Güzel ahlaklı insanların vasıfları

🔷 Huy, tabiat, insanın tutum ve davranışları gibi manalara gelen ahlak, kişiliğimizin diğer adıdır. Kişiliğimizi güzelleştirmek kalitemizi artırarak güzellikler sergilememize vesile olur. 💠 Müminlerin annesi Hz. Aişe'ye (RANHA) sorarlar: Resûlullah'ın (SAV) ahlâkı nasıldı? Aldıkları cevap şu olur:'Siz Kur'anı okumadınız mı? Resûlullah'ın (SAV) ahlâkı Kur'an'dı.' der. 🔷 Yıllarını eğitime ve ilme adayan Fatma Bayram, insan ilişkilerini ele aldığı derslerin ikincisinde güzel ahlak sahibi insanların özelliklerini ele aldı. Biz de sizler için bu dersten notlar çıkardık. Kur'an-ı Kerim'de İnsan İlişkileri- II 🔷 Eğer bizim ahlaki yapımız temelden bozuksa, mesela biz menfaatçiysek, insanları kullanmakta sakınca görmüyorsak, asalak, tembel, başkalarının sırtından geçinmeye çalışıyorsak, bizim sevecen bir yaklaşımımız bile 'bunun arkasından ne gelecek' şeklinde bir beklentiye sebep olabilir. 🔺 Bu konuyu çalışanlar diyorlar ki, karakter temelden bozuksa eğer, birtakım teknikleri uygulamamız bir manevra ve hile olarak algılanır. Rabbimiz ile İlişkimizin İnsani İlişkilerimize Yansıyışı 💠 İlişkiler tekniklerle yürümez. Aranızda düzgün ilişki olmayan bir ilişkide, manevra yapıp teknik uygulamanız anlaşılır, samimi olmadığınız hissedilirse, karşımızdakiyle ilişkimizi daha da kötü bir noktaya getirebilir. Güzel bir ahlaki nitelik: İhlas 🔷 En çok yatırım yapmamız gereken şey, kendi ahlakımızdır. Aslında insan ilişkilerine odaklandığımızı zannederken bakıyoruz ki kendi karakterimize odaklanmış oluyoruz. Kendi ahlakımıza odaklanmış oluyoruz. 💠 Nefsi mertebelerde yükselişimizi, kemale doğru gidişimizi ne kadar başarıyla gerçekleştirirsek, bütün ilişkilerimize güzellik ve büyük bir iyilik yansıyacaktır. Kur'an-ı Kerim'de aile ve akraba ilişkileri 🔷 En büyük malzememiz insan ilişkilerinde, kendimiziz. Bunu Efendimizin (SAV) hayatında da çokça görebiliriz. Kur'an'da 'arkadaşınızı tanıyın' diye hatırlatıyor Mekkeli müşriklere. Yine siyer müellifleri Efendimiz'e (SAV) ilk iman eden insanların çoğunun, ortada Kur'an'dan belki de üç beş ayet varken, Hz. Hatice (RANHA), Hz. Ebubekir (RA) gibi ilk iman edenlerin, O'nun karakterine ve ahlakına güvenerek iman ettiklerini belirtir. 🔺 Abdullah b. Selam (RA) bile, 'ben O'nun yüzüne baktığımda bir yalancının yüzü olmadığını anladım' diyor. 🔷 Yaşantısının, ahlakının içlerinde hiçbir suizan oluşturmamasına güveniyorlar. Dolayısıyla ilk Müslümanlara bakarak insan ilişkilerinde en büyük zeminin insan karakteri olduğu örneğini göstermesi açısından çok önemlidir. Ama insan bunu kabul etmek konusunda zorlanıyor. Abdullah b. Selam kimdir ❓ 🔷 'Eğer biz kendimizden kaynaklandığını düşünürsek, o zaman bunu düzeltmemiz, o hatayı tamir etmemiz gerekiyor. İşte burası bize zor geliyor. O zorluktan dolayı bundan kaçınmayı ve kabahati karşımızdakine havale etmeyi tercih ediyoruz. Fakat biraz bilinçliysek ve bu konuyu gerçekten öğrenmek istiyorsak, tekrar dönüp dolaşıp kendi ahlakımız kendi davranışlarımız ile ilgili olduğunu göreceğiz. Davranışlarımız kelimesinin altını çizerek devam etmek istiyorum. 