Bursa'nın gezilecek tarihi yerleri

Anadolu'nun cennet köşelerinden Bursa ve çevresi, çok eski çağlardan beri yerleşimlere sahne oldu. Bursa bölgesi, MÖ. 4. yüzyılda Bithynia devleti kurulana dek çeşitli kolonilerin ve ülkelerin egemenliğinde yaşamıştı. Bu tarihlerde Bursa ve civarında var olan tek kent Cius/Gemlik'ti. Cius kentinin kuruluşu MÖ. 12. yüzyıla kadar uzanır. Apamea/Mudanya kentinin ise MÖ. 10. yüzyılda; Uluabat Gölü'nün üzerinde bir adada bulunan Apollonia/Gölyazı'nın ise MÖ. 6. yüzyıldan daha önce kurulduğu belirtilir. Bugün ülkemizden çeşitli mimari eser parçaları, seramikler ve sikkeler Bursa Arkeoloji Müzesi'nde sergilenir. Bursa'ya yolunuz düşerse görmeden gitmeyin demek istediğimiz yerleri sizler için fotoğrafladık. Bursa'ya ayak bastığınızda, etrafınızda birden fazla göreceğiniz han ve çarşılar dikkatinizi çekecektir. Bu han ve çarşıların içinden, bizim de ilk istikametimiz olan Ulu Cami'nin manevi atmosferine erişebilirsiniz. Bahsettiğimiz bu han ve çarşılar, mobilyadan tutun da ziynet eşyasına kadar pek çok alternatifi içinde barındırıyor. Öyle ki Bursa, Osmanlı'nın ilk 200 yıllık döneminde diğer kentlere göre büyük gelişmeler göstermiş, birçok mimari yapı ile süslenmiştir. I. Murad zamanından başlayan Hüdavendigar Külliyesi, I. Beyazid'ın yaptırdığı Yıldırım Külliyesi, I. Mehmed (Çelebi) döneminde başlayıp II. Murad zamanında tamamlanan Yeşil Külliye Bursa'nın mekansal gelişimini etkileyen ve bugün de ayakta duran büyük komplekslerdir. Bu han ve çarşıların içinden geçerek, Ulu Cami'ne çıkabilir hem manevi hem de görsel güzelliğinden faydalanabilirsiniz. Ulu Camii tarihine biraz değinmek gerekirse, Yıldırım Bayezid tarafından 1396-1399 yıllarında 20 kubbeli olarak yaptırıldığını öncelikle belirtmek gerekir. Bu nedenle 600 yıllık Ulu Camii, ihtişamıyla görenleri kendisine hayran bırakan bir güzelliğe sahip. Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevi, Mescid-i Aksa ve Emeviye Camisi'nden sonra 'en yüksek mertebeli mabet' olarak bilinen 600 yıllık Ulu Camii, ihtişamıyla yüzyıllara meydan okuyor. Ecdat yadigarı olduğu kadar gelecek nesillere bırakılacak bir emanet niteliği de taşıyan, inanç turizmi açısından önemli konumda bulunan Ulu Camii, Osmanlı sanatının en önemli örneğidir. BURSA'DA MEDFUN PADİŞAH TÜRBELERİ Açılışında ilk hutbeyi Somuncu Baba'nın verdiği, ilk imamı da Mevlid-i Şerif'in yazarı Süleyman Çelebi olan bu kutlu mekan, büyük alimlerin eserlerinde Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevî, Mescid-i Aksa ve Şam'daki Emeviye Camisi'nin ardından beşinci ziyaretgah olarak zikredilir. Evliya Çelebi'nin, 'Bursa'nın Ayasofya'sıdır. Bütün camilerin ulusudur.' ifadesiyle anlattığı Ulu Camii, Bursa'nın itibarı en yüksek mabedi ve kalbi konumunda bulunur. Yerli ve yabancı birçok turistin akın ettiği camide bir de Mısır'ın fethiyle elde edilen kutsal emanetlerle İstanbul'a getirildikten sonra Yavuz Sultan Selim tarafından Ulu Cami'ye hediye edilen 500 yıllık Kabe'nin kapı örtüsü de sergileniyor. Ulu Camii mimarisi hakkında topladığımız bilgileri şöyle aktarabiliriz: Ulu Camii mimarı kesin olarak bilinmiyor. Fakat Ali Neccar ya da Hacı İvaz Paşa tarafından inşa edildiği düşünülüyor. Manevi değeri oldukça büyü olanca cami, en kapsamlı onarımını 1855 depreminden sonra görüdü. 17 kubbesi yıkılan cami, onarılarak 1862 yılında yeniden ibadete açıldı. 