‘Radyoaktif izleri’ silinemeyen bilim insanı: Marie Curie

'İnsanlar konusunda daha az, fikirler konusunda daha çok meraklı olun.' 7 Kasım 1867 tarihinde Polonya'da doğan Marie Curie, kardeşleriyle birlikte annesinin müdürlük yaptığı yurtta kalıyordu. Ülkesindeki mevcut eğitim sistemi yüzünden kadınların üniversiteye gitmesi mümkün değildi ve teknik eğitim almaları için yurtdışına gitmeleri gerekiyordu. Bu sebeple Marie ve kız kardeşi Bronya, para biriktirmek için çalışmaya başladılar. 1885 senesinde Bronya, Sorbonne'da tıp eğitimi görmeye başladı; Marie ise, kız kardeşine eğitimini tamamlayabilmesi için maddi desteğini sürdürdü. Bronya'nın mezuniyetinden sonra eğitim sırası Marie'ye gelmişti. Bronya, matematik ve fizik eğitimi alması için kız kardeşi Marie'ye yardım etti. 1891 senesinin Kasım'ında başladığı eğitiminde bir buçuk sene sonunda sınıfının birincisi olarak fizik bilimleri lisans diploması; 1894 senesinde ise, matematik alanında ikinci diplomasını aldı. 1896'da, öğretmenlik diplomasına kavuştu. 1894 yılında, iki bilim insanı ile ortak çalışma sonucunda piezoelektriği keşfeden, Endüstriyel Fizik Kimya Okulu laboratuvarına başkanlık yapan Pierre Curie ile tanıştı. 1895 yılında evlenen Marie, böylece Curie soyadını aldı. 'Ben, bilimin yüksek bir güzelliği olduğunu düşünenler arasındayım.' Henri Becquerel, X ışınlarıyla ilgili çalışması için uranyum tuzu kullanmış; elindeki nesneyi ışık geçirmeyecek şekilde sarmış ve üzerine uranyum tuzu koyarak ışıkla uyarılması için güneşe bırakmıştı. Bir süre sonra, ışık alması imkânsız nesnenin karardığını görmüş, uranyum tuzunun kâğıdı geçebilecek bir ışın yaydığını keşfetmişti. Becquerel, bunu görünmez bir ışın olarak tanımlamıştı. Marie, 1897 senesinde daha önce Henri Becquerel'in duyurduğu, uranyum tuzlarının yaydığı, sonraları radyoaktivite olarak adlandırılacak olan ışın üzerinde detaylı bir şekilde çalışmaya başladı. Uranyumda olan ışığın başka elementlerde olup olmadığını araştırdı. Eşi Pierre Curie'nin de yardımıyla uranyum filizini süzmeye başlayan ikili, ilk olarak az miktarda bizmut buldu. Çalışmalarını sürdüren çift, uranyumun radyoaktif bozunmasından ortaya çıkan ve ismini Marie'nin anavatanı olan Polonya'dan esinlenerek koydukları polonyum elementini bulduklarını duyurdular. Polonyum elementinin çıkarılmasının ardından kalan posa daha güçlüydü. Bu noktadan sonra, süzme ve arındırma işlemine devam ettiler ve 1998'de radyum elementini buldular. Eylül 1898'de Fransız kimyacı Eugène-Anatole Demarçay'ın spektroskopi yöntemi ile tanımlanmasına yardım ettiği, doğal radyoaktif element radyumu keşfettiklerini duyurdular. 1903 yılında, Paris Üniversitesine sunduğu tezde bu keşfini açıkladı. 'Ben de Nobel gibi düşünüyorum: 1903'te doktorasını vererek Fransa'da gelişmiş bilim alanında doktora unvanı alan ilk kadın oldu. Aynı yıl, radyoaktivite konusundaki araştırmalarından dolayı, kocası ve Becquerel ile paylaştığı Nobel Fizik Ödülü'nü alarak, tarihte Nobel Ödülü alan ilk kadın oldu. Marie Curie, eşi Pierre'in öğretmenlik yaptığı Sorbonne'a, 1904 yılında laboratuvar asistanı olarak atandı. Pierre, 1906 yılında bir at arabasının çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Marie, 1906'da eşinin yerine geçerek, Sorbonne'da öğretmenlik yapan ilk kadın oldu. Bu tarihten yalnızca iki yıl sonra, aynı üniversitede profesörlük unvanı aldı ve yine bu unvanı alan ilk kadın oldu. 1910 yılında, radyoaktivite ile ilgili temel tezini yayımladı. Marie Curie 1911 senesinde, radyoaktivite çalışmaları, saf radyum izolasyonu, Polonyum ve Radyum elementlerinin keşfi ve araştırılmasındaki rolünden dolayı Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü. Marie, tarihte iki Nobel Ödülüne sahip ilk kişi oldu. Halen iki Nobel Ödülüne sahip tek kadın. Yine 1911 yılında, Belçika'da gerçekleşen dünyanın en saygın fizikçi ve kimyagerlerinin bir araya geldiği Solvay Konferasına katılan ilk kadın oldu. 'Hayatta hiçbir şeyden korkmayın yalnız; her şeyi anlamaya çalışın. 1914 yılına gelindiğinde, Dünya Savaşı nedeniyle cephedeki cerrahlara yardım etmek için, bilimi aracı etti Marie Curie. X ışını teknolojisini geliştirerek, otomobilini seyyar bir radyolojik üniteye dönüştürdü, nasıl kullanılacağı ile ilgili eğitimler verdi. Onun bu keşfi sayesinde cephedeki doktorlar mermi şarapnellerinin yerlerini ve farklı sağlık sorunlarını daha kolay görebildiler. Laboratuvar çalışmaları sırasında maruz kaldığı aşırı radyasyondan dolayı hastalık yaşamaya başladı. 1934 yılında, Fransa'da kan kanserinden öldü ve bu hastalığı da aşırı radyasyona maruz kalmasına bağlandı. Ölümünden sonra kendisine 'bilim için ölen kadın' denildi. Marie'nin yaptığı çalışmalar ve katkılardan dolayı, radyoaktivite birimine 'Curie' deniliyor. Marie Curie'nin not defterleri o kadar çok radyasyona maruz kalmıştır ki, ancak kurşun kaplı bölmelerde muhafaza edilerek ve radyoaktif korunma malzemeleri ile incelenebiliyor. Bu defterlerin 3511 yılına kadar radyoaktif maddelere sahip olacağı tahmin ediliyor. Fikriyat

‘Radyoaktif izleri’ silinemeyen bilim insanı: Marie Curie

MARIE CURIE KİMDİR?