Tarihi fotoğrafların ışığında Çanakkale Zaferi

◼ Birinci Cihan Harbi esnasında Erkan-ı Harp Dairesi, Harbiye Nezareti tarafından yayınlanan 'Harp Mecmuası', resmi bir dergidir. 1915 - 1918 yılları arasında yayınlanan mecmua belli sayıda basılan, tarihi bir vesikadır. Savaş yıllarına dair önemli fotoğraflar ve bilgileri haiz dergi, aynı zamanda propaganda maksadı da taşır. Erkan-ı Harp Dairesi, Harbiye Nezareti nedir? Osmanlı Genelkurmayına verilen isimdir. Bugünkü Genelkurmay Başkanlığı ve Savaş Bakanlığı ifadesine denk gelir. Merkezi İstanbul Üniversitesi ana kampüsüdür. Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale'de Arıburnu muhaberelerinde fedakarlık gösteren alaylardan 27. Alay'ın sancağına altın ve gümüş harp madalyaları takma merasimi ◼ Çanakkale Savalı Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti ve İtilaf Devletleri arasında gerçekleşen hayati öneme sahip bir cephe idi. 1915 - 1916 tarihleri arasında Winston Churchill'in teklifi ile İstanbul'u alarak Rusya'nın iç güvenliğini sağlamak isteyen İtilaf Devletleri ile Osmanlı Devleti arasında süren kara ve deniz muharebeleridir. ◼ Savaşın nihayetinde galip olan Osmanlılar, dolaylı yoldan Rus Çarlığı'nın tarih sahnesinden silinmesine de zemin hazırladı. Çanakkale'yi geçilmez kılan 'Hamidiye Tabyaları' Fotoğrafın altındaki metin: 'Turquase' mal eden nişancı Müstecip onbaşı top başında, 'nişan sandalyesinde' oturuyor ◼ 25 Nisan'da başlayan çıkarma ile Dünya tarihinin en acı savaşlarından biri başladı. Çanakkale'yi savunan 5. Ordu'nun başında Alman General Liman von Sanders vardı. ◼ Çıkarmada İngiliz ve Fransız askerlerinin dışında sömürgelerden gelen Hintli, Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerde mevcuttu. Çanakkale'de tarih yazan kahraman birlik; 57. Alay Fotoğrafın altındaki metin: Anafartalar'da gözlem mevkiinde bir batarya kumandanı ricat eden düşmanın kollarına telefonla ateşi tanzim ettiriyor ◼ Çanakkale Boğazı'nın geçilmesi durumunda hem Rusya içinde bulunduğu dar boğazdan kurtulacak hem de Osmanlı Devleti saf dışı kalacaktı. ◼ Lakin İtilaf devletlerinin gözüne kolay bir hedef olarak görülen Çanakkale geçilemedi. Osmanlı askerleri namusunu fedakarane bir şekilde korudu. Böylece tarih de farklı bir biçimde şekillendi. Çanakkale Zaferi ile ilgili yazılmış 10 şiir Fotoğrafın altındaki metin: Çehrelerinde neşve-i zafer (zafer sevinci) parıldayan iki kahraman gâzi askerimiz ◼ İtilaf Devletlerinin planına göre evvela dünyanın en meşhur gemilerini barındıran o koca donanma boğazı geçecek peşine ise karaya çıkan askerler boğazın yakalarını güven altına alacaklardı. ◼ Henüz kısa süre önce Osmanlı Devleti'nin Balkan devletlerine kolay mağlup olması bilhassa İngiltere'yi bu planı yapma yönünde düşündürdü. Üç mucizeler savaşı: Çanakkale Fotoğrafın altındaki metin: Seddülbahir'de düşman elindeki mitralyözü kapıp bunları ateş altında siperlerimize kaçıran) Çavuş Pehlivan Ahmet oğlu İsmail (siyahi), Onbaşı Mustafa oğlu Şükrü ve Hasan oğlu Hüseyin ◼ Balkan savaşlarından