Farkında olmadan içinde bulunduğumuz 12 psikolojik eğilim

Bir insanın bir fikir veya düşünceye girişmesinin ardından karşılaştığı tüm bilgi ve olayları farkında olmadan bu düşünce ve fikirlerini desteklemek için kullanması zaafıdır. Örneğin telefonla birini arıyorsunuz ve açmıyor. Birkaç deneme daha yaptığınız halde kendisine ulaşamadığınızda içinizi 'Ya bir şey olduysa?' korkusu kaplıyor. Bu düşünceye kendinizi kaptırdığınız anda, olay ile alakalı her şey sizi bu düşünceyi desteklemeye itecektir. Normalde zevk alınan durumlardan zevk alamama, yaşam zevkinin kaybolması hali. Haz yitimi olarak da bilinen rahatsızlık depresyonlarda oldukça fazla görünmektedir. İçeriği barındıran bellektir. Olayın ne zaman, hangi şartlar altında ve hangi olayları takiben gerçekleştiği bilgilerini barındırır. Episodik anılar, belli bir zaman ve mekânda gerçekleşirler, çünkü söz konusu olay –kesin olarak- yalnızca bir kere gerçekleşir. Bu bellek türü ağırlıklı olarak kadınlarda bulunmaktadır. Tüm duygularımız aslında beynimizin salgıladığı kimyasallar olan hormonlar aracılığıyla hissedilir. Beyin bir hormonu çok fazla salgıladığında aynı nikotin ya da uyuşturucu maddeler gibi bu duygu kimyasalına bağımlı hale gelir. Sürekli mutsuzsanız, beyniniz mutsuzluk hissi sırasında salgıladığı hormonlara bağımlı hale gelmiş olabilir. Böyle bir durumda iseniz beyninizin bu hormonlara olan ihtiyacını karşılamak için bilinçaltınız siz hiç farkında olmasanız bile sizi sürekli mutsuz olmaya sevk edecek durumlara sürükleyecektir. Mesela sabah erken kalksanız bile bir türlü evden çıkamayacak ve işe gittiğinizde patronunuzdan azar işiterek mutsuz duruma geleceksiniz. Yani beyniniz sizi, siz hiç fark etmeden bir şekilde geç kalmaya zorlayacak. Bir duyguyu fazlasıyla yaşamaya başladıysanız o duyguya bağımlı olma yönünde ilerliyor olabilirsiniz. Yüzleri tanımada, ayırt etmede ve hatırlamada olağanüstü performans sergileyen insanlara verilen unvan. Son yıllarda bu alanda yapılan çalışmalar çeşitlenmekte ve elde edilen veriler gün geçtikçe artmakta. Üzerinden uzun zaman geçmesine rağmen en alakasız kişilerin bile yüzünü hatırlayabiliyor musunuz? Yan rolde oynayan bir kişiyi başka bir filmde görüp de tanıdığınızda ve bunu dile getirdiğinizde insanlar afallıyor mu? Çok kısa süre gördüğünüz birini aylar sonra hatırlıyor musunuz? O halde Super Recognise olabilirsiniz. Bir fikre ya da düşünceye aşırı bağlılık olarak da yorumlanabilir. İnandığı şeylerin aksine söylenenler doğru da olsa reddetme durumu. Türkçedeki bağnazlık kelimesiyle kısmen açıklanabilir. Orta ve alt gelir sınıfına ait bireylerin, kendi sosyal statülerini beğenmeyip farklı yönelimlere girmesine Snob Etkisi adı verilir. Depersonalizasyon, vücut imajının idrak edilmesindeki bozukluk, görsel ve işitsel illüzyonlar ile açıklanabilir. Yani bu bozukluğu taşıyan kişi etrafını ve kendisini olduğundan farklı algılar, mesela etrafındaki objeleri ya da insanları olduğundan daha büyük ya da daha küçük algılar, normalden farklı akustik sesler duyar, tat alma duyusu bozulur ve zaman kavramını kaybeder ya da yanlış algılar. Bu bozukluğu migren, sara ve uyuşturucu maddelerin kullanımı tetikleyebilir. Altında çeşitli sebeplerin yattığı krizlerin sonucunda ortaya çıkan ve kişiyi yaşadığı evden, iş ortamından, çevresinden uzaklaştıran bir rahatsızlık. Kişi bu uzaklaşma hali üzerine sanki bambaşka bir hayata sahipmiş gibi yeni bir kimlik edinir ve bu kimliğe uygun yaşamaya başlar. Organik bir arızaya dayanmaksızın kişinin evini, iş yerini terk ederek yeni bir kimliğe bürünmesi halidir. Ne aile üyelerini ne de iş yerindeki arkadaşlarını tanımaktadır. Takındığı yeni kimlik eski kimliğine kıyasla iddialı ve gösterişli bir kimliktir. Yaşlılıkla beraber zayıflayan görme yetisinden kaynaklanan halüsinasyonlara sebep olan hastalık. Bu tür halüsinasyon görenlerin sayısı yüzde 10'un üzerinde ancak hastalar akıl sağlığı bozukluğu izlenimi vermemek için genelde gördüklerini saklıyorlar. Çevredeki kişilerin yüzlerinin incelenip algılanmasına rağmen bu yüzü bir kimlikle ilişkilendirememe hali. Oldukça nadir görülmektedir ve bu kişiler en yakınlarının dahi yüzlerini hatırlayamazlar. Bu hastalığa sahip çocuklar kalabalıktan ve yabancılarla bir araya gelmekten hoşlanmaz, göz temasından kaçınırlar. Çünkü bu hastalık onlara herkesi yabancı yapmıştır. Saç şeklini değiştirdiğinde annelerini bile tanıyamayabilirler ve korkarlar. Tüm bu nedenlerden dolayı da çoğu zaman yanlışlıkla otizm teşhisi konur ancak bu kişiler prosopagnosia hastasıdır. Yeni bir şey öğrendiğimizde bunu her yerde görürüz ve buna Baader Meinhof etkisi denir. Yakın zamanda öğrenilen bir şeyle kısa bir süre içinde tekrar karşılaşılması, algıda seçiciliğin bir sonucudur. Baader Meinhof fenomeni, bir insanın önceden hiç duymadığı ya da dikkat etmediği bir şeyi bir kere duyduktan sonra tekrar tekrar birkaç kere daha duyması ve bu durumu şaşkınlıkla karşılaması durumudur.

Farkında olmadan içinde bulunduğumuz 12 psikolojik eğilim

Confirmation Bias nedir?