Savaş ya da kaç: Korku genetik mi? Korku genetik mi?

Dünyada milyonlarca insanın hayatını kabusa dönüştüren korkunun, 6.456 çeşidi olduğunu biliyor muydunuz? 'Korku nedir?' sorusuna psikolojik açıdan verilen şu cevabı verebiliriz. Korku, görünen veya görünmeyen tehlikeler karşısında gösterdikleri doğal ve gerekli tepkidir. Uzmanlara göre doğuştan getirdiğimiz üç 'temel korku vardır: 1- Dokunma duyusu ile hissedilebilen çok soğuk ve çok sıcak uyarıcılardır. Talamus: Vücuttan gelen duygusal sinyallerin ulaştığı ilk noktadır. Hipotalamus: Asıl rolü, vücudu stabil bir durumda tutarak homeostazı korumaktır. Ayrıca bu kısım hormonların salgılanmasını düzenler. Amigdala: Duygusal tepkileri işler ve karar verir. Hayatta kalmamızı etkileyen olaylara verdiğimiz tepkileri yönetir. Duyusal korteks: Talamustan gelen sinyalleri işleyerek onlara anlam kazandırır. Hipokampus: Duygusal bilgileri geçmişteki yaşadığımız bir duruma göre bağlama oturtmamızı sağlar. *Homeostazı: Homeostaz veya dengeleşim, çevresinde gerçekleşen olumsuzluklar karşısında hücrenin kendi dengelerini koruma çabasıdır. Korkular öğrenilmiş bir süreçtir. Mesela altı yanmakta olan bir ocağın üstüne elini koyan bir çocuğun eli yandığında bir daha elini ateşin üstüne koymaz çünkü ateşin canını yakacağını bilir ve artık ateşten korkar, ya da depremde evi yıkılan bir kişi herhangi bir eve girmekten korku duyabilir. Burada korkunun nedeni olayın kendisi değil, bu olayın kişi tarafından nasıl yorumlandığıyla ilgili olduğu ortaya çıkmaktadır. Vücutta dolaşan adrenalinin %90'ı böbrek üstü bezlerinde üretilir. Adrenalinin salgılanması için kalp atışlarının biraz hızlanması gerekir. Kaslarınız biraz zorlanmaya başladığında vücut işinizi kolaylaştırmak için hormonları devreye sokar. Adrenalin hormonunun temel amacı, beyniniz belirli bir uyarıcıyı tehdit olarak algıladığında sizi dövüşmeye ya da kaçmaya hazırlamaktır. Karaciğerdeki kan akışı biraz azaltılır ve kan daha ihtiyaç duyulan alanlara yönlendirilir. Adrenalinin beyin ve vücuttaki miktarını artıracak ikinci etken stres ve korkudur. Savaş ya da kaç tepkisi algılanan zararlı bir olaya, saldırıya veya hayati tehdide yanıt olarak ortaya çıkan fizyolojik tepkidir. Kısacası organizma yaşamını tehdit eden bu durumdan ya kaçacaktır ya da bu durumla savaşacaktır. Bu fizyolojik tepkilere ise Genel Uyum Sendromu (GAS) adı verilir ve üç aşaması vardır: 1. Alarm aşaması 2. Direnç aşaması 3. Tükenme aşaması 1- Korkularınızı tanımlayın, onlara bir isim verin. 2- Onlara savaş ilan edin. 3- Onları tanıyın ve nereden geldiklerini anlayın. Korkunun hem iç hem de dış faktörlere bir cevap olduğunu unutmayın. 4- Korkularınıza daha fazla güç vermeye devam etmeyin. Daha önce duymadığınız 20 ilginç psikolojik gerçek Depresyonu önlemenin kesin bir yolu yok. Ancak bu stratejiler yardımcı olabilir. 1 - Direncinizi ve öz güveninizi artırmak ve de stresi kontrol etmek için adımlar atın. 2 - Zorlu hava koşullarında size yardımcı olmak için özellikle kriz zamanlarında ailenize ve arkadaşlarınıza ulaşın. 