Geçmişten günümüze uzay çalışmaları

Uzay çalışmalarının geçmişini astronomik gözlemler ve keşifler oluştursa da en önemli atılım, 1957 yılında Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirildi. 🔹 Uzay teknolojileri üzerinde çalışmalar yürüten Sovyetler Birliği, 1957 yılında Sputnik 1 adlı uyduyu uzaya fırlattı. Bu uydunun yapılması, fırlatılması ve yörüngeye çıkarılması ile adına 'Uzay Çağı' denilen çağ da başlamış oldu. 📌 İlk yapay uydu olarak dünya bilim tarihine geçen Sputnik 1, 83 kilogram ağırlığındaydı ve dünyanın etrafını 98,1 dakikada dolanmıştı. Uzaya bir araç gönderebilme fikrini gerçekleştirebilmek, bu araçları dünyanın yer çekim etkisinden uzaklaştırabilmek ile mümkündü. 🔹 En hızlı ve uzun menzilli araç roketlerdi ve 1930'lu yıllardan itibaren Nazi Almanya'sında uzun menzilli roketler üzerinde çalışmalar yoğunlaşmış; bunlar askeri amaçla silah olarak kullanılmak üzere geliştirilmişti. İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesine yakın bir dönemde Almanya, İngiltere'nin başkenti Londra'yı ürettiği V-2 adlı füze ile vurdu. 320 kilometre menzilli bu füze, saatte 5 bin 600 kilometre hızla, 95 kilometre irtifada hareket ediyordu. 📌 Almanya'nın geliştirdiği V-2 füzesi, üzerinde yürütülen çalışmalar sonucu uzaya ulaşan ilk roket olarak tarihe geçti. Roket teknolojisindeki bu gelişmeler, diğer ülkelerin de kendi füze programlarını oluşturmalarıyla sonuçlandı. 🔹 Savaşın ardından ABD ve Sovyetler Birliği, bu alandaki çalışmalarını yoğunlaştırdı. V-2 mühendisleri bu iki ülke tarafından adeta kapışıldı ve uzay yolculuklarının gerçekleştirilebileceği türden roketler için girişimler hız kazandı. İki ülke arasındaki 'Uzay Yarışı' da böylece başlamış oldu. Soğuk Savaş döneminde ABD ve Sovyetler Birliği arasında süren uzay yarışı, kültürel ve teknolojik rekabetin önemli bir göstergesi oldu. 📌 En zenginlerin uzay yarışına dair bilinmeyenler ABD ve Sovyetler Birliği'nin birbirini psikolojik olarak etkileme çabaları, uzay teknolojisini bir hayli geliştirdi. 🔹 📌 1946 yılında ABD'nin fırlattığı V-2 roketi ile uzaydan ilk resimler çekildi. 📌 1947 yılında ABD, sirke sinekleri yerleştirilen V-2 roketi ile uzaya ilk canlıları gönderdi. 📌 4 Ekim 1957'de Sovyetler Birliği, yapay uydu Sputnik 1'i fırlattı. 📌 3 Kasım 1957'de Sovyetler Birliği, Layka adlı köpek ile birlikte Sputnik 2'yi fırlattı. Layka, dünya yörüngesine çıkan ilk canlı oldu. 📌 1 Ekim 1958 tarihinde ABD'de Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA kuruldu. 📌 2 Ocak, 1959'da, Sovyetler Birliği tarafından Ay'a yakın geçiş yapan Luna 1; 12 Eylül'de Ay yüzeyine çarparak iniş yapan Luna 2; 7 Ekim'de ise Ay'ın uzak tarafına geçen Luna 3 uzay araştırmalarını sürdürdü. 📌 15 Mayıs 1965'te Rus Uzay Araştırmaları Enstitüsü kuruldu. 12 Nisan 1961 tarihinde Sovyetler Birliği, Vostok 1 adlı araçla Yuri Gagarin'i uzaya göndererek bir ilki gerçekleştirdi. Böylece insanoğlunun uzay yolculuğu da başlamış oldu. 