Sultan Abdülhamid'in arşivinden Osmanlı fotoğrafları

Edirne Sultan Selim Cami-i şerif şadırvan avlusu-B. Kargopoulo Sultan Abdülhamid'in Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu 19. yüzyılın en büyük görsel arşiviydi. Abdülhamid Han, bu fotoğraf koleksiyonuyla Osmanlı Devleti'nin büyük sınırları içerisinde ortaya çıkacak mukadderatı da düşünerek o günkü devletin durumunu kayıt altına aldı. SULTAN ABDÜLHAMİD'İN İLK KEZ SERGİLENEN ŞAHSİ EŞYALARI Edirne Mihal Köprüsü- B. Kargopoulo Sultan Abdülhamid, medeniyet kurucusu olduğumuzu göstermek adına Yıldız Fotoğraf Koleksiyonunun 2 seçkisini British Museum'a ve daha sonra da Washington'a gönderdi. 918 albüm dışında İngiltere'ye gönderilen 51 albümde 800, Amerika'ya gönderilen 51 albümde de 1700 fotoğraf yer alıyordu. Mekteb-i Rüşdi- Lazaridis Fotoğraf koleksiyonunda, 918 albüm ve 36 bin 585 fotoğraf yer alıyor. Bu kareler kültürel mirasın korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına olanak sağlıyor. Osmanlı dönemine ait sivil mimari, dini mimari, resmi binalar, meydanlar, külliyeler, köprüler, kervansaraylar, mektepler, hastaneler ve yolların bu fotoğraflarla kayıt altına alındı. Edirne Saray-ı Hümayun koşu ciheti- B. Kargopoulo Sadece Osmanlı İmparatorluğu'nu değil, dünyanın çok uzak ülkelerini içine alan geniş bir yelpazeye sahip olan fotoğraf koleksiyonunda, dönemin en büyük fotoğraf ustaları veya fotoğrafhaneleri olarak yaklaşık 263 imza dikkati çekiyor. Edirne Sultan Selim Cami-i Şerifi'nin şadırvan avlusu-B. Kargopoulo Sultan II. Abdülhamid'in tanıma ve tespit aracı olarak kullandığı fotoğrafların bir kısmı Amerika, Avrupa ile başta Japonya olmak üzere bazı Uzak Doğu ülkelerindeki şehir ve tabiat güzelliklerini, sarayları, fabrikaları, gemi, silah ve çeşitli sanayi ürünlerini, din ve devlet büyüklerini, müze ve sanat eserlerini konu alıyor. Edirne Üç Şerefeli Cami-i Şerifi üç penceresi- B. Kargopoulo Fotoğrafların çoğunluğu ise Osmanlı İmparatorluğu topraklarındaki şehirler, adalar, kaleler, köprüler, karakollar, çeşmeler, camiler, türbeler, okullar, hastaneler, Osmanlı sarayları, köşkler ve kasırlar, şehir panoramaları, sportif gösteriler, törenler, yabancı devlet başkanlarının İstanbul ve Kudüs'ü ziyaretleri, fabrikalar, gemiler, demiryolları, istasyonlar, sergiler, çiftlikler, haralar, saray mücevherleri, saray tiyatrosu, şehzade ve sultanlar, zabit ve yaverler ile çeşitli kesimlerden grup fotoğrafları gibi çok çeşitli konuları içeriyor. Edirne kıtası- B. Kargopoulo İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi'nde muhafaza ettiği ve '19. yüzyılın en büyük görsel arşivi' olarak tanımlanan Sultan 2. Abdülhamid Han'ın Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'nu dijital ortamda araştırmacıların kullanımına sundu. Hacıların dönüşü, II. Abdülhamid Hazırlık çalışmalarına 2013'te başlanan proje kapsamında dijital erişime açılan 918 albüm içinde yer alan 36 bin 585 fotoğraf, kültürel mirasın korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına olanak sağlıyor. Şam Emeviye Camii içinden görüntü, II. Abdülhamid '19. yüzyılın en büyük görsel arşivi' olarak tanımlanan ve Sultan 2. Abdülhamid Han döneminde çekilen fotoğraflardan oluşan koleksiyon, araştırmacılara dönemin sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi tarihini okuma, yorumlama ve tespit etme fırsatı sunuyor. Edirne İmaret Cami-i Şerifi- B. Kargopoulo Cumhurbaşkanlığı himayesinde, İÜ Rektörlüğü, TBMM Genel Sekreterliği ve Milli Saraylar iş birliğinde hayata geçirilen 2. Abdülhamid Han Yıldız Albümleri Projesi ile Nadir Eserler Kütüphanesi'nde muhafaza edilen Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu ve albümlerinin daha uzun yıllar muhafaza edilmesi ve eserlerin araştırmacı incelemeleri sırasında yıpranmasını önlemek amaçlanıyor. İşte Sultan II. Abdülhamid'in tarihe ışık tutan Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'ndan kareler... Edirne Sultan Bayezid Cami-i Şerifidir- B. Kargopoulo Tarihteki ilk fotoğrafı, Fransız Joseph Nicephore Niepce çekti. 1826 yılında bu fotoğrafı 8 saat pozlayarak ele etti. Dünyaya duyurulmasıyla hızla yayıldı. İlk meraklılar ilginç buldukları her yerin fotoğrafını çekmeye başladı. İnsanları etkisi altına alan bu önemli icat, Osmanlı'da büyük yankı uyanırdı ve kısa zamanda kabul gördü. Sultan Bayezid Cami-i şerifi- B. Kargopoulo II. Mahmut'un vefat ettiği ilan edilen fotoğraf kısa sürede benimsendi. II. Mahmut'tan sonra tahta geçen padişahlar fotoğraf sanatını desteklediler. Özellikle II. Abdülhamid'in fotoğrafa olan özel merakı sayesinde, bugün Yıldız Koleksiyonu olarak adlandırılan 800 albüm, 35 binden fazla fotoğraf gibi paha biçilemez belgeler günümüze ulaştı. Bahçeköy'de Sultan Mahmud Su Bendi- B. Kargopoulo 'Her fotoğraf bir fikirdir' diyen II. Abdülhamid, hükümdarlığı boyunca ülkesinin çeşitli alanlardaki gelişimini görmek için fotoğraf sanatından da yararlandı. Eski usulde inşa edilmiş bir köşk kasır sofa/divanhanesi II. Abdülhamid, bu fotoğraflardan hem ülkesinin gelişimini takip etmek amacıyla hem de kendisi ve ülkesiyle ilgili olarak uluslararası alanda yaratılmaya çalışılan olumsuz propagandalara karşı koymak amacıyla yararlanmıştı. Kız Kulesi, II. Abdülhamid Sultan II. Abdülhamid, 33 yıllık saltanatı boyunca, saltanatın portre çekimlerine olan ilgisi azalmadan devam etmişti. Heybeliada, B. Kargopoulo Yıllarca sanat mensuplarından, ileri gelen devlet adamalarından fotoğraf istemiş ve bunları albümler halinde saklamıştı. Sadabat Camii, II. Abdülhamid Fotoğraf ile ilgilenen Sultan, imparatorluğun her köşesine fotoğrafçılar gönderdi. Onların vazifesi Osmanlı Devleti'nin ilerlemesini ve modernleşmesini gösteren resimler çekmekti. Abdülhamid'e fotoğraf gönderen sanatçılar, aynı zamanda fotoğraf sanatı tarihinin ilkleri olarak tanınıyor. Beykoz Kasrı, B. Kargopoulo 33 yıllık padişahlığı sırasında Abdülhamid için fotoğraf, yönetimin en önemli araçlarından biri oldu. Her ne kadar kendi objektif karşısına geçmeyi sevmese de, diplomasiyi bile özel bir