Mehmet Akif'in hayatında vazgeçilmez olan dostları

Milli şairimiz Mehmet Akif, dostlarına çok önem verirdi. Herkesle dostluk kurmazdı fakat yakın arkadaşlarının üstüne titrerdi. Onların sosyal statüsüne, yaşam tarzına değil, mizaçlarına, dürüst olup olmamasına bakardı. Vatan şairimiz Mehmet Akif, aynı zamanda büyük bir vefa örneğiydi. Dostlarına yakın olmak için sık sık ev değiştirir, onlara verdiği sözü yerine getirmek için ihtimam gösterirdi. Baytar Mektebi'nde okurken dostluk kurduğu arkadaşlarından biri vefat ettiğinde, çocuklarına kendi evladı gibi bakmıştı. Mehmet Akif Ersoy'un hayatı Akif, Mısır'ı terk etmeden önce şu mısraları yazdı: 'Hepsi göçmüş, hani yoldaşlarının hiçbiri yok, sen mi kaldın yalnız, kafileden böyle uzak.' Dostluk, onun hayatının vazgeçilmezlerinden biriydi. İşte Mehmet Akif'in bazı münevver dostları... Mehmet Akif'in hayranı olan Abbas Halim Paşa, Osmanlı'da görev alan bir devlet adamıydı. Akif'i bir talih olarak görüp ona daima hürmet gösterdi. Mehmet Akif de, El-Uksur'da başlıklı şiirini ona ithaf etti. Hayatı boyunca sanatı ve sanatçıyı destekleyen Abbas Halim Paşa, 1866 yılında Kahire'de doğdu. Babası Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğullarından Vezir Halim Paşa'ydı. Mehmet Akif Ersoy'un vefat etmeden önceki son günleri Ahmed Naim, Mehmet Akif'in en çok sevdiği, saydığı, politikadan edebiyata birçok konuda fikir alışverişinde bulunduğu bir dostuydu. Daima birbirlerinin erdemlerini görüp takdir ettiler. Sıratımüstakim'in yazı heyetinde yer alan Babanzade Ahmed Naim'ın mezarı da Edirnekapı'da Mehmet Akif'in hemen yanındadır. 1872 yılında Bağdat'ta doğan Babanzade Ahmed Naim, 18 yıl Darülfünun Edebiyat Fakültesi'nde felsefe profesörü olarak görev yaptı. Sahih-i Buhari'yi Türkçeye kazandıran Babanzade Ahmed Naim, İstanbul'da vefat etti. Mutlaka okunması gereken felsefi kitap Said Halim Paşa, Mehmet Akif'in büyük saygı duyduğu Osmanlı'nın sadrazamlarından biriydi. Aralarında samimi bir dostluk bulunurdu. Said Halim Paşa'nın Fransızca kaleme aldığı İslamlaşmak ve İslam Teşkilatı- Siyasiye adlı eserini Mehmet Akif, Türkçeye kazandırdı. 1863 yılında Kahire'de doğan Said Halim Paşa, sadrazamlığının yanında önemli bir düşünce adamıydı.1921 yılında Roma'da Ermeni bir komitacı tarafından şehit edildi. Vezir Halim Paşa'nın oğlu, Abbas Halim Paşa'nın ağabeyidir. İslamcılık hareketinin fikir önderi Mehmet Akif'in duruşuna ve sanattaki dehasına hürmet gösteren Şerif Muhiddin Targan, Türk müziği üstadı, ud ve çello virtüozüdür. Mehmet Akif, Safahat'ın yedi kitabı olan Gölgeler'i sazıyla ruhunda derin tesirler bırakan Şerif Muhiddin'e ithaf etti. Mehmet Akif, Sanatkâr adlı şiirinde onu anlattı. Peygamber Efendimizin soyundan gelen Şerif Muhiddin, Şerif Ali Haydar Paşa'nın oğluydu. 1892 yılında İstanbul'da doğan Şerif Muhiddin, hem Türk musikisini hem de Batı musikisini çok iyi bilirdi. Piyanist Leopold Godowskyi kemancı Mischa Elman, Fritz Kreisler gibi müzisyenlerle çalışan Targan, Batı müziğinin icra şekillerini uda uyguladı. Şerif Muhiddin, 1967 yılında vefat etti. Şerif Muhittin Targan'ın eserleri Sıratımüstakim ve Sebilürreşad'ın sahibi ve yazarı olan Eşref Edip, Mehmet Akif'in yakın arkadaşıydı. Akif ile birlikte Milli Mücadele'ye destek veren Eşref Edip, daha sonrada bununla ilgili iki ciltlik eser yayımladı. 