sonra modernize edilen ve ciddi bir düzene sokulan Osmanlı ordusu, bu ölüm- kalım harbinde gerçek gücünü ortaya koydu ve İtilaf devletlerine unutamayacakları derecede büyük bir ders verdi. ◼ Eğer Çanakkale düşerse İstanbul'da düşecek böylece Hilafet merkezi kafirlerin eline geçecekti. Bu sebepten dolayı Çanakkale, Osmanlı tarihindeki en mühim savaşlardan biri oldu. Fikriyat Çanakkale özel- Destanın yazıldığı topraklardayız! Fotoğrafın altındaki metin: Bir keşif kolumuz, düşman süvari keşif kolunu toplu ve muvaffak ateşleriyle kaçırtırken ◼ O zamana kadar görülmeyen büyük bir şiddet içinde ilerleyen savaş, İngilizleri çok şaşırtmıştı. Zira onlar ufak tefek çatışmalar dışında Osmanlı ordusundan bir mukavemet beklemiyorlardı. ◼ Halbuki Osmanlı ordusu, büyük bir şevk ile savaşıyor, mukaddes vatanın kafir eline geçmemesi için insanüstü bir çaba gösteriyordu. Çanakkale özel- Onbeşlilerin hazin hikayesi Fotoğrafın altındaki metin: Gelibolu cephesinde: Ateşe hazırlık ◼ Dünya Harbi sırasında pek çok cephede savaşan Osmanlı, Çanakkale'de oluşan açıkları gidermek için en yakın merkezlerden on beş yaş üstü erkekleri silah altına aldı. Bu dönem içinde bir mecburiyetti. ◼ Dönemin meşhur liseleri ve bilhassa tıbbiye Çanakkale'de çok sayıda şehit verdi. Böylece 'gazi' unvanına sahip eğitim kurumları oluştu. Çanakkale'yi geçilmez kılan II. Abdülhamid'in öngörüsü Fotoğrafın altındaki metin: Arıburnu Grup Kumandanı karargahında, maiyyet kumandanlarına gözlem emri verilirken ◼ Seyit Onbaşı, 57. Alay gibi önemli kahramanlıkların vuku bulduğu Çanakkale Harbi, Osmanlıların son büyük savaşı oldu. Vatan adeta son adama dek savunuldu. Birinci Dünya Savaşı'nın destansı zaferi: Kut'ül Amare Fotoğrafın altındaki metin: Başkumandanlık vekili Enver Paşa ve fahri süvari mülazımı Adliye Nazırı İbrahim Bey, Çanakkale harb cephesinde torpido ile 5. Ordu karargâhına giderlerken ◼ Osmanlılar için İstanbul dini ve siyasi sebeplerden dolayı her yüzyılda en önemli şehir oldu. İleride İstanbul'un işgale uğraması tehlikesine dair her zmaan bir ihtimam içinde olundu. Bilhassa Sultan II. Abdulhamid yaptırdığı 'Hamidiye Tabyası'sı ile her türlü tehlikeye karşı bir nlem aldı. ◼ Ulu Hakan 1880 senesinden itibaren dünyanın büyük bir harbe gireceğini anlar ve siyasetini bu dengeler üzerine kurar. Çanakkale'ye yaptırılan tabya zamanında anlaşılamamış, anlamsız karşılanmıştır. Lakin savaş esnasında Ulu Hakan'ın değeri anlaşılır. Birinci Dünya Savaşı hakkında bilinmeyen 30 gerçek Fotoğrafın altındaki metin: Boru ve trampetlerle askerlerimizi şevkle hücuma saldıran bir alayın borazan takımı zafer eğlencesinde Osmanlı padişahlarının mühürleri Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale'de esir aldığımız İngiliz zabitleri ve askerleri ◼ Osmanlı Devleti I. Cihan Harbi boyunca birçok cephede binlerce asker esir aldı. Lakin bu askerlerin birine dahi kötü muamelede bulunulmadı. İtilaf Devletleri ise bilhassa esir aldıkları Osmanlı askerlerine karşı savaş suçu işledi. Batı'nın karanlık