Osmanlı'nın mimari şaheseri: Selimiye Camii’nin bilinmeyenleri

📌 Mimar Sinan'ın 'ustalık eseri' olan Selimiye Camii, Osmanlı mimarisinin en önemli eserlerinden biridir. Sultan II. Selim'in emriyle 1575 yılında Edirne'de inşa edilmiştir. Mimar Sinan, caminin yapımına başladığında 79 yaşındaydı. 📌 Mimar Sinan tarafından serhat boyunda temeli atılan caminin inşası 6 yıl sürdü. Selimiye Cami, Osmanlı mimarisinin en doruk noktasına ulaştığını gösterir. (x) 15 maddede Mimar Sinan 📌 Eşsiz mimarisi ve azametiyle serhat boyunda asırlara meydan okuyan Selimiye Camii, oldukça düz bir topografyada yer almasından dolayı Edirne'nin her yerinden görünebilir. 📌 Prof. Dr. Semavi Eyice 'Edirne'deki Selimiye' adlı makalesinde, caminin yerinin dış estetiğe göre seçildiğini belirtir. Selimiye'nin muhteşem silueti, İstanbul'dan Rumeli'ye uzanan büyük menzil yolunda çok uzaklardan görülüyordu. Bu özelliği Evliya Çelebi şöyle dile getirir: 'Garabet bunda ki Edirne'ye girmek için dört tarafından dört adet büyük cadde vardır. Herhangisinden Edirne'ye girersen bu Selimiye Cami'nin dört minaresini iki ve şerefesini de altı görürsün, yakınına gelsen bile...' 📌 Selimiye'nin kubbesi, Mimar Sinan'ın üstün dehasının ürünüdür. Herhangi bir yarım kubbeden destek almadan tek olarak inşa edilen kubbe, onu diğer camilerin mimarisinden ayırır. 📌 Kubbe, caminin estetiğinin bir parçası olurken, bu heybetli örtünün ağırlığı ve baskısı mükemmel bir şekilde oturtuldu. İşte bu usta mimarın dehasının gösterir. (x)Dünyanın en güzel cami kubbeleri 📌 Mimar Sinan, Selimiye'nin kubbesini, Ayasofya'nın kubbesinden daha büyük inşa etti. Sekiz adet fil ayağı tarafından taşınan muazzam kubbe, 31.26 metre çapında 42.30 metre yüksekliğindeydi. 📌Caminin içine girince görkemi daha da hissedilen bu kubbe, 6 metre genişliğindeki kemerlerle birbirine bağlanan 8 büyük fil payeye oturtuldu. 'Kubbeyi zirveye taşıyan mimar' olarak da adlandırılan Mimar Sinan, kubbenin gelişebildiği en uç noktaya kadar ustalığını sergiledi. 📌 Semavi Eyice, Mimar Sinan'ın Selimiye'deki bu görkemli örtüyü yapmasının nedenini gayrimüslimlerin Ayasofya'nınki gibi bir kubbeyi Müslümanların yapamadığını söylemesine dayandırır: 'Mimar Sinan, şair Sâi Çelebiye yazdırdığı hayatını anlatırken, 'Sultan Selim'in dünyada misali olmayan bir cami yapılmasını emrettiğini... Ayasofya kubbesi gibi kubbenin İslâm'da yok dediklerini ve bu sözün… bu hakirin kalbinde bir azim ukte olup kaldığını...' bildirir. Fakat Sinan, '...Sultan Selim Han'ın verdiği kudretle bu kubbeyi Ayasofya'dan 6 zira kaddin ve 4 zîra derinliğin ziyade olan Edirne'nin eski sarayının yerini seçmişti.' (x)Ayasofya'nın 1696 yıllık hikayesi 📌 Mimar Sinan'ın Selimiye Camisi, dünyanın en üstün yapılarından biriydi. Bu durumu Eyice, bütünlük içerisinde harmanlanmış geometrik düzen ve âdeta terazide tartılarak yapılmış bir nispetler ahengi olarak açıklar. 'Her tarafta büyüklük, haşmet ve bütünlük hâkimdir. Ve bu kadar mükemmel düzenlenmiş bu eserin içi güzel ayarlanmış pencereler ile bol ışıkla aydınlanmıştır.' 