İstanbul'un 'Muhteşem Yüzyıl'ına tanıklık eden seyyah: Kudbüddin Mekki

Hicri 917 (1511-1512) yılında doğan, aslen Nehrevanlı olan Kudbüddin Mekki'nin yolu, İstanbul'a iki defa düştü. Talebelik zamanında, bilgisini artırmak için 1536 yılında İstanbul'a gelmiş, Şerif Abbasi'nin meclisinde bulunup ondan icazet almıştı. İstanbul'a ikinci defa gelişi ise bir elçilik görevi içindi. Mekke Şerifi Seyyid Hüseyin Ebi Nemi, Medine'deki yeniçeri ağasının zulmünü sebep göstererek, onun Medine'den çıkarılmasını talep etmesi için Mekkî'yi elçi olarak payitahta göndermişti. Bu seyahati sırasında, karadan İstanbul'a gelen seyyah, dönüşünü deniz yolundan yapmıştı. Zamanın Osmanlı hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman, şerifin azil arzusunu yerine getirmeyip askeri otoriteyi muhafaza etmeyi tercih etti. Fakat Mekkî'nin de muteber bir âlim olduğunu takdir edip ona Mekke'de yaptırdığı dört medreseden birinde yetmiş akçeyle müderrislik verdi. Mekkî 1586 yılında vefat etti. Şakayık-ı Numaniye'deki bazı kayıtlara göre hadis alanında kaleme aldığı bazı eserlerinden ayrı olarak Yemen Tarihi, Kutbî mahlası ile yazdığı şiir, kaside ve bilmeceleri de bulunmaktadır. Mekkî'nin El-Fevaidu's Seniyye fî Rıhleti'l Medîneti'r Rûmiyye ismini verdiği seyahatnamesi, İstanbul'la birlikte Anadolu'nun çeşitli şehirleri hakkında bilgi içerir. İstanbul'da kaldığı sürece tanıştığı din ve devlet adamları hakkında şahsi kayıtlar da tutan Mekkî, Mekke Şerifi'nin dileğini yerine getirmek için epeyce çaba sarf eder. Mekkî, kaleme aldığı seyahatnamesinde şu sözlere yer verir: Bugünlerde bütün devlet erkânının yegâne meşgalesi Padişahın çocuklarının sünnet düğünü ile meşgul olmaktır. Ne bir divan toplanıyor, ne de bir işe bakılıyordu. Bu vaziyet Zilkade'nin sonuna kadar devam etti.' 'Düğün bittikten sonra vezir hazretleri benden arzu ve isteklerimi bir kâğıda yazıp kendilerine vermemi rica etmeleri üzerine dediklerini yaptım. Cidden benimle canla başla meşgul oluyordu. Yazdığım kâğıdı kendi ile Kadıaskere vererek, işlerimin çok çabuk ve en iyi şekilde neticelendirilmesini ve teminini tekrar tekrar rica etti. Fakat birdenbire Sultan'ın Bursa'ya gitmesi -tabii vezir de beraberinde- işimin gecikmesine sebep oldu.' 'Cemaziyelahir'in 26'ncı günü padişahların (şehzadelerin) annesi, bir müddetten beri mustarip bulundukları hastalıktan şifa bulamayarak vefat ettiler. Sıtma ve kuluçtan da mustarip idiler. Bunun haremlerde, Kudüs'te ve bazı şehirlerde birçok hayrat ve teberruları var idi. Söylendiğine göre aslen Rus olup Sultan Süleyman'a şehzadeliğinde takdim edilmiş. Sultan'ın hoşuna gittiği için onunla evlenmiş, nihayet merhume dilediği mevkii bu şekilde kazanmıştı.' 'Padişaha o derece nüfuz etmişti ki birçok işlerin hal ve faslı bunun elinde idi. Bundan birçok çocukları meydana gelmişti ki onlar da Selim, Bayezid, Mehmed, Cihangir ve hanım sultanlardır. Anneleri hayatta iken çok iyi geçinen bu kardeşlerin vefatından sonra aralarına nifak girdi. Bunun adının Hürrem Sultan olduğunu söylemektedirler.' 'Onu çıldırasıya seven sultanın yüreği ölümü ile parçalanmıştır. Cenazesi vezirlerin omuzlarında Bayezid Camii meydanına getirilerek büyük müftü, Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin imameti ile namazı kılındıktan sonra yine büyük müftünün eli ile defnolundu.'

İstanbul'un 'Muhteşem Yüzyıl'ına tanıklık eden seyyah: Kudbüddin Mekki

KUDBÜDDİN MEKKİ KİMDİR?