Şanlı bir direniş: Plevne

🔸 19. yüzyılda gerçekleşen Plevne Savaşı, Osmanlı'nın önemli direniş mücadelelerinden biridir. Mücadele, Gazi Osman Paşa yönetimindeki bir kolordu tarafından, teçhizat bakımından kendilerinden daha güçlü olan Rus-Romen ordusuna karşı gerçekleşmiştir. 🔸 Rusya, 24 Nisan 1877 tarihinde Osmanlı Devleti'ne karşı savaş açtığında Gazi Osman Paşa, Romen ve Sırpların muhtemel hareketlerine engel olmak için Tuna cephesi başkomutanı Serdârıekrem Abdülkerim Nadir Paşa'nın emri altındaydı. Denizlerde Kudretli Bir Sancak: Osmanlı Donanması 🔸 Ruslar, Tuna'yı karşılarında büyük bir direniş görmeden geçti. Bunun üzerine Osman Paşa, 1 Temmuz sabahı 25 bin kişilik orduyla, Balkanlar'a doğru uzanmakta olan Ruslar'a engel olmak ve Niğbolu Kalesi'ni kurtarmak için hareket etti. 🔸 Osman Paşa'nın ordusu, Niğbolu'ya yaklaştığı sırada Serdârıekrem Abdülkerim Paşa acil olarak ona Plevne'ye gitmesi için emir verdi. Osman Paşa, tarih 7 Temmuz 1877'yi gösterdiğinde Plevne'ye ulaştı. 🔸 Burada düşman saldırılarından korunmak için uygun yapılar inşa ettirdi, hendekler kazdırdı. Topçu birliğinin büyük bir kısmını toprak siperler gerisine hizalandırdı. 🔸 Osman Paşa'nın emrindeki ordu yalnızca 25 tabur piyade ve 6 süvari bölüğünden oluşuyordu. O sırada müdafaa hazırlığını yaptığı Plevne Orhaniye, Sofya, Lofça ve Bulgarani'den gelen ana yolların kesiştiği, Sofya'nın 138 kilometre kuzeydoğusunda Tuçençe çayının kenarında küçük bir kasabaydı. 🔸 Plevne'nin savaş esnasında tüm halkı Türklerden oluşuyordu. Grandük Nikola, Osmanlı kuvvetlerinin Plevne civarında toplanmakta olduğunu öğrenince ordusunun yakınında böyle bir kuvvetin bulunmasını önlemek amacıyla Batı Ordusu kumandanı General Krüdener'e saldırıya geçmesi için emir verdi. 🔸 General Krüdener'in gönderdiği General Schilder, 8 Temmuz'da yorgun Osmanlı birliklerini korumasız bulundukları bu mevkiden püskürtmek için taarruzda bulunduysa da istediği başarıyı kazanamadı. 🔸 I. Plevne Savaşı adıyla anılan bu muharebede Ruslar, savaşa katılan güçlerinin %50'sini kaybederek 3000 askerini yitirdi. Grandük Nikola kimdir? I. Dünya Savaşı'nın ilk yılında ana cephede Rus ordularının başkomutanlığını yapan ve Kafkasya'daki başarılarıyla öne çıkan bir Rus başkomutandır. Türk Rus İlişkileri Tarihi 🔸 I. Plevne Savaşı, üstünlüğü üzerine General Gurko, Balkanlar'dan kuzeye çekilmek durumunda kaldı. II. Abdülhamid, I. Plevne Muharebesi'ndeki galibiyetinden dolayı Osman Paşa'ya telgraf yollayarak onu kutladı. 🔸 8 Temmuz yenilgisinden sonra Grandük, Krüdener'e yeni kuvvetler vererek Plevne üzerine ikinci kez saldırıda bulunulması emrini verdi. General Krüdener, büyük kuvvetlerle Plevne önüne gelip General Schilder'e katıldı. 🔸 Ruslar'ın bu sırada asker sayısı yaklaşık 60.000'e ulaşmıştı. Osman Paşa'nın kuvvetleri ise 33.000 muharipten ibaretti. 🔸 18 Temmuz sabahı başlayan muharebe, güneş batıncaya kadar sürdü ve Ruslar çekilmek durumunda kaldı. Osman Paşa ikinci günü akşam üzeri birliklerine karşı taarruz emrini verdi ve yirmi altı saat süren savaş neticesinde Ruslar'ın bozguna uğramasıyla sonuçlandı. 🔸 Kaçan Rus askerlerinin peşinden giden süvari birliği yakaladıklarını öldürürken askerlerin bir bölümü de Osma deresine düşüp yaşamını yitirdi. Osman Paşa'nın galibiyet havadisi İstanbul'da sevinç ve coşkuyla karşılandı. 