📌 Selimiye Cami'nin mimari ve estetik değeri bakımından hala aşılamadı. Zemin mühendisliğini, depremi hesaba katan Mimar Sinan, topraktan camiyi ısıttı. 📌 Selimiye Cami'nin inşası sırasında, içerisinde devekuşu yumurtası olduğu bilinen 'Horasan harcı' karışımını kullandı. Kandil çanaklarına, tıpkı Süleymaniye'deki gibi bu yumurtalardan yerleştirdi. (x)Mimar Sinan'ın eserleri hakkında 33 ilginç bilgi 📌 Selimiye Cami'nin müezzin mahfilinin özel bir yeri vardır. Selimiye'de diğer camilerin aksine müezzin mahfili kubbenin tam altında yer alır. Bu alan dört köşe ve ölçek olarak Kâbe'nin küçültülmüş halidir. Dört büyük sütunu ise dört halifeyi temsil eder. 📌 Selimiye Cami'de, İslam'ın şartları, farzları ve tevhid inancına atıflarda bulunulur. Devasa kubbesi Allah'ın birliğini, tekliğini, caminin pencerelerinin 5 kademeli oluşu İslam'ın beş şartını simgeler. 4 vaaz kürsüsü dört büyük mezhebi, arka minarelerin 6 yollu olması imanın altı şartını, minarelerin toplamda 12 şerefeli olması ise namazın on iki farzına yorulur. 📌 Selimiye'nin 85 metre uzunluğundaki minareleri kalem gibi ince, bir dantel gibi süslüdür. İslam âleminin en uzun ve zarif minarelerini oluşturur. 📌 Alt kısımdaki genişlik yukarı doğru çıkıldıkça daralır. Semavi Eyice, Edirne'de Selimiye adlı yazısında caminin minarelerinin dış estetiği tamamlayan unsurlar olduğunu, büyük kubbesinin örttüğü ana kitlesi, onların yardımıyla sanki göğe doğru yükseldiğini belirtir. 📌 Dönemin şartlara göre 'inanılmazın başarıldığı' minareler 3 yollu olarak tasarlandığı için, minareden çıkan kişiler birbirini göremez. (x)Dünyanın en güzel cami minareleri 📌 Selimiye Cami'nin müezzin mahfilini taşıyan mermer ayaklarının birinde ters lale motifi yer alır. Neden yapıldığı bilinmese de halk arasında birçok hikâyeye konu oldu. Bu öykülerden biri de Mimar Sinan'ın çok sevdiği torununun hastalanıp vefat etmesiydi. 📌 Mimar Sinan, cami inşası sırasında torunundan uzak kalmamak için onu yanına getirse de kısa bir süre sonra vefat etti. Türbesinin üzerine mermer bir sanduka koydurttu. Onun da üzerine boynu bükük bir lale işletti. Bu üzüntüyü gören çırağı da ustasının hüznünü Selimiye'ye işledi. 📌 Lale, ebced hesabına göre Allah adının sayısal değeri olan 66 rakamını verdiği için kutsal kabul edilir. (x)Vahdetin temsili lale 📌 Selimiye Cami'nin müezzin mahfelinin tam altında mermerden küçük bir şadırvan bulunur. Evliya Çelebi bu şadırvanın havuzunu Bursa Ulu Cami havuzuna benzetir. Mahfilin üstünde camiyi çepeçevre kuşatan kubbenin tam ortasında ise İhlas suresi yazılıdır. 📌 Sultan Selim'in isteğiyle caminin içi pencerelerin hizasına kadar çinilerle kaplandı. Pencerelerin üzerine ise yine çinilerle Fatiha suresi yazıldı. 📌 Böylece çini sanatının en güzel örnekleri ortaya çıktı. Fakat, Sultan II. Selim caminin yapımı sırasında vefat ettiği için adını yaşatacak olan bu muhteşem anıtı bitmiş haliyle hiçbir vakit göremedi ve içinde namaz kılamadı.

Osmanlı'nın mimari şaheseri: Selimiye Camii’nin bilinmeyenleri

OSMANLI MİMARİSİNİN DORUK NOKTASI