Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık’tan 20 alıntı

Osmanlı Devleti bir gazî devleti olarak doğmuş ve bu geleneği sürdürmüştür. Fâtih Sultan Mehmed, 1461'de Trabzon dağlarına yaya tırmanırken şöyle demiştir: 'Bu zahmetler Allah içindir. Elimizde İslâm kılıcı vardır. Eğer bu zahmeti ihtiyar etmesevüz, bize gazî demek lâyık olmazdı.'' Devlet kurmak, insan olmanın getirdiği bir zorunluluk ve insanlık tarihinin en temel ilerlemesi hatta bu ilerlemenin başlangıç noktasıdır. Müslümanlar için bir ülke bir kez Darülislam'ın parçası olmuşsa, orası daima İslam ülkesi sayılmaktadır ve buranın kaybının geçici bir kayıp olduğuna inanılmıştır. Modern ilme inanan Müslüman, bilgisiz bir Müslüman'dan yüz kere daha Müslüman'dır. Feodaliteyi mahveden top ateşidir ve bunda teknolojik bakımdan en büyük başarı Fatih Sultan Mehmed'e aittir. Anadolu Selçuklu sultanı, senede bir defa şer'i mahkemeye gider, kadı karşısında ayakta durur, davacı var ise Şeriata göre kadının verdiği hüküm yerine getirilirdi. Dünya tarihinin ve Türk tarihinin en büyük sorularından biri, Batı Anadolu'da ortaya çıkan bir Türkmen beyliğinin yarım yüzyıl içinde Tuna'dan Fırat'a kadar uzayan bir imparatorluk halinde gelişmesi sorusudur. Beyler arasında en değerli armağan attı. Atın göğsünü örten bir zırhı olmak gerektir. Zırh, karşıdan heybetli bir görünüş gösterir ve hayvanı kılıç ve ok darbesinden korur. Düşman alpı atından tanır. Uc bölgesinde Türkmenler arasında en atılgan, en enerjik akıncı-önderi Osman'dır. Osmanlılar bir yeri fethe girişmeden önce, üç kez teslim önerisinde bulunurlar, kabul edilirse amân verirler, şehirlere amânnâme veya ahdnâme ile güvenceler tanırlardı. Osmanlı Devleti'nin kamu hizmetleri fikrinden uzak olduğu, yalnız tebaayı istismar fikrine bağlandığı iddiası tamamiyle yanlıştır. Reâyanın refahı bir din vazifesi olarak benimsenmiştir. Fatih'in kendi vakfiyesinde şunlar yazılıdır: 'Hüner bir şehr bünyâd etmektir / Reâya kalbin âbâd etmektir.' Osmanlıların en önemli avantajlarından birisi de tarihi İpek Yolu'nun önemli kesişme noktalarından biri olan Güney Marmara bölgesinde kurulmuş olmalarıdır. Bizim insanımız hiç kompleks duymadan sadece ticaret yapmamış, kültür değiş tokuşuna da açık olmuş; beraber eğlenip sevmiş ve aile olmuştur. İspanyol hükümdarları tarafından sıkıştırılan Gırnata Müslüman Devleti'nin 1482'de elçi göndererek, II. Bayezid'den yardım istemesi, Osmanlıların İslam âleminin hakiki koruyucusu rolünü ortaya koyan olaylardan biridir. Türkler, tarihleri boyunca ileri medeniyetleri benimsemekte daima büyük esneklik göstermişlerdir. İslâm geleneğinde, bir İslâm hanedan kurucusunun bağımsız devlet başkanı, sultan sayılması için iki şart aranır: Camide Müslümanlar önünde hutbede adının sultan olarak anılması ve kendi adına gümüş sikke basılmış olması. 16. yüzyıl ikinci yarısında Osmanlılar, her şeyde en ileriye sahip oldukları düşüncesine vardılar. Artık değişmek değil, muhafaza etmek kaygısına düştüler. Kanunî Süleyman, 1526 seferinde ekilmiş tarlalara zarar verenlerin idamla cezalandırılacağını ilân etti ve suçluları böyle cezalandırdı. Avrupa'nın makine ürünü dokumalarının Türk ürünlerini pazarlardan sürüp çıkardığı 19. yüzyıla kadar, Anadolu, dünyanın önemli tekstil üretim merkezlerinden biriydi. Fatih Sultan Mehmet, Rum Ortodoks, Ermeni ve Yahudi toplulukların dinsel önderlerini resmen tanıyarak ve İstanbul'a yerleştirerek şehri evrensel bir metropol yapmaya çalışmıştır.