'Sen benim kalbime bak, benim içimi bilsen, sen bakma benim böyle konuştuğuma' tarzında savunma mekanizmasını çoğu kişiden duymuşuzdur. Bizim karakterimiz davranışlarımızla ilgilidir. Hayırlı işlere koşmaya dair ayet ve hadisler 🔷 Psikolojik sağlık açısından insanda iç ve dışta farklılık olmaz. Her kap içindekini sızdırır. 🔷 Eğer ben mesela içim merhametli ama dışarıdan çok gaddar biriysem, burada bir problem var demektir. Ya içimdeki merhamet yanlış anlaşılıyor ve yorumlanıyor ya dışarı yansıtamamamda bir kilitlenme vardır ki bu da probleme işaret eder. Ruhi bir hastalık: Irkçılık 🔷 Sağlıklı bir insanda bu konunun işleyişinin şöyle olduğunu söylüyorlar; zihnimizdeki düşünceler duyguları harekete geçiriyor, duygular davranışlarımızı hareket geçiriyor, davranışlar birikerek alışkanlıkları oluşturuyor, alışkanlıklar da kaderimizi oluşturuyor. 🔶 Gandhi'ye atfedilen bir söz vardır. 'Söylediklerinize dikkat edin; düşüncelere dönüşür. Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür. Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür. Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür. Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür. Değerlerinize dikkat edin; karakterinize dönüşür. Karakterinize dikkat edin; kaderinize dönüşür.' der. ❗ Gandhi kimdir? Hindistan'ın ve Hindistan Bağımsızlık Hareketi'nin siyasi lideridir. Pasif direniş hareketi ile dünya tarihine geçen önemli bir tarihi isimdir. İçimizdeki düşman: Riya 🔷 Özellikle din eğitimi konusunda çalışan arkadaşlarımız şuna dikkat etmeliler. Düşünce-duygu-davranış dedik. Eğer öğrencimize, çocuğumuza, cemaatimize verdiğimiz bir bilgi düşünce ve duygumuzu içermiyorsa, o bilginin davranışa dönüşmesi biraz zordur. Eğer çok duygu içeriyor fakat bilgi içermiyorsa, bu sefer de aşırı motive olmuş ama ne yapacağını bilmeyen bir fanatizm doğar orada. 🔷 Biz eğer insanları doğru ölçüde, olması gerektiği gibi motive etmek istiyorsak, bilgi ile duygunun birbirine eşlik etmesi gerekir. Teoman Duralı'dan 101 cümle 🔷 Okurken akademik metin gibi okumazsınız Kur'an'ı. Bir taraftan cildiniz ürperir, kalbiniz titrer ama okuduklarınızdan bir şeyler öğrenmiş olursunuz. Bu ikisinin bir arada olması sizi eyleme geçmeye teşvik eder. 🔷 Bir 'ara bilgiye' ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. O bilgi de şu, şimdi biz dışarıdan etki aldık ve buna bir tepkide bulunacağız. Mesela bir vaaz dinledik, Kur'an okuduk veya bir konuşma sırasında birisi bize bir şey söyledi ve buna bir tepki vereceğiz. Kanaat nedir? 🔷 İnsan ilişkileri açısından tepki verirken ya reaksiyoner tepki veririz ya da aklıselim ile tepki veririz, diyor bu alanda çalışanlar. Bu ikisi arasındaki farkı oluşturan şeyi de, Stephen Covey şöyle tarif ediyor; reaksiyoner insan ve dürtüsel insan. 🔍 Stephen R. Covey kimdir? Harvard Üniversitesi'nde eğitim alan Amerikalı yazar, aile danışmanlığı, kurumsal danışmanlık hizmet vermiştir. Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı kitabı ile dünyaca ünlenmiştir. Mealli Hatim dinlemek için tıklayın 🔷 'Kendisine nasıl davranılıyorsa öyle davranan ve duygusal hareket eden insanlarla, aklıselim sahibi, düşünerek hareket eden, sözlerinin davranışlarının neticelerini görebilen ve ona göre tepkisini seçebilen insanlar arasındaki fark nedir? Bu iki insan hangi sebeplerle bu kadar farklı tepkiler veriyorlar. Stephan Covey diyor ki, 'kendisine gelen mesaj karşısında tepkisini seçerek, üzerinde düşünerek veren insanların bir özelliği var, bunlar duygularına göre değil ilkelerine göre hareket ederler.' İnsanın duygusuz olması demek değil bu, mesela sen de öfkeleniyorsun, sen de kızıyorsun, sen de heyecanlanıyorsun. 