Dijital çağda medya hastalıkları

DİJİTAL BAĞIMLILIK 🔸 Dijital çağ olarak adlandırılan günümüzde, internet teknolojisi hızlı bir gelişim içerisindedir. Akıllı telefon, tablet ve dijital mecra kullanımının giderek artması, beraberinde dijital bağımlılığı getirir. 🔸 Bu bağımlılık, teknolojik araç ve uygulamaların aşırı tüketimi neticesinde ortaya çıkar. Önüne geçilmediği takdirde, bireylerin psikolojik ve sosyolojik hayatlarını derinden etkiler. Öyle ki 'E-hastalıklar' olarak ifade edilen çeşitli rahatsızlıklar vardır. PHOTOLURKİNG 🔸 Dijital bağımlılık sonucu ortaya çıkan hastalıkların başında 'photolurking' gelir. Bu kavram, ingilizce 'photo' yani 'fotoğraf' ve 'gizlice izleme' anlamındaki 'lurking' kelimesinin birleşiminden oluşur. Photolurking hastalığı, sosyal medya mecralarında yapılan paylaşımı kimlerin beğendiğine ve profillere saatlerce bakmak ve zamanın nasıl geçtiğini anlamamaktır. 🔸 Dijital platformlar geribildirim, etkileşim, gönderi paylaşma, beğeni, anonimlik gibi özellikleri nedeniyle bireyin ilgisini çekerek kullanıma teşvik eder. Merak olgusuyla platforma giren kişiler, zamanın nasıl geçtiğinin farkına varmaz ve photolurking denilen kronik rahatsızlık meydana gelir. 🔸 Photolurking belirtileri: Uzun süreli ekrana bakmaktan kaynaklı baş ağrısı, zamanın nasıl geçtiğinin farkına varamamak, farklı bir kimliğe bürünmek, fotoğraflar arasında kaybolup gitmek şeklinde sıralanabilir. Teknoloji Sözlüğü WHATSAPPİTİS (KLAVYE HASTALIĞI) 🔸 Teknolojik cihazların başında gelen bilgisayardaki klavye ile fare ve akıllı telefonlardaki tuşlamalar sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Sürekli olarak aynı hareketlerin tekrarlanması nedeniyle el ve kollarda sinir, tendon, kas ve diğer yumuşak dokular zedelenir. İşte bu duruma WhatsAppitis denir. 🔸 WhatsAppitis belirtileri: Hafif şekilde başlayan bu durum zamanla parmaklarda karıncalanmalara sebep olur. Ellerde uyuşukluk ve el hareketlerinde çeşitli kontrol kayıplarına da yol açabilir. İlerlemesi halinde çok daha ciddi sorunlara neden olabilen bu hastalık, günde en az 1 saat cep telefonu veya diğer teknolojik cihazlar ile mesajlaşanlarda görülür. PHUBBİNG 🔸 Dijital çağın en yaygın hastalıklarından phubbing, ingilizce telefon anlamına gelen 'phone' ve 'snubbing' manasındaki küçük görme kelimelerinin birleşiminden türer. Akıllı telefon bağımlılığı olarak da bilinir ve bu cihazı sürekli elinde taşıyan kullanıcılarda görülür. Ellerindeki telefona odaklanan bireyler, karşısındakinin söylediklerini algılamada ve dikkate almakta problem yaşar. 🔸 Phubbing hastalığını tetikleyenler: Sosyal medyada olanları, haberleri ve gelişmeleri kaçırma korkusudur. Kişiler, bu nedenle sosyal ortamlarda iletişim halinde olmak yerine sürekli dijital ekrana bakarak asosyalleşen toplumlara dönüşür. Dünyayı küresel bir köy haline getirerek herkesin anında her şeyden haberdar olmasını sağlayan internet, böylece insanların birbirleri ile sağlıklı iletişim kurmasının önündeki en büyük engel olur. İnsanların dijital cihazlar tarafından ele geçirilmesi olarak da ifade edilir. Çocuklarda dijital bağımlılık NETLESSFOBİ 🔸 'İnternet olmazsa ben ne yaparım?' diyen kişilerde oluşan korkuya netlessfobi denir. İnternet, artık insanların yaşantılarında büyük bir öneme sahiptir ve neredeyse bireyin bir parçası haline dönüşür. İnternetin bu derece anlamlı bir hal alması, ona karşı bağımlılık gelişmesine yol açar. 🔸 'İnternetsiz kalma korkusu' olarak ifade edilebilen Netlessfobi'ye sahip bireyler, interneti aşırı kullanır, internetin olmadığı ortamda kalamaz ve yoksunluğundan endişe duyar. 🔸 Netlessfobinin belirtileri: Kişinin internet bağlantısına sahip en az üç akıllı cihazı bir arada kullanması ve bunlarla uzun zaman geçirmesi, günlük yaşantısında gittiği mekanlarda internet bağlantısı olmasına özen göstermesi, günde en az 8 saat online olması, internete bağlanma imkanı olmadığında hayatın durduğu düşüncesine kapılması, sosyal ağlardaki yeni gelişmeleri kaçırma ve tekrar yakalayamama endişesi, gece uyurken bile internete bağlanabilme isteği, kısa süreliğine dahi olsa internetten ayrı kalamamasıdır. NOMOFOBİ 🔸 Akıllı telefondan yoksun kalma korkusu olarak tanımlanan nomofobi, kişinin telefonsuz yaşayamaması ve hatta telefonu evde unuttuğu zaman dahi geri dönerek alma isteğine kadar varan ciddi bir rahatsızlıktır. 