🔸 Osman Paşa'ya II. Abdülhamid tarafından Osmaniye Nişanı, kabzası altın bir kılıç, bir çift dürbün ve bir çift revolver hediye edildi. Osman Paşa'nın II. Plevne Savaşı'ndaki başarısında ordusunun savunma stratejileri büyük önem taşır. Balkanların Çehresini Değiştiren Savaş: 93 Harbi 🔸 Topları istihkâmlara yerleştirerek âdeta seyyar tabyalar oluşturması etkili atışlar gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Askerlerini toprak siperler arkasına gizleyerek onların düşman ateşinden korunmasını sağlamıştır.Osman Paşa'nın savunma savaşı stratejisine yeni ögeler getirdiği daha kuşatmanın başlarında görülmüştü. 🔸 Osman Paşa ordusunun modern tüfekler ve çok sayıda cephane ile teçhiz edilmiş olması, Rus askerlerinin ellerinde seri ateşlenmeyen eski üretim silahların olması da bu başarıya katkı sağlamıştır. 🔸 Osman Paşa'nın raporunda II. Plevne Savaşı'nın Ruslar'a 8000'i aşkın ölü ve bu sayının üç katı yaralıya mâl olduğu belirtmiştir. Yine aynı rapora göre Osman Paşa birliklerinden 100 şehit, 300 yaralı vermişti. 🔸 Gazi Osman Paşa, bu zaferlerin ardından Rus ordusuna karşı en büyük zaferi 11 Eylül 1877'de III. Plevne Muharebesi'nde kazanmıştır. Yenilgi sonucunda Rus liderleri ümitsizliğe düşmüş, Grandük Nikola Tuna'nın gerisine çekilmeyi bile teklif etmiştir. Fakat imparator ve savaş bakanı onu bu fikrinden vazgeçirmiştir. 🔸 Rumen ordusunun da katılımıyla 100.000'i geçen Ruslar'ın 432 topu bulunuyordu. 7 Eylül sabahından 11 Eylül sabahına kadar gece gündüz yapılan şiddetli top atışının sonrasında 11 Eylül günü Rus ordusunun gün boyu devam eden saldırıları da başarısızlıkla sonuçlandı. 🔸 Bu yenilgi sonucunda Ruslar, büyük bir çaresizlik yaşadılar ve Niğbolu-Rusçuk-Şıpka arasında mahsur kaldılar. Zafer şerefine II. Abdülhamid, bir telgraf çekerek ve çeşitli hediyeler ile Osman Paşa'yı kutladı ve ona 'gazi' unvanını verdi. 🔸 Ruslar, III. Plevne Savaşı'nın ardından bölgenin savaş yoluyla ele geçirilemeyeceğini anladı. Bundan dolayı kuşatma çalışmalarının başlatılması kararını aldılar. General Totleben komutanlığında Plevne bütünüyle kuşatma altına alındı. Dünya Tarihinin En İlginç Savaşı 🔸 Ordunun erzağının azaldığını anlayan Osman Paşa, teslim olmak ile huruç harekâtınde bulunma şıkları arasında kalarak huruç harekâtına karar verdi. 10 Aralık sabahı ordusunu ikiye böldü ve kuşatma alanının yakınına girerek Ruslar'ın bulunduğu ilk istihkâmlara saldırdı. 🔸 Birinci tümen, Rus hattını yarmaya başlayarak üç büyük istihkâm ve on bir kadar topu zaptettiyse de huruç harekâtını tamamlamak için tedbiren bırakılmış olan 20.000 kişilik birliğin vaktinde savaşa dahil olamaması nedeniyle zayıf düşerek başarısızlığa uğradı. Huruç nedir? Bir askeri harekât türü olan huruç kale muharasalarında kuşatılan kuvvetin, kuşatmayı kesmek ya da zayıflatmak maksadıyla güvenli bölgenin dışına düzenli şekilde çıkarak baskın şeklinde düzenlediği harekâttır. İstihkâm nedir? Düşman birliklerinden kurtulmak amacıyla taş, toprak vb. maddelerle sağlamlaştırılmış güvenli yer. 🔸 Bu durumu haber alan Osman Paşa, Vid suyu mevkiinden geri dönme kararı aldı. Tam da o esnada Rus-Rumen topçularının ateşi sonucu vurularak bacağından yaralandı. Böylece Ruslar tarafından huruç harekâtı püskürtülmüş oldu. 🔸 Plevne ordusu ön ve arka cepheden kuşatıldı. Bu durum karşısında Osman Paşa, direnişin imkânsızlığını gördü ve emrindeki komutanların ısrarıyla teslim olma kararı aldı. 🔸 Plevne'nin düşüşü, Rus güçlerine İstanbul yolunu açmış, savaşın gidişatında bir süre Ruslar'ı durdurmak dışında yarar sağlamamıştır. Fakat Plevne'deki savunma, Avrupa'da büyük yankı uyandırmasının yanında Osmanlı'da direniş ruhunu açığa çıkararak halkta büyük coşku uyandırmıştır.