Fatih Sultan Mehmet nasıl öldü? Fatih Sultan Mehmet’in ölümünün üzerindeki sır perdesi

Fatih Sultan Mehmet'in ölümünden önce Mısır'daki Memluk Devleti ile Osmanlılar arasında bir gerginlik meydana gelmişti. Fatih Sultan Mehmet'in 25 Nisan 1481'de Üsküdar'a geçmesiyle sefer başladı. Fatih, hemen hemen bütün Osmanlı padişahlarında görülen nıkris (gut) hastalığından mustaripti. Bu durum padişahların hareketlerinin kısıtladığı gibi devamlı ağrılar içinde kalmasına da sebep oluyordu. Osmanlı ordusu, Gebze civarındaki Hünkâr Çayırı'nda konaklandı. Sultan burada 1 Mayıs'ta şiddetli karın ağrıları çekmeye başladı. Eski hastalıklarının yani nikris ile romatizmanın yanı sıra yeni hastalıklar da baş göstermişti. Fatih'in tedavisinde hekimbaşı Laristanlı Acem Hamideddin el-Lari başladı. Acem Lari başarısız olunca, eski hekimbaşı Yakup Paşa elinden bir şey gelmeyeceğini, yanlış bir ilaç kullanıldığını ve bu ilacın etkilerini gidermenin artık mümkün olmadığını söyledi. Ancak diğer tabipler çaresiz kalınca hastaların tedavide kullanıldığı şurubunu vererek padişahın sancısını azaltma yolunda gitti. Fakat şurup tesirini göstermesi ve Fatih kısa bir komadan sonra 3 Mayıs 1481'de ikindi vakti vefat etti. Fatih'in daha sonra 50 yaşındayken yeni bir sefere çıktığı sırada Gebze'de Hünkâr Çayırı isimli yerdeki ölümü gerek akademik gerekse popüler düzeydeki tarihçiler arasında bir tartışma konusu olmuştu. Fatih'i kimin zehirlettiği konusunda üç iddia vardı. Birincisi Amasya Valisi Şehzade Beyazıt'ın, Veziriazam Karaman Mehmet Paşa'nın kardeşi Cem Sultan lehindeki teşebbüsleri yüzünden başhekim Acem Lari'yi kullanarak babasını zehirlettiği şeklindeydi. Acem Lari, dört yıl sonra 1485'te öldüğünde, Edirneliler arasında hekimin İkinci Beyazıt tarafından zorla verdirilen aşırı dozda afyon yüzünden öldüğü dedikodusu dolaşıyordu. Bu konuda ikinci bir iddiaya göre Memluk Sultanı Kayıtbay, Acem Lari'yi kullanarak sultanı zehirletmişti. Memluklerin daha önce de Fatih Sultan Mehmet'e karşı suikast teşebbüsleri olmuştu. Zehirlenme konusundaki üçüncü ve en kuvvetli iddia ise 30 yıl Fatih'in yanında hizmet edip, sultanın itimadını kazanan ve vezir rütbesi ile önemli görevlerde bulunmuş Yahudi mühtedisi eski hekimbaşı Yakup Paşa'nın (Maestro Jacopo), Fatih'e karşı bir düzine kadar başarısız suikastta bulunan Venedikliler tarafından satın alınarak, zehirlenme hadisesinin gerçekleştirildiği şeklindedir. Franz Babinger, 'Aşıkpaşa Tarihi'ndeki manzum bir parça ve Venedik arşivinde bulduğu bir belgeye istinaden yazdığı bir makalede Fatih'in zehirlenmiş olabileceği fikrini ileri sürmüştü. Daha sonra Fatih'in zehirlenerek öldürüldüğü fikrini ileri süren yazarlar da Babinger'in bu araştırmasından hareket etmişlerdi. Venedik 1456 ile 1479 yılları arasında 12 defa Fatih'i zehirleme teşebbüsünde bulunmuştu. Arnavut Paul isimli berber, Carthusialı bir keşiş, Trogirli bir denizci, Vlaco isimli ve Yahudi hekim, Florasalı Francesco Baroncello, Krakowlu bir Polanyalı ve Katolanyalı bir maceraperestin isimleri bu suikast teşebbüslerinde geçer. Ancak bu teşebbüsler, çoğu zaman sadece plan aşamasında kalmıştı. Bu konudaki en ciddi teşebbüslerden birinde ise Fatih'in hekimbaşından Yahudi mühtedisi Yakup Paşa'nın adı geçer. 15. yüzyılda Avrupa'da zulüm gören Yahudiler, Osmanlı topraklarına sığınıyorlardı. Avrupa'dapapanın bile güvenmediği Yahudi hekimler Osmanlı sarayında büyük itibar görüyorlardı. Papa Beşinci Nikola'nın Yahudi hekimlerin verdikleri ilaçlarla İtalyanların Hristiyan ruhunun zedeleneceğini söylemesi doktorları iş yapamaz duruma getirmişti. Bu şartlar altında İtalya Gaeta'dan Edirne'ye gelen Yahudi hekim Maestro Jacopo Müslüman olup Yakup ismini almıştı. İkinci Murad zamanında sarayda hekim olarak çalışmaya başlayan Yakup Paşa, Fatih zamanında da görevine devam etti. Zamanla Fatih'in güvendiği kişilerden biri oldu. 1468'de İtalya'da bir ziyaret yaparak Arapçadan Latinceye çevrilmiş bazı tıp kitaplarını inceledi. Sonraki yıllarda Osmanlı ilerleyişini durduramayan Venedik, Fatih'i zehirletmeye karar verdi. Dikkat çekmemek için Floransalı Lando Delgi Albizi İstanbul'a gönderildi. Degli, İstanbul'daki Floransa konsolosu vasıtasıyla Yakup Paşa ile irtibata geçti. Yakup Paşa, teklifi uzun uzun düşündükten sonra peşin olarak 10 bin altın ve 1472 Martından aynı yılın mayısına kadar sultanı öldürdüğü takdirde Venedik'e kabul ve İstanbul'da kalan mallarına karşılık 25 bin altın daha istemişti. Venedik yönetimi bu isteği kabul etmesine rağmen Yakup Paşa'nın herhangi bir zehirleme teşebbüsüne girip girmediği bilinmez. Ancak 1481'de Fatih'in ölümünden sonra isyan eden asker birçok devlet adamıyla birlikte Yakup Paşa'yı da öldürmüştü. Bu konu üzerinde geniş bir araştırma yapan Şehabeddin Tekindağ ise Fatih'in zehirlenmediği, eceliyle öldüğü fikrindedir. Dönemin Türk kaynakları incelendiğinde Aşıkpaşazade Tarihi'ndeki bir manzum parça dışında hastalığı yüzünden Hünkâr Çayırı'na kadar araba işe gidebilen Fatih'in zehirlenmesinden ima dahi olsa bahseden hiçbir bilgi yoktur. Yine o dönemde yazılmış Arap ve İtalyan kaynaklarında da Fatih'in zehirlendiğini gösteren bir kayıt bulunmaz. Daha önce II. Mehmed'e karşı ondan fazla suikast teşebbüsünde bulunan Venediklilerin Fatih'in ölümünde bir rollerinin olması kuvvetli bir ihtimal gibi durur. Ancak bütün araştırmalara rağmen Fatih'in ölümündeki esrar henüz çözülmüş değildir. Erhan Afyoncu- Sorularla Osmanlı İmparatorluğu

Fatih Sultan Mehmet nasıl öldü? Fatih Sultan Mehmet’in ölümünün üzerindeki sır perdesi

Fatih Sultan Mehmet'in muzdarip olduğu hastalık