Dünyadaki ilk gıda standardı: Kanunname-i İhtisab-ı Bursa

🔹 En sarih haliyle bir esnaf örgütü olarak nitelendirebileceğimiz Ahilik teşkilatı, 13. yüzyıldan itibaren milli bir örgüt olarak şehirlerden kırsallara kadar sosyal dayanışma ve yardımı sağlamak, toplumsal ahlak kurallarını yerleştirmek için kurulur. 🔹 Esasında Ahiliğin asıl amacı, insanların dünya hayatında huzur ve güven içerisinde yaşamalarını ve Allah'ın (CC) emirleri doğrultusunda ahiret hayatına hazırlanmalarını sağlamaktır. Esnafın rehberi Ahilik ve değerleri 🔹 Tüketici haklarının korunmasına çok önem veren Ahiler, müşterilerin temel ihtiyacı olan birçok ürünü, doğrudan karşılayabilmek için çarşılar kurarlar. 🔹 Ürünlerin aracı olmaksızın tüketiciye sunulduğu işyerleri, aynı sanat dalını icra eden esnafın bir yerde toplandığı 'arasta' veya 'çarşı' ismini taşıyan iş merkezleridir. Ahilik yüzyıllardır Anadolu'ya ışık tutuyor 🔹 Ahilik teşkilatında her şeyden önce esnaftan beklenen, doğruluk üzerine hareket edilmesiydi. Usulüne uygun iş yapmamak, belirlenen fiyatın üstünde fiyat istemek büyük suç kabul edilirdi. 🔹 Mal ve kalite kontrolü, fiyat tespiti Ahi birliklerinin asli görevlerindendi. Malı eksik ölçenler ve bozuk terazi kullananlar cezalandırılır, sahte ve kalitesiz mal üretenler ve müşteriyi aldatanların malları piyasadan toplanırdı. Tasavvufi ve sosyal hayatın aksi: Fütüvvetname 🔹 Kanunname-i İhtisab-ı Bursa II. Bayezid'in emriyle düzenlemiş tüketici haklarını korumaya yönelik bir kanundur. Kanunname, Mevlana Yaraluca Muhyiddin tarafından 1502-1507 yılları arasında hazırlanır. 🔹 Kanunun hazırlanışında hem Osmanlı örf ve adetleri hem de İslam hukukunun temel ilkeleri dikkate alınır. Bilgi notu: Osmanlı'nın TSE belgesi olarak addedebileceğimiz 'Kanunname-i İhtisab-ı Bursa' bugün Topkapı Sarayı Revan Kütüphanesi'nde korunmaktadır. Ahilik geleneği el sanatı: Telkari 🔹 Kanunname-i İhtisab-ı Bursa, dünyanın en şamil ve kapsayıcı belediye kanunu olma özelliğini taşır. Aynı zamanda bu kanunname, dünyada ilk tüketici hakları kanunu ve ilk gıda maddeleri tüzüğüdür. 🔹 Kanunname ayrıca belediyecilik, tüketici hakları, çevrenin korunmasıyla ilgili önemli hükümler de barındırır. Yapıldığı dönemin şartları göz önüne alındığında bu kanun, çok önemli bir hukuki belgedir. İslam uygarlığında ticaret nasıl yapılırdı? 🔹 Kanunnâme-i İhtisab-ı Bursa kapsam bakımından oldukça geniş bir yapıdadır. Kanunda elma, nar, şeftali, üzüm, portakal, zeytin, ceviz, kavun, salatalık, soğan gibi çok sayıda sebzenin fiyatı ve pazara sunulma şekliyle ilgi düzenlemeler yer alır. 🔹 Ayrıca tüketim mallarının kalite standardına yönelik maddeler de bu kanunname kapsamına dahildir. İslam uygarlığında tarım, ticaret ve iktisat hakkında 20 ilginç bilgi 🔹 Kanunnamenin şaşırtıcı bir diğer özelliği ise hizmet sektörüne yönelik bazı düzenlemeleri de içerisinde barındırmasıdır. 🔹 Kumaş türlerinin cinsi, fiyatı; ayakkabıların pazara sunulma şekli gibi pek çok konuda kurallar bu kanunnamenin kapsamına giriyordu. Online alışverişte dikkat edilmesi gereken altın kurallar 🔹 Kanunnâme-i İhtisab-ı Bursa doğrudan tüketim mallarına yönelik düzenlemeler barındırmakla beraber; dolaylı yoldan kuyumcular, keresteciler, bakırcılar, gibi bazı meslek gruplarının çalışma düzeni ve uyguladıkları fiyat politikalarına dair düzenlemeler de içerir. Dârülislam'da alışveriş nasıl yapılıyordu? 🔹 Kanunnâme-i İhtisab-ı Bursa'da öne çıkan en temel konular, kalite standardizasyonu ve narh konularıdır. 🔹 Kanunnamedeki standart, bir tüketim maddesinin belirli ölçülere, kurallara, yasaya ve kullanıma uygunluğunu denetler. Tarihi kaynakların izinde Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatı 🔹 Kanunnamedeki narh kavramı, temel ihtiyaçları karşılayan ürünlerin fiyatlarına doğrudan müdahale edilerek belirli sınırları aşmasının önüne geçiyordu. 🔹 Ayrıca Osmanlı ekonomisinde fiyat politikasına temel teşkil eden narh, esnaf ve tüccar arasında doğabilecek haksız rekabeti önlemeyi amaçlıyordu. Osmanlı'da fiyatları sabitleme usulü: Narh