Hürrem Sultan'ın İstanbul'da yaptırdığı en büyük hayrat

🔸 Kanuni Sultan Süleyman'ın hanımı ve Sultan II. Selim'in annesidir. Uyruğu, ismi ve ailesi hakkında değişik tezler ileri sürülmüştür. 🔸 Bunlardan biri de günümüz Ukrayna sınırları içindeki Rogatin bölgesinde yaşayan fakir bir Katolik papazın kızı olduğu ve asıl adının Alexandra Lisowska olduğudur. Osmanlı kaynaklarında ise Haseki Sultan olarak isimlendirilmiştir. 🔸 Haseki, cariyelerden padişahların gözüne girenler hakkında kullanılır bir tabirdir. Bunlar hükümdarın en sevgili zevceleri olup kendilerine 'kadın' unvanı verilmiş ve haslar ayrılmıştır. 🔸 Ayrı daireleri, maiyetleri ve hizmetlileri vardır. Sultan Süleyman, Hürrem'e özgürlük bahşederek onu nikâhlı eş konumuna yükseltmiştir. 🔸 1521'de Şehzade Mehmed'i dünyaya getirdikten sonra haseki unvanını aldı. Hürrem Sultan'ın 1522'de Kanûnî'den Mihrimah adında bir kızı ile daha sonra arka arkaya Abdul. (1526). 🔸 Haseki Hürrem Sultan'ın yaptırdığı en büyük hayır eseri, İstanbul'da halen Haseki adıyla anılan semtteki cami, medrese, mektup, imaret ve darüşşifadan oluşan külliyedir. 🔸 Bu külliye, Hürrem Sultan adına Mimar Sinan'ın hassa başmimarı olduktan sonra yaptığı ilk eserdir. 🔍 Osmanlı tarihinin en güçlü üç valide sultanı 🔸 XIX. yüzyıldan itibaren Haseki adıyla anılan Avratpazarı semtinde kurulmuştur. Perçevi İbrahim ve Evliya Çelebi külliyenin burada yapılmasının Kanuni'nin eşine gösterdiği bir incelik olduğunu yazmıştır. 🔸 Haseki Hürrem Sultan'ın kurduğu vakıflara ait 5 adet asıl vakfiyesi vardır. Bunlardan farklı olarak onun yaptırdığı hayır eserlerinin de yer aldığı 3 vakfiye Süleymaniye Devlet Kütüphanesi'ndedir. Kudüs'te bulunan vakfiyesi dışındakilerin hepsi Arapçadır. 🔸 1551 tarihli vakfiyesine göre külliyenin ilk yapılan birimi camidir. Medrese ve sıbyan mektebi bir yıl, imaret ve darüşşifa ise on iki yıl son inşa edilmiştir. Bu durum külliyenin bir bütün olarak planlanmadığını, binaların değişik zamanlarda ayrı ayrı düşünülerek tasarlandığını göstermektedir. 🔍 Kanuni ile ilgili 20 ilginç bilgi 🔸 Cami Haseki Caddesi'nin bir yanında, medrese, sıbyan mektebi, imaret ve darüşşifa ise diğer yanında yer almaktadır. Hürrem sultan yine İstanbul'da Kariye adıyla anılan tekkeyi daha sonra medreseye çevirtmiştir. 🔸 Vakfının gelir kaynakları arasında Mimar Sinan tarafından Ayasofya Camii'nin karşısında inşa edilen çifte hamam ve Daye Hatun Mahallesi'nde bir han vardır. 🔸 Vakfın kentsel mülkleri olmak üzere Haseki Külliesi yakınlarında, Tophane, ve Beşiktaş'ta bulunan hanlar, dükkanlar, binalar, haneler ve odalar ayrılmıştır. 🔸 Tarımsal mülkler ise Silistre kazasında 3 köy ve Aydos kasabasında 8 köy olarak yer almaktadır. Hürrem Sultan'ın ayrıca Edirne'de, Kudüs'te, Mekke ve Medine'de hayır eserleri vardır. 🔸 Üç ortak dinin buluştuğu Kudüs'teki imareti çok önemlidir. Din farkı gözetilmeden insanlara hizmet sunulmuştur. Burada 55 hacı barındıran bir misafirhane vardır. Günde 400 yoksulu doyuran imarette ise 36 kişi çalışmaktadır. 🔸 Hürrem Sultan 26 Cemâziyelâhir 965'te (15 Nisan 1558) İstanbul'da öldü ve Süleymaniye Camii hazîresine defnedildi. Mezarının üzerine daha sonra Kanûnî tarafından büyük bir türbe yaptırılmıştır. Hürrem Sultan adına Avrupa'da ve Türkiye'de tiyatro ve opera oyunları sergilenmiştir. 🔍 Mihrimah Sultan'ın Devlet-i Aliyye'yi ihya eden hizmetleri 🔸 Hürrem Sultan, başta Haseki Külliyesi olmak üzere yaptırdığı bütün eserler için yüksek gelirli vakıflar bırakmıştır. Ayrıca Kanuni Sulan Süleyman, zevcesinin ölümünden sonra onun için Mekke ve Medine'de imaretler yaptırmıştır. 🔸 Edirne'ye su getirterek birçok çeşmeden akıtmış, Cisr-i Mustafa Paşa'da kervansaray, cami ve imaret inşasıyla buralar için gelir kaynakları vakfetmiştir. 🔸 Hürrem Sultan'a bağışlanan köylerin, mezra ve çiftliklerin aşar gelirleri yüksektir. Silistre sancağında Ahyolu ve Aydos kazaları öşür ve haraç gelirleri Haseki Sultan'a temlik edilmiştir. 🔸 Ölümünden bir yıl önce 1557'de Edirne'de başta Rüstem Paşa olmak üzere dönemin üst düzey devlet adamlarının imzaladıkları bir mülkname ile Vize sancağı Pınarhisar kasabasındaki araziler Hürrem Sultan'a temlik edilmiştir. 🔸 Haseki Sultan'ın bu arazileri vakfına bağlanmıştır. Kanuni, eşinin vefatından sonra onun hayrını Mekke ve Medine'deki fakirlere dağıtılmak üzere Mısır hazinesinden her yıl 3.000 altın yollanması için Mısır beylerbeyine ferman göndermiştir.

Hürrem Sultan'ın İstanbul'da yaptırdığı en büyük hayrat

HÜRREM SULTAN KİMDİR?