III. Selim'in bilinmeyen yönü

III. Selim Osmanlı Devleti'nin 28. padişahıdır. Babası Sultan III. Mustafa, annesi Mihrişah sultandır. Erken yaşta başlayan eğitimi, babası tarafından itina ile takip edilmiş ve bir şehzade olması sebebiyle de hem devlet yönetimi konusunda hem de dönemin gidişatının gerektirdiği ıslahatçı alt yapı ile yetiştirilmiştir. Babası III. Mustafa tarafından kendisine telkin edilen yenilikçi zihniyet, III. Selim'in hayatındaki pek çok şeyin kaynağını teşkil etmiştir. I. Abdülhamid'in nüzul sebebiyle vefatı üzerine yirmi sekiz yaşında tahta geçen III. Selim, devletin sıkıntılar içindeki bir dönemine denk gelmiştir. Bu sebeple yumuşak huylu ve müşfik karakteri, saltanatı boyunca sağlam ve istikrarlı bir şekilde ıslahatlarını gerçekleştirmesine mani olmuştur. III. Selim'in, Rus savaşında ordu tarafından o güne dek görülmemiş bir boykot ile karşılaşması sonucu almış olduğu toptan bir yenileşme kararı neticesindeki Nizam-ı Cedid hareketi, Osmanlı tarihinde III. Selim ile birlikte anılan bir gelişme olarak tarihe geçmiştir. Saltanatı boyunca iç ve dış meseleler uğraşan ve birbiri ardınca ıslahatlara girişen padişah nihayetinde tahttan indirilerek katledilmiştir. Bir Mevlevi padişah olan Sultan III. Selim, Mevleviliğe pek çok hizmetlerde bulunmuş, Mevlevilik onun zamanına en muteber (itibar gören) dönemini yaşamıştır. Kasımpaşa, Galata ve Yenikapı Mevlevihaneleri ile Konya Mevlana Dergahı'na çeşitli onarımlar yaptırmış ve vakıflarını artırmıştır. Hz. Mevlana Türbesi'ndeki ilk sırmalı ve işlemeli puşidenin III. Selim tarafından yaptırılmış olduğu bilinmektedir. Sık sık İstanbul Mevlevihanelerini ziyaret eden III. Selim, buralardaki musiki faaliyetlerini takip ederek, Mevlevi musikisine de önemli katkılar sağlamıştır. Yenikapı Mevlevihanesi şeyhleri Ali Nutki Dede ve Abdülbaki Nasır Dede'ye teveccüh eder, Galata Mevlevihanesi'ne sıklıkla giderek ayin dinler ve Şeyh Galip uzun sohbetler ederdi. Güzel sanatların pek çok şubesinde söz sahibi olan III. Selim'in neyzenliği ve hattatlığının da ileri derecede olduğu bilinmektedir. İlhami mahlasıyla yazdığı şiirlerinin yanında, III. Selim'e en büyük şöhretini birçoğunun güftesi de kendisine ait olan besteleri kazandırmıştır. Kırımlı Ahmed Kamil Efendi'den küçük yaşta almış olduğu eğitim ile başlayan musiki hayatı, Hacı Sadullah Ağa'dan aldığı dersler ile Tanburi İzak'tan meşk ettiği tanbur dersleri ile devam etmiş ve Sultan III. Selim, Türk musiki tarihinin önde gelen simaları arasında yerini almıştır. Saz icracılığı, hanendeliği ve musiki nazariyatına vakıf olmasının beraberinde bestekârlığı ile Türk musikisine kendi ismiyle bir ekol kazandırmıştır. Musiki tarihimizde 1785-1825 yılları arasındaki dönem, III. Selim Ekolu olarak kabul edilmektedir. III. Selim'in musiki alanındaki ehliyetinin yanında devrinin musikişinaslarını taltif ederek onlara destek olması Türk musikisinin gelişmesindeki en önemli katkıları arasındadır. Dönemin musikişinaslarını saraya davet ederek huzurunda düzenlediği küme fasılları ise musiki tarihimizin iler gelen simalarını bir araya getirmesi bakımından önemli icralar olarak kabul görmektedir. Bu fasıllara davet edildiğinde genç bir musikişinas olan Hammamizade İsmail Dede Efendi'nin ve Basması Ali Efendi gibi isimlerin yetişmesinde, Sultan III. Selim'in teşvik ve takdirleri de önemli bir yer tutmaktadır. Yenilikçi kişiliği musiki sahasına da tesit etmiş olan III. Selim, Selim Dede mahlasıyla bestelediği eserlerinde yeni terkipler ve üslup arayışları içerisinde şaheserler vermiştir; ayin, durak, ilahi, saz semaisi, peşrev, teşbih ve beste formlarında sayıları 100'ü geçen eseri olduğu bilinmektedir. Ayrıca arazbar-buselik, dilara, hicazeyn gibi birliklerinin sahnelendiği ve kurmuş olduğu Niz'in Batı müziğine de ilgi duyduğu bilinmektedir. Onun zamanında sarayda yabi, isfahanek-i cedit makamlarının da mucidi olan III. Selim'in, suzidilara makamındaki Mevlevi Ayin-i Şerifi ve aynı makamdaki peşrev, iki beste, ağır semai yürük semai ve saz semaisinden oluşan takımı Türk musikisi repertuarının en güzel eserleri arasında zikredilmektedir. III. Selim'in, Türk musikisi tarihinde nota yazımı konusunda da önemli katkıları bulunmaktadır. Kendisinin teşvikleriyle Hamparsun Limonciyan ve Abdülbaki Nasır Dede birer musiki yazım sistemi geliştirmiş ve Nasır Dede bu konuda kalame aldığı Tahririyye adlı eserini sultana sunmuştur. Klasik Türk musikisi ve Mevlevi musikisine büyük katkıları bulunan Sultan III. Selim, Batı müziğine de ilgi duymuştur. Onun zamanında sarayda yabancı bir topluluk tarafından opera sahnelendiği ve kurmuş olduğu Nizam-ı Cedid birliklerinin eğitimlerinde yer almak üzere bir boru-trampet takımı kurmuş olduğu bilinmektedir.

III. Selim'in bilinmeyen yönü

III. SELİM KİMDİR?