sureti Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale İntepe'de topçu gözlem mevkiinde telefon ile görüşme Osmanlı'nın kültürel kimliğini yansıtan ihtişamlı saray törenleri Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale'de batırdığımız 'Safire' tahtelbahrinin mühendisi olup zabitlerimizden birinin denize atladığı halde kurtaramadığı mühendis Bone'nin esir arkadaşları ve papaz efendiyle cenaze merasimi ◼ Müslümanlar tarih boyunca farklı dinlere karşı hoşgörü ile yaklaştı. Bilhassa Osmanlı tecrübesi muhtelif kavimlerin bir arada bulunarak ortaya bir medeniyet koymasını ifade eder. Bir Rumu, Ermeniyi Osmanlı yapan işte bu hoşgörü ve anlayıştır. Osmanlı hoşgörüsünün yansıdığı Sultânî Fotoğrafın altındaki metin: Arıburnu'nda düşmanın parçalanmış ağır muharebe toplarından Osmanlı'nın sanatkar padişahları Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale'de İngilizler'den alınan 'Ganimet Mitralyöz Bölüğü' namıyla oluşturulan birliğin merasiminde dua okunurken (Tekmil alan Alman subayı Miralay Hans von Kannengiesser) Alman edebiyatında yerini alan eserlerimiz ve tarihsel süreci Fotoğrafın altındaki metin: Fransız ve İngiliz zabitlerinden birkaç esir Osmanlı'nın kuruluş devrinde esirlikten akıncılığa: Mihalgazi Fotoğrafın altındaki metin: 'Bouvet' zırhlısını batıran top Çanakkale Boğazı'nı geçilmez yapan Osmanlı'nın talim gemileri Fotoğrafın altındaki metin: Gelibolu harp sahasında top başında Gelibolu'dan tarihe ışık tutan kareler Fotoğrafın altındaki metin: Seddülbahir'de grup komutanı Vehip Paşa düşmandan alınan makineli tüfekleri İstanbul Edebiyat Heyeti'ne gösterirken ◼ Çanakkale'de zaferin anahtarı; inanç, cesaret ve kararlılıktır. Askerler cennete kavuşma, vatanı koruma bilincinden asla durmamış ve en teknolojik makineleri iman dolu göğüsleri ile püskürtmüşlerdir. Allah'a iman nasıl olmalıdır? Fotoğrafın altındaki metin: Arıburnu'nda işgal edilen düşman siperinde ganimet yığıntısı Fotoğrafın altındaki metin: Arıburnu'nda düşmanın sığındığı kovuklar ◼ 1915'e kadar olan tarih boyunca görülen en şiddetli çatışmalardan birinin gerçekleştiği Çanakkale'de, muhtelif askeri taktikler ve sığınma stratejileri oluşturuldu. Bombalardan korunmak için yapılan kovuklar da bu taktiklerden birisi idi. Antik dönemin en etkili 8 savaş taktiği Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale cephesinde 'düşmana kanlı bir baskın neşesiyle kuytu orman yamacında dinlenip 'yarenlik' eden bir postamız... Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale cephesine yollanan askerler, İstanbul'da kendilerini götürecek Şirket-i Hayriye vapurlarında ◼ Çanakkale Savaşı 621 yıllık Osmanlı tarihinde ilk defa devletin merkezi olan İstanbul'a yapılan saldırıdır. 