Sultan Abdülhamid'e yazılan vals; Doğu Masalları

Altı asır süren Osmanlı İmparatorluğu, son dünya düzeniydi. Üç kıtaya hükmeden cihan imparatorluğunun padişahlarıysa küçük yaşlardan itibaren özenle yetiştiriliyor devlet idaresinin yanında muhakkak bir veya birkaç sanatın ustası oluyordu. Bu sultanlardan biri olan II. Abdülhamid, 33 yıllık hükümdarlığı boyunca Osmanlı topraklarına birçok hizmette bulundu. Sanatı ve sanatçıyı destekleyen Abdülhamid, operaları oldukça severdi. Güftesi bulunan ilk resmi Osmanlı marşı; Hamidiye Keman çaldığı bilinen Sultan Abdülhamid, şehzadeliği döneminde Alexandre Efendi, Guatelli Paşa, Miralay Lombardi Bey ile Paul Dussap Paşa gibi hocalardan piyano ve klasik Batı müziği dersleri adı. Sultan Abdülhamid, hükümdarlığı boyunca sadece sanatı teşvik etmekle kalmadı, aynı zamanda sanatçıları fazlasıyla ödüllendirdi. Osmanlı'nın sanatkar padişahları Halil İnalcık'a göre; bir eserin 'makbûl ve mu'teber olması' her şeyden önce sultanın iltifatına bağlı idi. Sultan Abdülhamid de sanatçıları motive ederek onların eserlerini ortaya çıkarmasına vesile oluyordu. Bu sayede sanatçılar, padişahın yakın ilgisiyle önemli eserler verme yarışına girmişlerdi. Abdülhamid Han, saltanatı süresince Yıldız Sarayı'nda müzik, resim, tiyatro sanatçıları için özel salonlar ayırmış, onların her türlü ihtiyacını çabucak karşılamıştı. Osmanlı'nın musiki okulları Tarih boyunca sanatçılar, hükümdarlara ithafen eserler yazdı. Ünlü sanatçı Strauss ailesi de bunlardan biriydi. Bu sanatçı ailenin Osmanlı sultanlarına yazdıkları eserler ve karşılığında hükümdarlar tarafından verilen hediyeler, Osmanlı'nın sanata ve sanatçıya verdiği desteği gösterir. Viyanalı sanatkâr ailenin en büyük oğlu Johann Strauss, Sultan Abdülhamid'in 50'inci doğum yıldönümü vesilesiyle ona ithafen vals besteledi. 1892 yılında bestelenmiş olan vals, Sultan'a Yusuf Ziya Paşa aracılığıyla takdim edildi. Bestekâr adıyla anılan Yusuf Ziya Paşa; Roma, Viyana, Paris gibi Avrupa'nın çeşitli başkentlerinde büyükelçilik yaptı. Sultan Abdülhamid bu valsın bestekârını 3. rütbeden Mecidiye nişanı ile ödüllendirdi. Bu nişan, dönemin Osmanlı Devleti Büyükelçisi Galip Bey tarafından Johann Strauss'a Viyana'da takdim edildi. Osmanlı saraylarında konser veren Avrupalı müzisyenler O dönem Viyana'da çıkan bir gazete, Sultan Abdülhamid'in bestekâra verdiği Mecidiye nişanı, şöyle yer aldı: 'İstanbul'dan yapılan açıklamaya göre Sultan, besteci tarafından Johann Strauss'u 3. rütbeden Mecidiye nişanı ile taltif etti. Usta besteci Doğu Masalları adlı çekici kompozisyonunu yazarak Sultan'a ithaf etti. Bu şekilde besteci artık Mecidiye nişanı sahibi olarak bilinecek. Bu yüksek nişan Bay Strauss'a Osmanlı devletinin şimdiki Viyana büyükelçisi Galip Bey tarafından takdim edilecek.' Avrupalı müzisyenlerin Osmanlı'yı anlattığı operalar Doğu Masalları Valsi, sahnelendiği dönemde oldukça ilgi görmüş ve eleştirmenler tarafından 'muhteşem' olarak anılmıştı. Doğu Masalları Valsi, mehter tınılarını da barındırıyor. Doğu havası oluşturulmak için arka planda zil seslerini çağrıştıran sesler duyulur. Usta bestecinin bu yapıtı, beş yüzü aşkın beste arasında önemli bir yer arz ediyor. Osmanlı saray çalgısı santurun tarihteki serüveni Vals Kralı olarak anılan Johann Strauss, 19. yüzyılda yaşamış müzisyen bir aileye mensuptu. 25 Ekim 1825 tarihinde Viyana, Avusturya'da doğan Johann'ın babası valsleri ile ün yapan bir orkestra şefiydi. İlk valsini 6 yaşında iken besteleyen Johann, bu eseri 15 yaşında iken seslendirildi. Strauss valsleri ile Johannes Brahms, Vilhelm Richard Wagner gibi müzisyenlerin hayranlığını kazandı. 500'den fazla eseri bulunan Strauss'un bu eserler arasında Kırk Haramiler ile Binbir Gece Masalları adlı operetleri de bulunur. Strauss ailesinin Osmanlı sultanlarına yazdıkları diğer besteler 1849 senesinde Parisli Isaac Strauss'un Sultan Abdülmecid'e ithafen bestelediği Constantinople polkası 1872 senesinde Viyanalı Strauss kardeşlerin en küçüğü Eduard Strauss'un Sultan Abdülaziz'e ithafen bestelediği Arz-ı Tazimat Valsi 1892 senesinde Viyanalı Vals Kralı Johann Strauss Sultan II. Abdülhamid'e ithafen bestelediği Doğu Masalları Valsı Mozart neden Türk Marşı besteledi? Sultan II. Mahmud zamanında bando kurulup marşlar bestelendi. Her hükümdarın kendi marşı vardı. Osmanlı'nın saray orkestrası olan Muzıka-yı Hümayun'un şefi Guiseppe Donizetti Paşa, 1838'de Mahmudiye, 1839'da da Mecidiye marşlarını besteledi. Giuseppe'nin II. Mahmut için bestelediği 'Mahmudiye Marşı' 11 sene kullanıldı. Mecidiye Marşı: Guiseppe Donizetti tarafından Sultan Abdülmecid için bestelenen marşı, 1839-1861 yılları arasında kullanıldı. Aziziye Marşı: Callisto Guatelli tarafından Abdülaziz için bestelenen marş, 1861-1876 yılları arasında kullanıldı. Reşadiye Marşı: 1909-1918 yılları arası kullanılan Reşadiye Marşı, Italo Selvelli tarafından bestelendi. Sultan Mehmet Reşat için bestelenen bu marş, Osmanlı'nın en son marşıydı. Çaykovski'ye 'Şark'ın masallarını anımsatan' İstanbul anıları

Sultan Abdülhamid'e yazılan vals; Doğu Masalları

SANATÇILARI DESTEKLEYEN OSMANLI SULTANLARI