🔹 Sovyet Hava Kuvvetleri pilotu Yuri Gagarin, uzaya çıkan ilk insan olarak tarihe geçtiğinde henüz 27 yaşındaydı. Fiziksel ve psikolojik dayanıklılığa tabi tutulan adaylar arasından performansı ve fiziksel özellikleri ile sıyrılmayı başarabilmişti. Gagarin bu başarısı ile Uzay Çağı'nı başka bir boyuta taşımış oldu ve uluslararası bir ün kazandı. Uzayda 1 saat, 48 dakika geçirdi. Ancak bu yolculuk onun ilk ve tek uzay yolculuğu oldu. Gagarin, 1968 yılında rutin bir deneme uçuşu gerçekleştiği sırada kaza geçirerek eğitmeniyle birlikte 34 yaşında yaşamını yitirdi. Müslüman alimlerin bilim tarihine yön veren uzay çalışmaları 16 Haziran 1963 tarihinde Sovyetler Birliği, Vostok 6 adlı araçla uzaya Valentina Tereşkova'yı gönderdi. 🔹 Uzaya çıkan ilk kadın ve ilk sivil olarak tarihe geçen Tereşkova, Vostok 6'nın pilotluğu için 400'ün üzerinde başvuru ve 5 finalist arasından seçilmişti. Dünya'nın yörüngesinde 48 tur atan Tereşkova, uzayda 2 gün, 23 saat ve 12 dakika geçirdi. Kozmonot olmadan önce Tereşkova, tekstil fabrikasında montaj işçisi ve amatör bir skydiving sporcusuydu. 📌 Uzaya çıkan ikinci kadın ise ondan 19 yıl sonra Svetlana Savitskaya olmuştu. 20 Temmuz 1969 tarihinde ABD, Apollo 11 adlı uzay aracıyla pilot Neil Arsmtrong'u Ay yolculuğuna gönderdi. 🔹 Başarılı bir pilot olan Neil Armstrong, ABD uzay programına astronot olarak katılmak için başvurup, denemelerden başarıyla geçmişti. Uzaya ilk kez 16 Mart 1966'da Gemini 8 uçuşuyla gitmiş; ikinci uzay yolculuğu ise Apollo 11 ile Ay'a olmuştu. Ay'a ilk ayak basan insan olarak tarihe geçen Armstrong, uzayda toplam 8 gün 14 saat 31 saniye geçirdi. Ay üzerinde yaptığı yürüyüşte söylediği şu söz tarihe geçti: 'Bir insan için küçük, insanlık için dev bir adım.' 📌 ABD'nin uzay yarışlarının galibi sayıldığı bu yolculuk ile ilgili ilerleyen yıllarda pek çok komplo teorisi üretildi. Peki, ABD gerçekten Ay'a ayak bastı mı? Uzay yarışlarına, 1960'lı yıllarda Çin de dâhil oldu. İlk kez 1967 yılında insanlı uzay yolculuğu yapma kararı alan Çin, 1970'lerde yapılan Shuguang uzay aracı ile başarısız oldu. 🔹 Çinli taykonot Yang Liwei, 15 Ekim 2003'te Shenzhou 5 mekiğiyle uzayda 21 saat uçarak ülkesinin ilk insanlı uzay yolculuğunu gerçekleştirdi. 📌 Gerçekleştirilen bu tarihi uçuşların ardından uzaya yapılan yolculukların sayısı, uzaya gönderilen uyduların ve uzay mekiklerinin sayısı da arttı. Uzay programında gerçekleştirilen başarılarla yeni gökcisimleri, yıldızlar, gezegenlere ait sırlar, ozon tabakası, Samanyolu galaksisi gibi yeni keşiflerin yanı sıra dünyaya ait bilgiler ve görüntüler de elde edildi. Uydu teknolojileri ve iletişim, yayıncılık sistemlerini değiştirdi; küreselleşmeyi hızlandırdı. Dünyanın fotoğrafları uydu sayesinde çekilebilir oldu. NASA, kamu kaynaklarıyla yürütülen tüm insanlı uçuş programlarına 2011 yılında son vererek bu alanda özel sektör girişimlerini teşvik etmeye başladı. 🔹 NASA'nın programı kapsamında Uluslararası Uzay İstasyonu'na personel taşımak üzere SpaceX'in 'Dragon Crew' ve Boeing'in 'CST-100 Starliner' uzay mekikleri için test uçuşları yapıldı. Alçak yörüngenin ötesine yönelik insanlı uzay yolculukları için ise Northrup Grumman'ın 'Orion' ve SpaceX'in 'Starship' uzay mekikleri kullanılacak. İnsanlı uzay yolculuğu ile ilgili projeler, 21. yüzyıla damgasını vuran atılımlardan oldu. 🔹 📌 NASA, Yunan Ay tanrıçası 'Artemis'in adı verilen yeni keşif görevi kapsamında 2024 yılına kadar Ay'a insanlı seferler düzenlemeyi amaçladığını bildirdi. 