoruz.
ANA GİRİŞ GÜNEY KAPI KANADI
Süleymaniye Camii'nin şadırvanlı avludan camiye girilen ana kapısı, Osmanlı Ahşap Mimarisinin en nadide eserlerinden biri.
İki kanatlı olan caminin kapısı önünde bir rüzgârlık; ahşap kapıların üst kısmında ise, sedefli birer levha bulunuyor.
Güney kapı kanadı üzerindeki levhada "Ey bütün kapıları açan Allah'ım" anlamına gelen "Allahümme ya müfettiha'l ebvab" yazıyor.
ANA GİRİŞ KUZEY KAPI KANADI
Kuzey kapı kanadında ise, "Bizlere hayırlı kapılar aç" anlamına gelen "İftah le na ebvabü'l hayrat" yazıyor. Her iki kapıdaki yazı da 20 x 45 santim ölçülerindedir.
ANA KUBBE YAZISI
Caminin ana kubbenin ortasında Fâtır suresinin 41'inci ayeti celi sülüs ile yazılıdır. Zemin rengi petrol mavisi; hatlar ise altın varaktır. Daire şeklindeki kompozisyonun orta kısmında dikey harflerin uzatılmasıyla meydana getirilmiş zengin bir geometrik örgü yer alır.
"Şüphesiz Allah, koyduğu düzenden sapmamaları için gökleri ve yeri tutmaktadır. Şayet sapacak olsalar artık O'ndan başka hiç kimse onları tutamaz. Şüphesiz O halîmdir, çok bağışlayıcıdır" anlamına gelen ayetin okunuşu "İnnallahe yümsikü'semavati ve'l ard en tezula ve lein zaleta in emsekuma min ehadin ba'dihi innehu kane halimen gafura" şeklindedir.
Kubbe yazısı 8 metre çapındadır ve iç içe iki daireden meydana gelen kubbe kompozisyonu, yazı dışındaki 2,25 metrelik dairevi bir alana yazılıdır. Yazının iç kısmında dikey harflerin uzatılmasından meydana gelen örgülü kompozisyonun çapı ise 3,5 metredir.
ANAKAPI CAMİ İNŞA GÜNEY KİTABESİ
İstanbul'daki diğer selatin camilerin inşa kitabelerinde olduğu gibi, Süleymaniye Camii'nin inşa kitabesi de üç bölümden oluşur.
İnşa kitabesi, cümle kapısının sağ, sol ve üstünde yer alan yazılardan meydana gelir. Kitabe metni, sağ ve sol kitabelerde dikey, kapı üstü kitabesinde ise, yatay dikdörtgen içine yazılıdır. Mermer zemin üzerine kabartma olarak celi sülüsün zemini koyu renk lacivert ile boyanmış ve yazılar altın varakla kaplanmıştır.
Kitabenin metni, devrin Şeyhülislamı Ebussuud Efendi tarafından hazırlanmıştır. Orijinal metin Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde Veliyüddin Efendi bölümü 1552 numarada kayıtlı yazma mecmuanın yedinci sayfasındadır. Kitabeye yazılmış metin 60 kelime kadar kısaltılarak aktarılmıştır.
Girişin sağ tarafında yerden 430 santim yükseklikte 115 x 295 santimlik ölçü içinde altı satır olarak yazılan celi sülüs yazının metni şöyledir:
"Tekarrebe ila rabbi'l-azameti ve'l-ceberuti ve hallaki alemi'l-mülki ve 'l-meleketi abdühu'l-muktediru bi'l-kudreti'r-rabbaniyeti ve halifetühü'l-azizu bi'l-izzeti's-subbaniyyeti el-kaimu bi-emri'l-kitabi'l- meknuni ve icrai ahkamihi fi eknafi'r-rabi'i'l-meskuni fatihu biladi-l-meşariki ve'l-megaribi va'llahu bi-nasrihi'l-azizi hatedühü el-galibu maliku memaliki'l-alem zıllıllahi ala kaffeti'l-ümemi sultanu selatini'l-arabı ve'l-acem."
Günümüz Türkçesiyle yazılışı ise şu şekilde:
"Rabbani güçle kuvvet sahibi olup, ilahi üstünlükle O'nun yüce halifesi olan, ilahi korumayla muhafaza edilen Kitab'ın emrini yerine getirerek yeryüzünün dört bir tarafında yaşayan insanlar üzerinde o Kitab'ın hükümlerini uygulayan, Allah'ın üstün yardımıyla doğuda ve batıda ülkeler fetheden kul, büyüklük ve yücelik sahibine, görünen ve görünmeyen bütün varlığın yaratıcısına yaklaştı. Allah dünya hükümdarlarının hükümdarı, Arap ve Acem şahlarının şahı, güçlü iktidar sahibi bu kulun hâkimiyetini bütün milletlerin üzerine yaysın."
ANAKAPI CAMİ İNŞA KUZEY KİTABESİ
"La-zaler silsiletü saltantihi ila intihai mütesselsileti silsileti'd-devran ve ervahu eslafihi mütenezziheran fi ravzati'r-riyazati enşe'e haze'l-cami'a'r-refi'al- bünyane'l bedayi'a'l-meyyale's-şahikıyyete'l-abkara menen li'n-nasi fi ibadeti'l-meliki'l ma'budi mine'l-akifine ve'l-kaimine ve'r-raki's-sucudi ve kaneti'l-bidayetü fi evahiri cumadi'l-ula li-sene seb'a ve hamsin ve tis'amie ve n-nihayetü fi evahiri zi'l-hicceti'l- haramı es-sene erba'a ve sittin ve tis'a mie. Ketebehu Hasan b.Ahmet el Karahisari."
Günümüz Türkçesiyle yazılışı ise şu şekilde:
"Onun iktidarı, dünya son bulana kadar devam edecek; atalarımızın ruhu en güzel cennetlerde gezip dolaşacaktır. O kul, bu binası yüksek, benzersiz ve üstün deha eseri muhteşem camiyi, ilahların ilahına kulluk etmeleri için, orada ibadet amacıyla kalan, kıyama duran, rükû eden ve secdeye varan insanlar için inşa edip bağışlamıştır. Caminin yapımına bin beş yüz elli yılı, Mayıs ayının sonlarında başlanmış, bin beş yüz elli yedi yılı Eylül ayının sonlarında tamamlanmıştır. Ahmet el-Karahisari'nin oğlu Hasan yazdı."