ilgi duyduğu fotoğraflar üzerinden yürüttü. Dünya ile ilişki kurma ve dünyayı tanımada fotoğrafları kullandı. Topkapı Saray-ı Hümayunu dahilinde Üçler Karakolhanesi-Abdullah Sultan Abdülhamid'in fotoğraf koleksiyonundan tüm Osmanlı coğrafyasını ve dünyayı izlemek mümkün. Osmanlı'nın son dönemine tanıklık eden bir hazine olan koleksiyon, 1876'dan sonra 1909'lu yıllara kadar uzanan bir dönemi kapsıyor. Kız Kulesi, B. Kargopoulo II. Abdülhamid'in oluşturduğu fotoğraf albümü sayesinde Osmanlı topraklarında gerçekleştirilen yenilikleri ve imar hareketi izlenebiliyor. Tıbbi fotoğrafçılık da bu dönemde başladı. Hastanelerde sağlığına kavuşanların tedavi öncesi ve sonrasını gösteren fotoğraflar II. Abdülhamid'in fotoğraf albümlerinde yer alıyor. Asar-ı Atika Müzesi, II. Abdülhamid Boğos Tarkulyan'ın anlattığı bir anı, II. Abdülhamid'in fotoğrafa bakışına dair önemli ipuçları vermektedir. Ekim 1900'de Boğos Tarkulyan, II. Abdülhamid'in nadir portrelerinden birisini çekerken 'Biraz tebessüm buyurmaz mısınız efendim?' diye bir ricada bulunur. Sultan Abdülhamid bu ricaya tok bir sesle yanıt verir: 'Hayır, gayet ciddi olmak gerektir' Arkeoloji Müzesi'ndeki İskender Lahdi, II. Abdülhamid Yıldız Sarayı'nda kurulan fotoğrathane II. Abdülhamid'in fotoğrafa olan yakın alakasını gösterir. Bu sayede 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren payitaht İstanbul'una ait sayısız görüntü fotoğraf aracılığıyla muazzam bir görsel arşivin parçası olabildi. Saray fotoğrafçılığı edinilmek için yarışılan bir unvan haline geldi. Arkeoloji Müzesi'ndeki Mısır Lahdi, II. Abdülhamid On binlerce fotoğraftan oluşan Yıldız Fotoğraf Albümlerinde Sultan'ın Ermeni Vichen, Abdullah Freres, Abdullah Biraderler, Rum asıllı Vasilaki (Basile) Kargopoulo ve Fransız Pierre Louis Pierson gibi o dönemin fotoğrafçılarına çektirdiği fotoğraflar bulunmaktadır. Arkeoloji Müzesi'ndeki lahitler, II. Abdülhamid Yıldız saray binaları camisi (Yıldız Hamidiye Camii), saat kulesi (Hamidiye Saat Kulesi), park ve bahçeleri, havuzları,çeşmeleri, porselen fabrikası ile pek çok yapıyı barındıran bir kompleks niteliğindeydi. Aynı zamanda Sultan'ın Cuma selamlıklarının yapıldığı,imparator ve dış ülkelerden gelen önemli ziyaretçilerin ağırlandığı, pek çok önemli olaya tanıklık etmiş bir mekandı. Arkeoloji Müzesi'ndeki Ağlayan Kadınlar Lahdi, II. Abdülhamid 1887-1888 yılları arasında Osman Hamdi Bey tarafından yapılan Sidon Kral Nekropolü kazasından İstanbul'a getirilen İskender Lahdi, Ağlayan Kadınlar Lahdi gibi ihtişamlı eserlerin sergilenebilmesi için yeni bir müze binasına ihtiyaç duyulmuştur. Osman Hamdi Bey'in isteği üzerine Çinili Köşk'ün karşısına inşa edilen ve Müze-i Hümayun yani İmparatorluk Müzesi olarak kurulan İstanbul Arkeoloji Müzeleri, 13 Haziran 1891'de ziyarete açılmıştır. 1904-1905 tarihinde vukua gelen Japonya-Rus Mançuryası'na ait tablolar: Konya Vilayeti'nde Başhöyük'teki muhacir köyü: Muhacirinden bir kısmının bir hane önünde toplu olduğu halde aldırılan resmi, II. Abdülhamid