💠 'Efendimiz (SAV), Huneyn Savaşı'ndan sonra yaşanan ganimet probleminde sinirlenmiş ve sahabe alnındaki damarları gördüklerini söylemişlerdir. Musa'ya (AS) kavmi bundan daha ağırını söylemişlerdi ve sabretmişti' diyerek Efendimiz (SAV) sabretti. İşte hilm sahibi insan, tepkisini seçen insan. Kızdırıldıysa bağırıp çağıran, kızdırıldıysa o da kızan insan değil. Yani insanların çevresindeki olayların onun nefsini tahrik etmesine izin vermeyen insan. Tabii ki insan üzülebilir heyecanlanabilir ama bu duygularla değil, ilkeleriyle hareket edecek. Huneyn Gazvesi'nde ne olmuştu? Okumak için tıklayınız 🔷 'Sizin insan ilişkilerinde ilkeleriniz nelerdir mesela. Akrabalarınızla olan ilişkilerinizi hangi ilkelerle yürütüyorsunuz? Bunları hepimizin çalışması gerekiyor. Biraz bu konuda bizim sıkıntılı olduğumuzu düşünüyorum. ❗ Nasıl oluyor da aklıselim, güzel ahlaklı insanlar kendilerine hakim olabiliyorlar, duygularını kontrol edebiliyorlar ve gösterecekleri tepkiyi dürtüsel değil de kendileri seçerek veriyorlar? Peygamberimiz, başına gelen musibetlerde nasıl davranmıştı? 🔺 Stephen Covey diyor ki, bu insanlarda dört tane özellik var. Birincisi, kendilerini tanır. Aile reisiyim der, ergen gibi davranmamalıyım der. Kendisinin farkındadır. İkincisi, vicdanı vardır. Vicdanı ona ne yapması gerektiğini söyler. İnsan ilişkilerinde dikkat edilmesi gerekenler 🔷 'Şöyle derdi bir hocamız, vicdan sana ve başkalarına zarar vermeyi içermeyen sestir, faydalı olmayı içeren bir sestir; burada sana ve başkalarının altını çizmek istiyorum. Çünkü bazen biz, başkalarına zarar vermemek için kendimize zarar veririz. Vicdanınız size karşı da başkalarına karşı da merhametli olmalıdır. Kendisinin farkında olacak, konumunun ve zayıf noktalarının farkında olacak. Kalbinde bir merhamet duygusu olacak, vicdanlı olacak. Peygamberimizin uyarıları ve tavsiyeleri 🔷 Üçüncüsü, hayal gücüdür. Yani ben tepki vereceğim, hayal gücüm ne kadar genişse tepkilerimi üretme, yani şöyle mi yapsam böyle mi yapsam diyerek o kadar çok seçenek üretirim. İnsan ilişkilerinde farklı kapıların olduğunu görebilmek, birden fazla seçenek görmek bizim elimizi kuvvetlendiren bir şey. Ne yazık ki bu konuda eğitimciler, problemli bir eğitim hayatımız olduğunu söylüyorlar. Hayal gücünü korumak, bir çözümde birden fazla yol bulabilmek, problemleri birlikte çözmek bu gücün içimizde olmasını sağlıyor. Peygamberimizin 'ziyaret edin' buyurduğu üç mescid 🔷 Dördüncüsü, irademiz olması gerekiyor. Elmalılı Hamdi Yazır diyor ki, kuvve-i amel kuvve-i iradeye, kuvve-i irade de kuvve-i itikada bağlıdır. İnanç ile amel arasında irade basamağı olduğuna işaret ediyor. İşte biz insan ilişkilerimizde çoğu zaman doğruyu biliyoruz, vicdanımız da var, konumumuzun da farkındayız fakat irade aşamasında sıkıntılarımızın olduğunu düşünüyorum. Bir soru ile bitirelim. İrade gücü doğuştan mı gelir, sonradan mı kazanılır? Bu soru üzerine düşünelim. Diyelim biz yetişkin olduk, her şeyin farkına vardık, irademizi kuvvetlendirebilir miyiz? Elmalılı Hamdi Yazır kimdir?