Çağımızın besinlerindeki gizli zehir: Trans yağ

Sıvı ve katı yağlar hemen hemen tükettiğimiz bütün besin maddelerine ilave edilmektedir. Trans yağlar, bir çeşit doymamış yağ çeşididir. Doğada nadir bulunur, genellikle sentetik yollar ile özellikle atıştırmalık besin üretiminle kullanılan yağlardır. Kimyasal olarak sıvı yağlardan biraz farklıdır. Göze çarpan ilk bulgu ise doğal yağ olmayışlarıdır. Trans yağlarda sıvı yağlar ana madde olarak kullanılır ancak bu yağlara ilaveten bir de hidrojen kullanılır. 'Doymamış yağlar' olarak da bilinen trans yağlar, bitkisel özlü sıvı yağların 'hidrojenize' adı verilen işleme tabi tutularak yüksek ısıda önce ısıtılması ve belirlenen bir noktada katılaşınca ısıtma işleminin durdurulmasıyla hazırlanır. Doğada bulunmayan bu sentetik trans yağ asitlerini maalesef vücudumuz da tanıyamaz Trans yağ hakkında bilinmesi gereken bir diğer unsur da bu yağlar sadece sentetik olarak üretilmezler. Yani yapay trans yağlarla birlikte bir de doğal trans yağ asitleri mevcuttur. Doğal trans yağlar, bazı geviş getiren koyun, kuzu, inek gibi hayvanların işkembelerinde, süt ve etlerinde az miktarda trans yağ asidi bulunur. Bu trans yağlar doğal olarak oluşur ve yapay trans yağlarla karıştırılmamalıdır. Ayrıca hayvanların işkembesinde doğal olarak bulunan bu trans yağların insan sağlığı üzerinde kötü bir etkisi yoktur. Ayrıca trans yağlar, yağların yüksek sıcaklıklarda sürekli olarak ısıtılması ve kızartılmasıyla da oluşmaktadır. Kardiyoloji bilimi birtakım bilimsel çalışmalarda bulundu. Uzmanlar, trans yağın tüm vücuda ve özellikle kalp sağlığına olumsuz etkilerini artık net bir şekilde ortaya koydu. Yani vücuda alınan 1 gram trans yağ ile kalp hastalıkları riski yüzde 5 oranında arttığına dair net veriler tıp literatürüne girdi. Vücuda giren trans yağ kötü LDL kolesterolün artmasına; iyi ve koruyucu kolesterol olan HDL'nin düşmesine sebep olur. Kalp krizi: Trans yağlar atar damarlarının daralmasına ve sertleşmesine neden olur. Kandaki kolesterol miktarını artırır. Ateroskleroz adı verilen bu durum kalp sağlığı için zararlıdır. Ayrıca alzheimer, diyabet, karaciğer bozukluğu, kadında kısırlık ve depresyon gibi sağlık açısından birçok tehlikeye yol açar. Damarlarda kireçlenme, tıkanıklık ve bu tıkanıklığı müteakiben gerçekleşen ani kalp krizi ve felçler. Zar yapısını bozmak suretiyle hücre fonksiyon bozukluğu, yani kanser. Özellikle karın bölgesinde yağ birikimi ve kontrolsüz kilo alımı, obezite. Fabrikaların trans yağı tercih etmelerindeki sebep, hem ürünün hemen bozulmaması hem de maliyetinin ucuz olmasıdır. Lokantalarda ise kızartma yağı olarak devamlı kullanılabilir olduğu için tercih edilir. 'Hidrojenlenmiş yağ' olarak da bilinen trans yağlar, ne kadar hidrojenle beslenirse o kadar daha katı hale dönüşümü hızlanmakta ve raf ömrü uzamaktadır. Bu işlemin ana amacı ise miktar olarak daha fazla yağ elde etmektir. En tehlikeli amacı olarak da ürünü bağımlılık yapacak derecede lezzetli kılmak. Yağsız yaşamın desteklediği yanlış yönlendirmeler etkisini kaybetti. Bunun yerine dengeli beslenmek adına yağ tüketimine de ihtiyaç duyduğu net olarak ortaya çıktı. Günlük enerji, düzenli hormon dizilimi, sağlıklı beyin fonksiyonu, sadece yağda eriyen A, D, E ve K vitaminlerinin emilimi bakımından yağ tüketimi oldukça elzem. Tıpkı yiyecek gruplarında olduğu gibi yağları da kendi içerisinde dengelemek gerekiyor. Bu nedenle gün içerisinde tüketilmesi gereken yağ miktarını bir birim mısır özü/ay çiçek yağı, iki birim zeytinyağı ve bir birim tereyağı/margarin olarak dengelendiğinde bütün yağlardan yeterli ve dengeli miktarda tüketilmiş olur. Trans yağlardan uzak durmak günümüzde artık mümkün değil. Ancak yapılan araştırmalara göre günde maksimum 0,5 gram trans yağ tüketmek gerekir. Fazlası tüm risklere davetiye çıkarmak anlamına gelir. Kümes hayvanlarını pişirirken derisiz olarak tercih etmek gerekir. Gıda paketi üzerinde bulunan içerik listesinde hidrojene yağlar ve trans yağ miktarını incelenmelidir. Fazla miktarda olanlar tercih edilmemelidir. Eğer kullanmak isterseniz, yumuşak margarin (sıvı veya sprey) kullanılmalıdır. Buharda pişirilmiş ve kızartma et daha sağlıklı olacaktır. Ekstra yağ eklenmemesi önerilir. Süt ve süt ürünleri seçilirken az yağlı veya yağsız olanlar seçilmelidir. Kepekli tahıllar, fasulye, bezelye, meyve ve sebze gibi doğal yağ oranı düşük; lif oranı yüksek besinleri tercih etmekte yarar vardır. Zeytinyağı kullanımı daha fazla tercih edilmelidir. Fast food ürünlerinden kaçınılmalıdır. Kızartılmış patates ve hamburgerlerde trans yağ oranı çok yüksektir. Market raflarında karşılaştığımız paketli ürünlere gelince ise, ambalajında 'Trans yağ yoktur' logosunu gördüğünüz margarinleri ve diğer hazır gıdaları gönül rahatlığıyla satın alıp sofralarınıza taşıyabilirsiniz. Trans yağlar gün içerisinde tükettiğimiz birçok gıdanın içerisinde bulunur. Trans yağlar tıpkı doymuş yağlar gibi ürünlerin çoğunda bulunabilir. Kahve kreması. Hazır kek, kurabiye, kraker. Dondurulmuş börek, dondurulmuş pizza ve diğer unlu mamuller. Fast food ürünler. Soğutmalı hamur ürünleri (Bisküvi gibi…) Aperatif yiyecekler ( Mikrodalga fırında patlamış mısır…) Margarinler. Çikolata, renkli şekerlemeler. Cips. Ambalajında 'Trans yağ yoktur' logosu bulunmayan margarinler.