📌 2028 yılına kadar sürmesi planlanan seferlerin ardından Ay yörüngesinde bir uzay istasyonu kurulması ve burayı basamak olarak kullanarak Mars'a insanlı seferler düzenlenmesi hedefleniyor. 📌 Rusya 'Soyuz', Çin 'Shenzhou' mekikleriyle insanlı yörünge yolculuklarını sürdürmek istediğini açıkladı. 📌 Hindistan yeni geliştirdiği 'Gaganyaan' personel taşıyıcı uzay mekiğiyle 2021 sonunda yörünge seferi yaparak insanlı uzay yolcuğu gerçekleştiren dördüncü ülke olmayı hedefliyor. 📌 Japonya, İran ve Malezya da insanlı uzay programları başlattıklarını duyuran ülkelerden. 📌 Özel girişimlerden SpaceX, Virgin Galactic, Blue Origin ve SpaceShipTwo gibi şirketler ise turistik amaçlı yolcu taşımak için mekikler ve uzay araçları geliştirmeye devam ediyorlar. Özel girişimlerden SpaceX, Virgin Galactic, Blue Origin ve SpaceShipTwo gibi şirketler ise turistik amaçlı yolcu taşımak için mekikler ve uzay araçları geliştirmeye devam ediyorlar. 🔹 Uzay yarışları denildiğinde özel girişim konusunda ön plana çıkan ilk isim Elon Musk. Musk, 2002 yılında kurduğu SpaceX adlı teknoloji şirketi ile bu alana ciddi yatırımlar yapıyor. Uzaya turistik amaçlı yolculuklar düzenlemek isteyen Musk, geçtiğimiz günlerde tamamen sivillerin katılacağı ilk uzay yolculuğuna çıkacak dördüncü kişiyi, bir çocuk hastanesine bağış yapan kişiler arasından çekilişle seçeceğini açıkladı. Dünyanın en zengin kişisi olan Jeff Bezos, satın aldığı Blue Origin roket firması ile uzay turizmini başlatmayı hedefleyen bir diğer isim. ABD'li milyarder Richard Branson, Virgin Galactic şirketi ile yaklaşık 17 yıldır bu hedef için çalışıyor. 📌 Christian Davenport'ın kaleme aldığı Uzay Baronları kitabını incelemek için tıklayın. Milli Uzay Programı, Türkiye'nin gelecek 10 yıldaki yol haritalarından biri. Üretilen teknoloji ile uzay ekonomisi anlamında önemli bir güç haline gelmek hedefleniyor. 🔹 Türkiye'nin 'Milli Uzay Programı' kapsamında gerçekleştirilmeyi hedeflediği uzay yolculuğuna dair detaylar ve hedefler şu şekilde: 📌 Cumhuriyetin 100. yılında Ay'a ilk teması gerçekleştirmek. 📌 Yeni nesil uydu geliştirme alanında dünya ile rekabet edebilecek ticari marka ortaya çıkarmak. 📌 Türkiye'ye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek. 📌 Uzaya erişimi sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak. 📌 Uzay havası ya da meteorolojisi olarak adlandırılan alana yatırım yaparak uzaydaki yetkinliği arttırmak. 📌 Türkiye'yi astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha ileri seviyeye ulaştırmak. 📌 Uzay sanayisi ekonomi sistemini geliştirmek. 📌 Bir uzay teknolojisi geliştirme bölgesi kurmak. 📌 Uzay alanında etkin ve yetkin insan kaynağını yetiştirmek. 📌 Bir Türk vatandaşını uzaya göndermek. #SoğukSavaş döneminde ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki uzay yarışları ile bu alanda pek çok atılım ve ilk gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı #Erdoğan, Türkiye'nin de uzay çalışmalarının bir parçası olacağı müjdesini verdi. https://t.co/k8SkjYR5so— Fikriyat (@fikriyatcom) February 11, 2021

Geçmişten günümüze uzay çalışmaları

UZAY ÇALIŞMALARI NE ZAMAN BAŞLADI?