İbn Battuta’nın seyahatnamesinden İstanbul

🔹 İbn Battuta ismiyle ünlenen Orta Çağ'ın en büyük seyyahı, 29 yıl süren yolculuğu esnasında birçok yer gezdi. 🔹 Asıl adı Şerafettin Ebu Abdullah Muhammed bin Abdullah bin Muhammed bin İbrahim Levati Tanci olan ama İbn Battuta, o yerlerin kültürüne dair birçok şey anlatmış, sayısız hükümdarın sofrasında ağırlanmıştı. 🔹 Hem Osmanlı'nın ilk zamanları hem de Osmanlı öncesi Anadolu kültürü için bilgi veren en sağlam kaynaklardan biridir. 🔹 İbn Battuta, 1304'te Tanca'da doğmuş, 1369'da Fas'ta ölmüştür. 21 yaşında Hacca gitmek amacıyla din eğitimini de tamamladığı Tanca'dan ayrılmıştır. 29 yıl süren ve 130 bin 500 kilometre kat ettiği yolculuğu üçe ayrılır. Hac için yola çıkıp 28 yıl dünyayı dolaşan İbn Battuta 🔹 İlk bölümde, 1327-1330 yılları arasında Mekke'ye Kuzey Afrika ve Mısır yoluyla ulaşır, sonra Şam, Huzistan, Fars, Cebel Sammara, Musul gibi yerleri dolaşarak Tebriz'e varır. 🔹 Son büyük İlhanlı Hükümdarı Ebu Said ile tanışır. Bağdat'a da gittikten sonra 3 yıl Mekke ve Medine'de kendini ibadete verir. 🔹 İkinci bölümde Kızıldeniz kıyılarını, Aden'i Doğu Afrika'daki Müslüman ticaret kolonilerini gezer. Sonra Basra Körfezi yoluyla tekrar Mısır'a, oradan Alanya'ya gelir, Orhan Gazi'yle görüşür. 🔹 Nilüfer Hatun'u İznik'te görür, onun kocasının yerine şehre hükümdarlık yaptığını kaydeder. 🔹 Sinop yoluyla Kırım'a gider. Altınordu Hükümdarı Özbek Han'ın karısı olan Bizans prensesiyle İstanbul'a gelir. Harizm bozkırlarını geçerek Buhara'yı, Horasan'ı gezer. 🔹 Hindikuş Dağları'nı aşarak İndus Vadisi ve dolayısıyla Hindistan'a ulaşmasıyla gezinin ikinci bölümünü tamamlar. Üçüncü bölümde Hindistan'ı ayrıntılı olarak anlatır. İbn Battuta'nın seyahatlerinden 15 alıntı 🔹 Seyahatleri sırasında İstanbul'u da gezen İbn Battuta, İstanbul'u şu sözlerle anlatmıştı: 'Manastırlar, Müslümanların tekke ve zaviyelerine benzer. Sayıları pek çok. Bunlardan birini Kustant Hiniye hükümdarlarının babası Circis yapmıştır. Burası İstanbul dışında Galata karşısındadır; ileride bahsedeceğiz. Manastırlardan ikisi büyük kilesenin alanı dışındadır; büyük kiliseye girerken sağ tarafa düşüyorlar. Bu manastırlar ortalarından su arkı geçen bir bahçede kuruludur; biri erkeklere, diğeri kadınlara aittir.' 🔹 'Her manastırın içinde bir kilise var; çevresinde dindar kadın ve erkeklerin odaları sıralanmış. Buralarda yaşayan ibadet heveslilerinin yiyecek ve giyecek masraflarını karşılamak üzere vakıf gelirleri ayarlanmış. Bahsettiğimiz iki manastırı da aynı hükümdar yapmıştır. Büyük kilisenin sol tarafında ötekilere benzeyen iki manastır daha var. İç kısımlarındaki kiliselerin çevresini hücreler çevirmiş. Bu manastırlardan biri, gözleri göremeyenlere, öteki iş yapamayacak denli yaşlanmış ihtiyarlara aittir. Onların yaşları altmış civarındadır; bütün giyim kuşam ve harcırahları vakıflardan karşılanmaktadır.' İbn Battuta'nın Anadolu'daki güzergahı 🔹 'Her manastırda orayı yaptıran imparatora ayrılmış bir ibadetgâh bulunuyor. Bizans hükümdarlarından çoğu, 60 ya da 70 yaşını bulunca bir manastır yaptırır, kıldan dokunmuş 'mish' denilen hırkayı (rahip abasını) giyerek tahtı oğluna bırakır. Ölünceye kadar köşesinde keşiş gibi vaktini ibadetle geçirir. Rumlar manastır inşasına başlarken toplanıp merasim yaparlar. Şehirde bol bulunan mozaik ve mermer, manastır mimarisinin temel malzemesini teşkil eder. Bir manastıra imparatorun verdiği Rum asıllı rehberle birlikte girdim. Ortasından su geçiyordu. İçerdeki kilisede rahibe kıyafetine bürünmüş yüz kadar kadın vardı...' 🔹 '...Küçük bir çocuk minbere çıktı, şimdiye kadar işitmediğim tatlı bir sesle İncil okudu. Ana minberin çevresindeki diğer minberlere de sekiz mini yumurcak oturmuştu; başlarında rahip vardı. Ufaklıklardan biri okumayı bitirince sıra diğerine geliyordu. Görevli Rum, oradaki rahibelerin prens kızları olduklarını ve kendilerini mabedin hizmetine adadıklarını; küçük çocukların ise aslında başka manastırın hizmetinde olup buraya ziyaret amacıyla geldiklerini belirtti. Bahçeler arasında kaybolmuş diğer bir kiliseye girdiğimiz zaman orada da beş yüz, belki daha fazla rahibeyle karşılaştık. Bu kilisede de ötekinde olduğu gibi bir yavrucak İncil okuyor, diğerleri ana minberin çevresindeki minberlere oturuyordu... ...Ne garip; böyle kalabalık bir şehirde halkın çoğu rahipler, münzeviler ve keşişlerden oluşuyor. Kısaca burada kiliseler sayılamayacak kadar çoktur.' 🔹 İstanbul'a gelen seyyah İbn Battuta, bu seyahati sırasında İmparator III. Andronikos Palaiologos ile görüşmüştür; fakat herhalde adını unutmuş olacak ki ondan 'Tekfûr b. Circîs' şeklinde bahsetmiştir. 🔹 İbn Battuta, gezdiği coğrafyaların devlet ve toplum yapıları, inanç ve adetleri, doğal özellik ve ürünleriyle tanıttığı ülke ve şehirlerin, 700 yıl önceki durumlarını, kaleme aldığı seyahatnamede toplamıştı. 'İbn Battuta Seyahatnamesi'ni satın almak ve kitabı incelemek için tıklayın.

İbn Battuta’nın seyahatnamesinden İstanbul

ORTA ÇAĞ’IN EN BÜYÜK SEYYAHI: İBN BATTUTA