1889 yangınında da hasar gören cami, bütün bunlara rağmen bugüne kadar ilk döneminki ihtişam ve dokusunu koruyarak geldi. Mekanı 55 metreye 69 metre boyutlarında kareye yakın dikdörtgen planlı olup 20 kubbeli olan caminin kuzeydeki Taçkapı dışında doğu ve batı cephelerinde iki kapısı daha bulunuyor. Cephelere altta 26, üstte 32 pencere açıldığı gibi onikigen planlı mermer havuzun kubbesinin üzeri açık bırakılarak caminin havalandırılması ve ışık alması sağlanıyor. Yapıyı örten 11 metre çapındaki kubbeler 12 adet kare sütunla taşınıyor. Caminin ceviz ağacından kündekari minberi adeta bir sanat şaheseri. Ustası Hacı Muhammed bin Abdülaziz İbnü'd-Dakki olan minberin ilginç özelliklerinden biri de Kur'an-ı Kerim'deki ayet sayısına tekabül eden 6 bin 666 adet parçadan meydana gelmesi. Minberin mihraba bakan doğu yüzünde güneş sisteminin batı yüzünde ise galaksi sisteminin tasviri yer alıyor. Ulu Camii, duvarlarını süsleyen, farklı hattatlar tarafından yazılmış yaklaşık 200 hat levhası ve duvar yazısıyla hat sanatları müzesi olarak da bilir. İçeriye girdiğiniz andan itibaren gözlerinizi alamayacağınız şekilde 13 ayrı yazı karakteri ile 41 ayrı hattat tarafından duvara yazılmış 87, levha halinde ise 105 olmak üzere 192 hat yazısından gözlerinizi ayıramıyorsunuz. Bu hatlarda ise sure, ayet, Ayet'el-Kürsi, hadis, Esma'ül-Hüsna yazıları, Allah'ın ve Hazreti Muhammed ile İslam büyüklerinin isimleri yer alıyor. Caminin içini adeta hat müzesine çeviren ayaklardaki ve duvarlardaki yazılar Abdülfettah Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Sami Efendi, Mehmed Şefik Bey gibi meşhur hattatlara ait. Camide II. Mahmud'a ait bir levha da yer alıyor. Yıldırım Bayezid Vakfının mütevellisi Mustafa Efendi'nin yaptırdığı sade ve zarif müezzin mahfiline çıkan merdivenin altındaki alınlıkta şair Rahimi'ye ait ta'lik yazılı kıta, 1549 tarihli olarak camideki en eski yazı olarak biliniyor. Atalarımızdan bize yadigar olan Ulu Camii, manevi ve tarihi değeri bakımdan çok önemli bir yere sahip. Burası Osmanlı'nın temelinin atıldığı yerler olduğu için buradaki camilerin maneviyatı çok farklı. Yolunuz Bursa'ya düşerse insanın ruhuna işleyen bu manevi atmosferin havasını mutlaka koklayın. Burada hem namaz kılabilir hem de Osmanlı tarihine ait bilgiler edinebilirsiniz. Ulu Cami'nin çıkışında biraz ilerlediğiniz takdirde Yeşil Camii istikametine doğru hemen sol tarafınızda tarihi dokusu ile sizi selamlayan Koza Han'ı görürsünüz. Burası manevi bir atmosferin iç huzurunu yaşarken soluklanabileceğiniz bir başka huzuru da burada yaşayabileceğiniz bir mekan olarak tavsiyelerimiz arasında yer alır. Bursa'da Ulu Camii ile Orhan Camii arasında bulunan Koza Han'ın, 1491 yılında Sultan II. Bayezid tarafından yaptırıldığı ve eskiden ipek böceği kozalarının satışının yapıldığı yer olarak biliniyor. Geniş, dikdörtgen bir avlunun çevresinde iki katlı olarak yer alıyor. Tam ortasında küçük bir mescidin altında şadırvan var. Mağazalarında çeşitli ipek kumaşlar, ipek eşarplar, ipek şallar, ve hediyelik eşyaların satışı yapılıyor. Uzun süre boyunca devletin ticaretle ilgili görevlilerinin ticaret işlerini yürütmek üzere yerleştiği bir han olarak önemini koruyan bu handa bir çay içebilir, birbirinden renkli kumaşların ahenkli bütünlüğü içerisinde sevdiklerinize hediyeler alabilirsiniz. Günümüzde handa yerli ve yabancı turistlere yönelik çok fazla ipek eşarp ve şallar satılıyor. Fiyatları da İstanbul'a nazaran alınabilecek düzeyde. Koza Han halen Bursa ekonomisine ipekçilik alanında katkılarını sürdürüyor. Üst katında ipek mamüllerini satan dükkanların yanı sıra alt katta da kafeteryalar mevcut. Hem ziyaret hem ticaret hem de dinlenmek için Koza Han rotalarınız arasında yer alabilir. Koza Han'dan çıkıp yolunuza düz devam ettiğinizde, yaklaşık 15 dakikalık bir yürüyüş sonrasında, Osmanlı Devleti'nin 5. padişahı Çelebi Mehmed tarafından 1413-1419 yıllarında yaptırılan, Bursa'nın manevi direkleri arasında gösterilen Yeşil Camii ve ve türbesine ulaşabilirsiniz. 