1882 yılında Serez'de doğan Eşref Edip, gazeteci ve hukukçuydu. Hayatı boyunca da İslam'a ve İslam kuruluşlarına yapılan saldırılara karşı çıktı. Milli Mücadele günlerinde İttihad-ı İslâm Mehmet Akif'in sevdiği ve saygı gösterdiği şair Süleyman Nazif, aynı zamanda devlet adamıydı. Süleyman Nazif'in Malta'da sürgünde iken yazdığı Son Nefesimle Hasbihal adlı şiirine Akif, Ankara'dan Süleyman Nazif'e adlı şiiriyle cevap verdi. 1870 yılında Diyarbakır'da doğan Süleyman Nazif, Cenap Şahabettin ile birlikte çıkardığı Hadisat gazetesinde, İstanbul'un işgal edilmesi üzerine yayımlanan Kara Bir Gün başlıklı yazısıyla Milli Mücadele'nin ateşini yaktı. Mehmet Akif hakkında yazılmış ilk kitap ona aitti. 1927 yılında vefat eden Süleyman Nazif, Edirnekapı'da Akif'in yanında defnedildi. Fransızlara 100 yıl önce inen tokat gibi yazı Mithat Cemal, Mehmet Akif'in 'kardeşim' diye hitap ettiği samimi arkadaşlarından biriydi. Safahat'ın dördüncü kitabı Fatih Kürsüsünde'yi Mithat Cemal'e ithaf etti. Acem Şahı adlı şiirini de onunla birlikte yazdı. 1885 yılında İstanbul'da doğan Mithat Cemal Kuntay, yazar, şair ve hukukçuydu. Mithat Cemal, Milli Mücadele yıllarında yazdığı hamasi şiirleri, Üç İstanbul adlı romanı, Namık Kemal ve Mehmet Akif biyografileriyle tanındı. Üç İstanbul ve insan manzaraları Mehmet Akif'in yakın dostu olan Tevfik, ney hocasıydı. Mehmet Akif, onun ney üflemesini büyük zevkle dinlerdi. Akif onun 'üç bin dört yüzüncü tövbesinden istifası münasebetiyle' yazdığı Derviş Ahmet şiirinde Neyzen Tevfik'i anlattı. Neyzen Tevfik, 1879 yılında İstanbul'da doğdu. Neyzenliğinin yanında taşlamalarıyla ün kazanan şair, 1953 yılında İstanbul'da vefat etti. Neyzen Tevfik'in tımarhaneden Mehmet Akif'e uzanan yolculuğu Mehmet Akif'in yaşanılan yüzyılda Müslümanları kötü gidişatına karşı uyarması, onlara yol göstermesine hayran olduğu kişi Abdürreşid İbrahim idi. Süleymaniye Kürsüsünde şiirinde konuşturduğu Türkistanlı düşünür Abdürreşid İbrahim'di. 1857 yılında Sibirya'da doğan Abdürreşid İbrahim, Japonya'yı İslam ile tanıştıran kişi olarak tanınır. 1937 yılında ibadete açılan Tokyo Cami'nin planlarını hazırlayıp temelini attırdı. 1939 yılında İslamiyet'in Japonya'da resmi din olarak tanınmasında önemli rol oynadı. Müslümanlığı yaymak için yaptığı seyahatleri Âlem-i İslam adlı eserinde anlattı. Abdürreşid İbrahim'in gözlemlerini Mehmet Âkif'ten dinlemek Yozgatlı Mehmed İhsan Efendi, Mehmet Akif'in çok sevdiği ve güvendiği dostlarından biriydi. Öyle ki hazırladığı Kur'an-ı Kerim tercümesini ona emanet etti. İyileşirse düzeltmeler yaptıktan sonra neşretmeyi düşündüğü tercümeyi, sağlığına kavuşamazsa yakmasını vasiyet etti. Mehmed İhsan Efendi, onun bu isteğini yerine getirdi. Yozgatlı Mehmed İhsan Efendi, 1902'de Yozgat'ta doğdu. Müderris olan Mehmet İhsan Efendi, Kahire'de Ayn Şems Üniversitesi'nin Edebiyat Fakültesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Kürsüsü'nü kurdu ve hayatının sonuna kadar başında bulundu. Ömer Ferid Kam, Mehmet Akif'in sohbetinden büyük zevk aldığı, çok sevdiği bir dostuydu. Öyle ki Mehmet Akif, onunla daha sık görüşebilmek için evini Beylerbeyi'ne taşıdı. Darülfünun Edebiyat Fakültesi'nde profesör olan Kam, önemli bir edebi, felsefi ve tasavvufi eserlere imza atmış bilim adamıydı. Ömer Ferid Kam aynı zamanda Türk musikisinin önemli isimlerinden kemençe virtüözü Ruşen Ferid Kam'ın babasıydı. Mehmet Akif, Fatin Gökmen ile oldukça yakın bir dostluk kurdu. Kardeşim olarak hitap ettiği Gökmen'i derin bir mütefekkir ve yüksek ilim adamı olarak yüceltirdi. Akif, Süleymaniye Kürsüsünde şiirini ona ithaf etti. 1887 yılında Akseki'de doğan Fatin Gökmen astronomi bilgini, siyasetçi ve din adamıydı. Kandilli Rasathanesinin ilk müdürüdür. Milli Mücadele yıllarında aktif rol oynayan Gökmen, İstanbul Üniversitesinde hocalık yaptı. Geçmişten günümüze çığır açan bilim adamları Mehmet Akif'in yakın dostu olan Hüseyin Kazım Kadri, devlet, siyaset ve fikir adamıydı. Akif, onun ilmini, irfanını ve hoş sohbetini çok sever, Beylerbeyi'nde oturduğu yıllarda vaktinin çoğunu onunla sohbet ederek geçirirdi. Arapça, Farsça, İngilizce, Fransızca ve Rumca bilen Hüseyin Kazım, Büyük Türk Lügati eseriyle tanınır. 1870 yılında İstanbul'da doğan Hüseyin Kazım, mebus ve valilik yaptı. Hüseyin Kazım Kadri, tezhip sanatının büyük isimlerinden Rikkat Kunt'un babasıdır. Mehmet Akif, Muhammed Abduh'u 'Mısır'ın en muhteşem üstadı' olarak andı. Dini meselelerde kolaylık taraftarı olan Akif'in üzerinde etkisi bulunur. Akif, Muhammed Abduh'un içtimai ve felsefi yazılarını tercüme etti. Mısır Müftüsü ve Ezher Şeyhi olan Muhammed Abduh, 1849 yılında dünyaya geldi. Afgani'nin öğrencisi olan Abduh, geleneksel anlayışa karşı akılcılığın ön plana çıkardı. Mehmet Akif, Muhammed İkbal'i 'garb felsefesini adamakıllı hazmeden yaman şair' ve 'asrımızın Celaleddin-i Rumisi' olarak nitelendirdi. Mehmet Akif ile Muhammed İkbal, ortak fikir ve ruh dünyasına sahipti. Öyle ki Mehmet Akif, Hafız Asım'a yazdığı mektupta kendisini Muhammed İkbal'e benzetti. 1873 yılında Siyalkurt'ta doğan İkbal, Müslüman Hintli Mücahitler adıyla yazdığı şiirleri ile Hindistan'daki Müslümanların İngiliz sömürüsüne karşı başkaldırmasında ve Pakistan'ın kuruluşunda büyük tesiri oldu. Hayatını İslam'a adayan Muhammed İkbal'den alıntılar Cemaleddin Afgani, Muhammed Abduh'un hocasıydı. Akif'in takdir ettiği Afgani güçlü bir İslam medeniyetini yeniden canlandırmak amacıyla İslam coğrafyasını dolaştı. Batı emperyalizmin karşısında duran Afgani, İslam birliği düşüncesini canlandırıp yaydı. Büyük Millet Meclisi'nde Milli Eğitim Bakanı iken Mehmet Akif'i İstiklal Marşı yazması için ikna etti. Akif'in yazdığı bu şiiri, Meclis kürsüsünde okudu. 1885 yılında İstanbul'da doğan Hamdullah Suphi, Milli Mücadele ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında yaptığı hitabetleri nedeniyle 'Milli Hatip' olarak tanındı.

Mehmet Akif'in hayatında vazgeçilmez olan dostları

BİR VEFA ÖRNEĞİ; MEHMET AKİF