II. Murad Osmanlı'nın ikiye bölünmesini nasıl önledi?

Timur'un Anadolu'yu istilası ile karışan ve dağılmaya yüz tutan Osmanlı İmparatorluğu, Çelebi Mehmed'in gayretleri ile bir nebze kendisini toparlamıştı. Ancak onun 1421 yılında ölümüyle Osmanlı tekrar kargaşaya gömüldü ve bölünmenin eşiğine geldi. Hem Osmanlı tahtı için başka rakipler çıktı hem de Karaman, Candar, Germiyan, Saruhan ve Menteşe gibi beylikler ayaklanarak Osmanlı topraklarını işgal ettiler. Devlet, 1402'deki duruma geri dönülmüştü. Bizans da saltanat değişikliğinin ilk günlerindeki kargaşadan istifade ederek, II. Murad'dan bir menfaat koparmaya çalıştı. Ancak bunda başarılı olamayınca II. Murad'ın amcası Mustafa Çelebi'yi İzmiroğlu Cüneyd Bey ile birlikte Gelibolu'da karaya çıkardı. Mustafa Çelebi, Yıldırım Bayezid'in gerçek oğlu olmasına rağmen 'Düzmece' olarak zikredilmişti. Tarihi takvimlerde ise kroniklerde 'Düzmece olarak bahsedilen Mustafa Çelebi'nin Yıldırım'ın oğlu olduğu belirtilir. Gelibolu'ya çıkan Mustafa Çelebi'ye geçtiği yerlerin halkı itaat etti. Kısa sürede Rumeli'deki halkın yanı sıra askerler de onun padişahlığını tanıdılar. Rumeli'nin kısa sürede Mustafa Çelebi'ye iltihakının sebebi II. Murad'ın 18 yaşında olması idi. Mustafa Çelebi'nin, Rumeli'de hâkimiyet kurduğu Bursa'da duyulunca Veziriazam Bayezid Paşa ona karşı gönderildi. Ancak Edirne yakınlarında Sazlıdere denilen bataklık arazide iki taraf karşılaştığında, veziriazamın yanındaki kuvvetler Mustafa Çelebi'ye katıldılar. Bu hadise sonrasında Rumeli'nin önde gelen beyleri de gelerek onun etrafında toplandılar. Edirne ve Serez'de Mustafa Çelebi adına para bastırdı. Osmanlı İmparatorluğu Fetret Devri'ndeki gibi Anadolu ve Rumeli olmak üzere ikiye bölünmüştü. Rumeli'de durumunu sağlamlaştıran Mustafa Çelebi, Cüneyd Bey'in teşvikleriyle Anadolu'ya geçerek, Bursa'ya doğru ilerledi. Ulubat suyu kenarında iki ordu karşılaştı. Mustafa Çelebi'nin kuvvetleri fazla olduğu için II. Murad'ın veziri Hacı İvaz Paşa, harp hileleri ile ordusunu dağıtmaya çalıştı. Rumeli'nin önde gelen akıncı beylerinden Mihaloğlu Mehmed Bey, gece yarısı Mustafa Çelebi'nin yanında yer alan Rumeli beyleri ile görüşerek onları II. Murad'ın yanına çekti. Hacı İvaz Paşa, Cüneyd Bey'i de Mustafa Çelebi'den ayırdı. Yanındaki askerilerin çoğu ayrılan Mustafa Çelebi, Gelibolu'ya geçtiyse de Cenevizlilerden gemi temin eden II. Murad'ın kuvvetleri, onun peşini bırakmayarak takip ederek Tunca vadisinde Kızılağaç Yenicesi'nde yakaladılar. Bazı kaynaklar ise onun Eflak'a kaçtığını, daha sonra Selanik'e geri dönerek 1430'a kadar mücadeleye devam etiğini belirtirler. Mustafa Çelebi'den sonra başka şehzadelerin de faaliyetleri varsa da onun kadar etkili olamadı. I. Murad'ın oğlu Savcı Bey'in oğlu Davud, Balkanlarda Haçlılarla beraber Osmanlılara karşı hareket etmiş, Bizans'ın himayesindeki Cafer ve İsmail isimli iki şehzade de II. Murad'a karşı çeşitli faaliyetlerde bulunmuştu. Ayrıca Bizans'ın elinde bulunan Şehzade Orhan da İstanbul fethedilene kadar Osmanlı tahtı için bir tehlike olarak kalmıştı. Mustafa Çelebi kargaşasının sona ermesiyle Osmanlı İmparatorluğu ikiye ayrılmanın eşiğinden dönmüştü. II. Murad bu hadiseyi ortaya çıkaran Bizans'tan intikam almak için harekete geçerek İstanbul'u kuşattı. Şehrin muhasarası sürerken Bizanslılar, Osmanlıların dikkatini başka yere çekmek için sultanın Hamidili sancakbeyi olan kardeşi Mustafa Çelebi'yi saltanat için teşvik etti. Karaman ve Germiyan beylerinin de desteklediği küçük Mustafa Çelebi, İznik'i ele geçirdi. Bu hadise üzerine muhasarayı kaldıran II. Murad, onun üzerine yürüdü ve şehzadenin lalası Şarabdar İlyas'ı Anadolu beylerbeyini vereceği vaadiyle kendi yanına çekerek Mustafa Çelebi'yi ele geçirdiler. II. Murad daha sonraki seferleriyle Anadolu beyliklerini itaat altına aldı; Germiyanoğlu Beyliği'ni ise son beyin ölümü üzere, savaşa gerek kalmadan Osmanlı'ya kattı. Fetret Devri 1413'te Çelebi Mehmed'in kardeşlerini bertaraf edip tahta tek başına geçmesiyle bittiği genelde söylenirse de Osmanlı İmparatorluğu bölünme tehlikesi ve kargaşa ortamından ancak İstanbul'un fethi ile kurtulabilmişti. Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu'nda Fetret Devri'nin gerçek bitiş tarihini 1453 olarak gösterir.