93 Harbi sırasında Ruslar Çatalca önlerinde durdular. Lakin Çanakkale Boğazı geçildiği takdirde İstanbul ilk defa işgale uğramış olacaktı. Bu sebepten dolayı Çanakkale büyük bir fedakarlık ve cesaret ile savunuldu. Osmanlı'nın ulaşım serüveni Fotoğrafın altındaki metin: İntizar mevkiinde sahra tabaryalarımızdan biri Osmanlı askeri teşkilatı ile ilgili kavramlar Fotoğrafın altındaki metin: Çanakkale'nin tarihe geçen minaresi ◼ Düşman, savaş esnasında ilerleyemediği, geride kaldığı günlerde kasıtlı olarak caminin minaresine kurşun atar. Osmanlılar ise caminin minaresindeki kurşunları boyar. Bu yönü ile cami kayıtlara geçer. Fotoğrafın altındaki metin: Dobruca'daki fırkalarımızın birinin karargahı. Mecidiye'ye giren muzaffer kıtalarımızı gözlerken. Osmanlı'nın ünlü denizcileri Fotoğrafın altındaki metin: Düşmanın yarımadadan çekilmesi üzerine, sahildedenizi seyreden zabitlerimiz. ◼ İtilaf Devletlerinin kesin bir mağlubiyet ile Çanakkale Boğazı'nı terk etmesinden sonra Osmanlı subayları bu hareketin askeri bir taktik olmasından şüphelnirler. Lakin mağlubiyet kesindir. Fotoğrafın altındaki metin: Yarımadayı terkeden düşman birliklerinin bıraktığı top arabaları Sultan II. Abdülhamid döneminde eğitim veren 5 yüksekokul Fotoğrafın altındaki metin: Şehitlere minnet borcunu unutma ◼ Biga'daki şehitliğe dikilen bu anıt Çanakkale Harbi ile alakadar dikilen ilk anıtlardan biridir. İslam'da şehit ve şehadet Fotoğrafın altındaki metin: Yarımadayı terk eden düşman birliklerinin bıraktığı kum torbaları Osmanlı'nın Balkanlar'da otoritesini arttıran savaş: Varna muharebesi Fotoğrafın altındaki metin: ◼ Çanakkale Savaşı metrekare başına düşen bomba sayısı ile daha önce temaşa edilmemiş bir savaştır. Savaş boyunca İtilaf Devletleri ellerindeki son teknoloji savaş aletleri ile siperlerimize hücüm ettiler. Osmanlı tarihinde yaşanan ilkler Fotoğrafın altındaki metin: Düşman siperlerinden toplanıp bir yere depo ettiğimiz mühimmat ve cephanelerin askerimize dağıtılması ve kaydedilmesi Osmanlı'nın ilk baskı eserleri Fotoğrafın altındaki metin: Muhtelif cephelerden alınan İngiliz ve Fransız esirler ◼ Osmanlılar tarih boyunca bir savaş suçuna bulaşmadılar. Bilhassa Batılı Devletler hemen her cephede savaş ve insanlık suçu işlerken Osmanlı Müslüman hassasiyeti ile davranır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde esir düşen askerlerin asırlık mektupları Fotoğrafın altındaki metin: Seddülbahir'de düşmandan ele geçirilen 24 çapında bir top İstanbul'un fethinin simgesi: Şahi topu Fotoğrafın altındaki metin: Başkumandan Vekili Enver Paşa ◼ İttihat Terakki'nin önde gelen siması ve askeri sorumlusu olan Enver Paşa Çanakkale Savaşı boyunca cepheyi ziyaret ederek hem askere moral verir hem de çalışmaları yerinde inceler. Enver Paşa'nın Türkiye'nin kaderindeki rolü Fotoğrafın altındaki metin: Arıburnu Grup Komutanı Esad Paşa, bataryaya hedef tayin ederken Osmanlı'da denizcilere verilen unvanlar Fotoğrafın altındaki metin: Siper hayatı: Arkadaşları düşmanı gözlerken beride cenk hesaplaşması ◼ Siper savaşının tüm özelliklerini yansıtan Çanakkale Savaşı boyunca cephenin altı adeta bir kunduz yuvası gibidir. Osmanlı ve düşman askerleri yer altından bombalar patlatarak düşmana zarar vermeyi amaçlar. Osmanlı'ya yeni bir direniş ruhu katan muharebe: Plevne Savaşları