3 - Depresyonun kötüleşmesini önlemeye yardımcı olmak için sorunun ilk işareti ya da işaretlerinde tedavi olun. 4 - Semptomların nüksetmesini önlemek için uzun süreli bakım tedavisi almayı düşünün. Depresyonun tedavisi var mı? Korktuğumuzda beynimiz nasıl hareket eder? Potansiyel bir tehdit tespit edildiğinde talamus amigdalaya iki farklı yoldan sinyal gönderir. Yollardan biri hızlı ve doğrudandır. Yavaş yol ise durumu çözümler ve bundan sonra ne olması gerektiğine karar verir. Dünyaca ünlü yazarlardan korku hakkında 20 çarpıcı alıntı İlk yol, ortada bir tehlike olmasa bile tehlikede olduğunuzu varsayar. Bu yol doğrudan amigdalaya gider. Amigdala, savaş veya kaç tepkisini başlatmak için hipotalamusa haber gönderir. Amigdala: Beynin medial temporal lobunun derinlerinde yerleşen nöronların oluşturduğu badem şeklindeki beyin bölümü. Hipotalamus: Hipofiz arka lobunun salgıladığı antidiüretik hormon ile oksitosin denen madde hipotalamusta yapılıp hipofize aktarılmaktadır. Toplumsal izolasyonu yaşam biçimi haline getiren şizoid kişilikler Aynı bilgiler daha araştırmacı yol üzerinden gönderilir. Talamustan gelen sinyaller önce duyusal kortekste yorumlanır, sonra durumu çözümlenmesi, için hipokampusa gönderilir. Hipokampus: Beynin medial temporal lobunda limbik sistemin çok önemli bir üyesidir. Modern çağın hastalığı: Anksiyete Hipotalamus, savaş veya kaç tepkisini tetiklemek için hem sempatik sinir sistemini hem de adrenal-kortikal sistemi etkinleştirir. Üretilen dürtüler ve hormonlar vücudu hareket geçmeye hazırlarlar. Bir anksiyete bozukluğu olarak 'Agorafobi' Durum uzun yoldan analiz edildikten sonra tehlike olmadığı anlaşılırsa savaş veya kaç tepkisini durdurması için tehlike varsa tepkiyi sürdürmesi için hipokampus amigdalaya sinyal gönderir. En sık görülen psikolojik rahatsızlıklar Solunum artışı: Daha hızlı soluk almanız kaslarınıza daha çok oksijene göndererek onları harekete hazırlar. Ürperme: Kaslarınız gerildikçe derinizdeki küçük tüyler diken diken olur. Üşüme: Derinizdeki damarlar daralır. Böylece kaslarınıza daha fazla kan iletilir ve olası yaralanmalarda kan kaybı azalır. İri gözler: Göz bebekleriniz genişleyerek daha fazla ışık alır. Böylece daha iyi görebilir ve tehdidi tespit edebilirsiniz. Hormonlar: Etkinleşen sempatik sinir sistemi ve adrenal-kortikal sisteme, kan dolaşımına onlarca farklı horman yollar. Nabız artışı: Salınan adrenalin ve noradrenalin hormonları kalp atış hızını artırır. Soğuk ter: Vücudunuz derhal harekete geçmeyi beklediği bedeni soğuk tutmak için terlemeye başlar. Kelebekler: Sindirim gibi o anda gerekli olmayan sistemlere kan akışı azaltılır. Bu da midenizde uçuşan kelebekler hissine neden olur. Enerji artışı: Karaciğeriniz glikojeni glikoza dönüştürmeye başlayarak vücuda anında enerji sağlar. Bilim adamları korku ve stresin nesilden nesile aktarılabileceğini ortaya çıkardı. Georgia eyaletindeki Emory Üniversitesi'nden Dr. Brian Dias ve arkadaşlarının yaptığı paralel bir araştırma da bu bağlantıyı doğrular nitelikte sonuçlar verdi. Portakal çiçeği ve kiraz karışımı bir koku olan ve asetofenon adı verilen bir maddeyi farelerin bulunduğu ortama salan bilim adamları bu sırada farelere elektroşok verdi. Zamanla fareler bu kokunun elektroşok yani acı manasına geldiğini öğrendi. Torunları bile aynı korkuyu paylaştı Farelerin yavrularının da bu kokuyu duyar duymaz korkuya kapıldığı görüldü. İşin ilginç yanı onların yavrularında da aynı koku strese yol açıyordu. Uzmanlar, söz konusu 2 araştırmadan hareketle canlıların yaşadığı korkunun genlere işlendiğini ve sonraki nesillere aktarıldığını düşünüyor.

Savaş ya da kaç: Korku genetik mi? Korku genetik mi?

KORKU NE DEMEK?