🔸 Klinik psikolojide nomofobi, kişinin mobil cihaza ulaşamama ya da cihaz vasıtasıyla iletişim kuramadığı durumlarda yaşadığı istemsiz ve mantıksız korku olarak ifade edilir. Akıllı telefonların sağladığı kolaylıklara alışmış kişi, bu imkanlardan yoksun olma endişesi yaşar. 🔸 Nomofobi belirtileri: Akıllı telefonun düzenli kullanımı ve çok fazla vakit geçirilmesi, bir ya da daha fazla akıllı cihaza sahip olunması, kişilerin bu cihazların şarj aletlerini devamlı olarak yanlarında taşıması, telefonun kaybedilmesi, yerinin bulunamaması, yakın bir yerde olmaması, kapsama alanının dışında bulunulması, kontörünün veya şarjının bitmesi gibi düşüncelerin kendisinde büyük bir endişeye sebep olmasıdır. Günümüzdeki sessiz tehlike: İnternet bağımlılığı SİBERKONDRİA 🔸 Yaşadığı bir sağlık probleminin belirti ve tedavi yöntemlerini sürekli olarak internetten araştırarak kendince tanı koyma hastalığına siberkondria denir. Bu rahatsızlığa yakalananlar, büyük küçük tüm sağlık sorununu internetten araştırmakta ve doktorlara itibar etmemektedir. 🔸 Böyle kişiler, hastaneye gittiği halde yapılanları yetersiz bulur ve doktorın söylediklerini ciddiye almaz. Yaşadıkları ağrı, yara ve diğer sağlık problemleri ile ilgili alanında uzman kişilere danışmak yerine internetten araştırma yaparak hastalık tanısı koyarlar. 🔸 Bilgi erişiminin kolay ve bir o kadar da tehlikeli olduğu internet ortamı, güvenilir kaynakların yanı sıra bilgi kirliliğine yol açacak türlü yanlışlarla doludur. Bu nedenle internet ortamında araştırma yaparken dikkatli olunmalı, sağlık gibi ciddi bir konuda başvurulacak bir kaynak olarak görülmemelidir. Onun yerine doktora giderek en doğru bilgiye ve tedaviye ulaşmak gerekir. GELİŞMELERİ KAÇIRMA KORKUSU 🔸 Bilgi, haber ve daha birçok şeye anında ulaşma imkanı sunan internet ve özellikle akıllı telefonlar, bireylerin sosyal ağlardaki gelişmeleri kaçırma ve haberdar olamama korkusu yaşamalarına neden olur. Endişeleri, sosyal ağlarda oldukça uzun süreler geçirmelerine sebebiyet verir. İşte bu duruma, gelişmeleri kaçırma korkusu denir. 🔸 Özellikle internet ile bağını koparmayan, neredeyse internetsiz yaşayamayacak hale gelen genç yetişkinler, fiziksel olarak yorgunluk, yeme-içme, uykusuzluk ve odaklanma sorunu yaşar. Hatta yoğun bir fiziksel ve zihinsel performans gerektiren sportif etkinliklerini yapamaz hale gelir. 🔸 Kişiler, 'acaba bir şey mi kaçırdım?', 'şu an kim ne paylaştı?', 'konuşulan konunun dışında mı kaldım?' gibi korkular yaşadığı için sürekli telefonlarını ya da tabletlerini kontrol ederek sosyal ağlarda oldukça çok vakit geçirir. Bu durumdaki bireyler, yaşamlarında kendilerini yalnız hisseder, eksikliğini hissettikleri sevgi ve şefkati sosyal ağlardaki paylaşımlarla tamamlamaya çalışır. Yüz yüze iletişim yerine sanalı tercih etmeleri nedeniyle yalnızlık duyguları daha da artar. Dijitalleşme ile yok olacak meslekler FANTOM VİBRASYON 🔸 Hayalet titreşim şeklinde ifade edilen fantom vibrasyon, cep telefon kullanımının artmasıyla yaygınlaşan bir hastalıktır. Kullanıcılar, telefonları çalmadığı, veya mesaj gelmediği halde sürekli titrediğini hisseder. 🔸 Bu durumu yaşayan kişiler, genellikle cep telefonunu daha sık kullanan, bir arama veyahut mesaj beklentisinde olanlardır. Günümüzde telefona sahip her kişide gözlemlenebilen davranış, tamamen psikolojiktir. Kişi, birinin araması konusunda beklenti halindeyse, beyni yanlış sinyal vererek hayali titreşimler duyabilir. DİJİTAL DETOKS 🔸 Dijitalleşme ile hayatımıza giren yeni hastalıklarla baş etmenin türlü yöntemleri vardır. Dijital detoks, bunların başında gelenen en temel tekniktir. Elektronik cihazların belirli bir süre kullanılmaması ve böylece bireyin dinlenerek kendine zaman ayırmasına olanak sağlayan detoks, oldukça etkildir. Kişi böylece bilgisayar ve internet kullanımını sınırlandırılabilir. 🔸 Akıllı telefon orucu olarak da isimlendirilen yöntem, bireyin sosyal medyaya erişimini kendi rızası ile kısıtlamasıdır. Haftanın belirli gün veya saatlerinde dijital teknolojilerden uzak durarak sosyalleşmek, gerçek hayata karışmak, farklı aktiviteler yaparak faal olmaya çalışmak ile gerçekleştirilir. Böylece kişi, e-hastalıklar nedeniyle yaşadığı özgüven ve dikkat eksikliğini geri kazanır ve bağımlılıktan kurtulur. Sağlıkla ilgili bilinmeyenler