Eski Ramazanların en nadide camileri

🔸 Eski Ramazan'ların İstanbul'unda Bayezid Camii en öne çıkan camidir. Bunun birçok nedeni vardır. 🔸 Evliya Çelebi, Bayezid Camii'nden şu şekilde bahseder: 'Gayet ruhaniyetli camidir. Çarşı, pazar içinde olduğundan, gece gündüz cemaati çok olur. Defalarca bir cemaat ikindi namazını kılıp selam verdikten sonra, diğer bir cemaatin de namaza başlayıp ilk cemaati beklettiği görülmüştür.'' ➡ Bayezid Camii, Sultan II. Bayezid tarafından inşa ettirilen bir camidir. İçerisinde cami, türbe, aşhane-imaret, sıbyan mektebi, tabhâneler, medrese, hamam ve kervansaray barındıran nadide bir Osmanlı eseridir. Beyazıt Camii hakkında tarihi bilgiler 🔸 Eskiden en dikkat çeken ikinci cami ise Ayasofya Camii'dir. 🔸 Evliya Çelebi, Ayasofya Camii'ni '1045 senesi Ramazan'ının Kadir Gecesinde idik. Büyük Ayasofya'da her sene üç gece ibadetle geçirilir ve binlerce cemaat toplanırdı' sözleriyle anlatır. ➡ Ayasofya Camii, İstanbul'un fethinin sembolü niteliğinde bir camidir. Fetihten sonraki ilk cuma burada kılındı. Mimari olarak da eşsiz bir inceliğe sahip olan Ayasofya'ya Mimar Sinan'ın katkısı büyüktür. Ayasofya külliyesinde neler bulunuyordu? 🔸 Eski Ramazan'larda Kadir Gecesinde Ayasofya Camii'ne gitmek gelenek haline gelen kaidelerdendi. İstanbul'un Ayasofya ve Eyüp'teki Hz. Halid gibi bazı camileri sabaha kadar cemaatle dolup taşardı. 🔸 Ayrıca Ayasofya Camii'nde bazı şeyhler ve dervişler tarafından tarikat ayinleri icra edilirdi. Eyüpsultan'da bulunan tarihi yerler 🔸 Özellikle 19. yüzyılda ve Sultan Abdülaziz Han döneminde İstanbul'da en çok Beyazıt, ikinci Fatih, üçüncü Ayasofya olarak pek kalabalık olurdu. 🔸 Yüzyıl sonlarında bu üç büyük camiye Nuruosmaniye Camii de eklendi, diğer camiler gibi bir azim cemaatle dolup taşmaya başladı. ➡ Nuruosmaniye Camii, l. Mahmut'un yapımına başlayıp lll. Osman'ın bitirmeye muvaffak olduğu bir Lale Devri Osmanlı eseridir. Esasında bir külliye olan yapı şehrin kalbinde bulunur ve içerisinde cami, hünkâr kasrı, medrese, kütüphane, türbe, sebil, çeşme, aşhane-imaret ve dükkânlar vardır. Osmanlı'nın ilk Barok mimari eseri 'Nuruosmaniye' 🔸 Beyazıt, Fatih, Ayasofya ve Nuruosmaniye Camileri erkek cemaatle hıncahınç dolu olduğu gibi Sultanahmet, Şehzade ve Laleli Camii'leri de kadınlarla dolardı. 🔸 Gün boyu Beyazıt Meydanı, Şehzadebaşı ve Direklerarası Caddeleri kadın erkek yayalar ve arabalılardan geçilmeyecek şekilde kalabalık olurdu. ➡ Beyazıt Meydanı, İstanbul'un en eski yerleşim yeri olan tarihi yarımadada çok merkezi bir konumda bulunur. Aynı zamanda Bizans döneminde de bir yerleşme ve merkez bölgesidir. Beyazıt Devlet Kütüphanesi tarihçesi 🔸 Namık Kemal 'Ramazan Mektubu' adlı yazısında Ramazan'da camilerin mecma-i nâs (toplanma yeri) olduğunu, bu konuda başta Bâyezid sonra Fatih, daha sonra da Ayasofya ve Nûr-i Osmaniye'nin geldiğini belirtir. ➡ Fatih Sultan Mehmet yeni kurduğu İstanbul'un imarının merkezi olarak Fatih Camii ve Külliyesini inşa ettirir. Külliye medreseler, tabhâne, dârüşşifâ, çarşı ile bir de hamamdan oluşur. Edebiyatımızdaki Çamlıca esintileri 🔸 Ayrıca Eski Ramazan'larda bir gelenek ve adet olarak cami ziyaret etmek önemli bir unsurdu. 🔸 Öyle ki Ramazan'ın ilk cumasını Ayasofya'da, ikinci cumasını Eyüp Sultan'da, üçüncü cumasını Fatih ve son cumasını mutlaka Süleymaniye Camii'nde eda etmek halkın hususi adetleriydi. 🔸 Bunun yanı sıra Kadir Gecesini Ayasofya'da geçirmek, Ramazan'ın on beşinde Hırka-i Şerifi ziyaret etmek, Yenikapı Mevlevihanesi, Hz. Sümbül gibi dergâhlar bu ayda müminlerin en önemsediği ziyaret mekanlarıydı. ➡ Yenikapı Mevlevihanesi, başlangıçta semâhâne, mescid ve on sekiz dedegân hücresinden oluşan, içinde gelişerek tam teşekküllü bir mevlevihaneye dönüşen bir yapıdır. Osmanlı'nın asırlık geleneği: Hırka-i saadet alayı 🔸 Selatin camilerinin Ramazan ayında bu şekilde yoğun rağbet görmesinin bir sebebi de camilerde kulakların pasını silip, dinleyeni mesrur eden mukabele ve musikilerin olmasıydı. 🔸 Latif sesli imamların teravihin kıldırması, mukabelelerin okunması, camilerden salavatlar ve mevlit seslerinin yükselmesi camilere olan ilgi ve alakayı hat safhaya çıkartıyordu. Balıkgözünden payitahtın selatin camileri 🔸 Sadece İstanbul'da değil bütün beldelerde ve şehirlerde günlük yaşam ritmini değiştirip Müslümanları heyecana getiren Ramazan ayında selatin camileri ve büyük camiler dolup taşardı. 🔸 Bazen mahallelerdeki küçük camiler de özellikle görevlisi mûsikîşinas, sesi latif, güzel teravih kıldıran ve vaazı güzel yapan birisiyse Ramazan'da ön plana çıkıp müminlerle dolardı. Farabi'nin musiki ilmine yaptığı hizmetler 🔸 Eski zamanlarda mahalle hayatında cami bir merkez niteliğindeydi. Dolayısıyla Ramazan faaliyetlerinin pek çoğu mahalle camilerinde gerçekleşirdi. 🔸 Zenginler selâtin camilere ve bazı mahalle camilerine de hafız koyarlar, camilerde hatimle namaz kılınırdı. Ünlü yazarların kaleminden Ramazan