1414- 1419 yılları arasında inşa edilen Yeşil Camii, Hacı İvaz Paşa'nın en önemli eserlerinden biridir. Ters T plan şemasına sahip caminin üzeri iki kubbe ile örtülmüştür. Cami mihrabı, mahfili dönemin İznik çinileri ile bezeli olup görkemli bir dekorasyona sahiptir. İmaret-i Sultan, İmaret-i Sultan Çelebi Mehmed Han gibi isimlerle anılan külliye, cami, medrese, imaret, türbe, hamam ve hanlardan oluşuyor. Bulunduğu semte de adını veren külliyeye, cami ve türbedeki çinilerinden dolayı 'Yeşil Külliye' deniliyor. Bina girişindeki taç kapı taş oymacılığının özgün bir ürünüdür. Kubbedeki sekizgen aydınlık feneri, altında yüksek kenarlı yekpare sekizgen, mermer bir havuz yer alır. Caminin mermerden yapılan kuzey cephesinde, dört pencere iki ufak mihrap ve üstte korkuluklu dört niş bulunur. Pencere kapakları ahşap işçiliğinin en güzel örneklerindendir. Caminin son cemaat yeri Çelebi Sultan Mehmed'in ani ölümü üzerine yapılamadan kalmış, düşünülen şeklini alamamıştır. Yıldırım Bayezid'in ölümünden sonra yaklaşık 11 yıl süren Fetret Devri'nin sona ermesiyle yapımına başlanan Osmanlı Devleti'nin yeniden şahlanışını simgeler nitelikteki külliye, Osmanlı mimari eserleri arasında en zengin süslemelere sahip yapılardan oluşuyor. Külliye, tüm ihtişamıyla adeta Osmanlı Devletinin yeniden ve daha güçlü bir şekilde doğuşunun ispatı olarak görülüyor. Taş, ahşap, alçı ve kalem işi her türlü süsün kullanıldığı, yapıldığı dönemde çinilerden itibaren tüm duvarların kalem işi nakışlarla süslendiği camide bugün sadece kubbe içlerinde ve eteklerinde kalem işi süslemeler dikkati çekiyor. Caminin girişindeki taç kapı, taş oymacılığının özgün bir ürünü olarak kendisini sergiliyor. Cephedeki pencere alınlıklarında ve kartuşlardaki mermer yazı ve süslemeler de ince sanat ürünü olarak kendini gösteriyor. Her ne kadar ismi yeşil olsa da dünyadaki en güzel Turkuaz tonuna sahip olan killiyenin ismi nereden geliyor derseniz, hemen şöyle açıklayabiliriz. Külliye yeşil adını, literatüre üretilmesi imkansız seramik olarak geçen mavi, yeşil ve turkuaz renkli İznik çinilerinden alıyor. Şehrin ortasında ve ovaya hakim bir tepe üzerinde inşa ettirilen külliye bünyesinde yer alan, planı ve çini süslemeleriyle Tebriz'deki Gök Mescit'e benzeyen Yeşil Cami, diğer yapılar gibi şehrin siluetinde önemli bir yer tutuyor. Yeşil Cami ve Yeşil Türbe'de kullanılan çiniler, sır altı, renkli sır, mozaik çini tekniklerinde yapılmış ve kabartma sarı, lacivert, firuze ve beyaz renklerden oluşan önemli sanat eserleri olarak dikkati çekiyor. Türbenin dış duvarları kubbe kasnağına kadar 6 köşeli, yeşil ve firuze yeşili çinilerle kaplı. Girişin solundaki çiniler orijinal ve diğerleri geç devirlerde yapılan onarımlar sırasında yenilenmişler. Türbenin kenarlarında ayna kısımları sivri kemerli dikdörtgen birer pencere vardır. Bunların üzerileri açık mavi zemin üzerine renkli sülüs yazılarla süslenmiştir. İstiridye kabuğu şeklinde sonuçlanan kapı nişinin iki yanında ise küçük çinili mihraplar yer almıştır. Ceviz ağacından türbe kapısına geometrik örgü motifleri işlenmiştir. Türk ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden olan bu kapı Tebrizli Ahmet oğlu Hacı Ali'nin eseridir. İki basamakla girilen türbenin ortasında sekiz köşeli bir kaide ve Çelebi Sultan Mehmet'in sembolik sandukası yer alır. Sandukanın alt kısmında, koyu mavi ve sarı renkli zemine stilize gelincik ve lotus motifleri ile bezenmiş çiniden küçük mihrapçıklar peş peşe sıralanır. Türbede Çelebi Sultan Mehmet'in kızlarından Varna'da şehit olan Karaca Paşa'nın zevcesi Selçuk Hatun, Hafsa Hatun, Ayşe Hatun, Sitti Hatun ve 1429 yılındaki vebadan ölen oğulları Mahmut ve Yusuf ile, 1422'de idam edilen Mustafa ve Daya Hatun gömülüdür. Türbenin iç duvarları 3 metre yüksekliğe kadar sekiz köşeli, yeşil çinilerle kaplanmıştır. Bunların üzerilerinde de Selçuklu üslubunda madalyonlar, pencere üzerindeki ayna kısmında Hz. Muhammed'in sözlerini içeren yazılar bulunur. Edirne, Sultan II. Murat Camisi'nin mihrabına benzeyen Yeşil Türbe'nin mihrabı sözcüğün tam anlamıyla eşsiz bir sanat eseridir. Fikriyat