Dünya tarihine yön veren Sultan Alparslan kimdir?

Büyük Malazgirt Zaferi'nin komutanı Sultan Alparslan, 20 Ocak 1029'da Selçuklu hükümdarı Çağrı Bey'in ikinci oğlu olarak dünyaya geldi. Çağrı Bey'in en gözde şehzadesi olan Alparslan, Tuğrul Bey'e yardımcılık yapmıştı. Babası Çağrı Bey ile amcası Tuğrul Bey'in vefatının ardından ortaya çıkan saltanat mücadelesinden galip gelerek, 27 Nisan 1064'te Selçuk Devleti'nin tahtına çıktı. Çağrı Bey'in oğlu Alparslan'a vasiyeti Amcası Tuğrul Bey'in yerine, 27 Nisan 1064'te Büyük Selçuklu Devleti'nin ikinci hükümdarı olan Sultan Alparslan, Malazgirt Zaferi'yle dünya tarihinin geleceğine yön verdi. 26 Ağustos 1071'de ordusundan 4 kat büyük Bizans ordusuna karşı kazandığı zaferle tarihin seyrini değiştirdi. Sultan Alparslan, asırlarca konuşulacak taktiksel bir savaşla elde ettiği başarı sayesinde, Anadolu'nun fethini kolaylaştıran süreci başlattı. Savaşa dörtnala koşan Selçuklu ordusunun 10 savaş taktiği Yönünü batıya çeviren Alparslan'ın ilk hedefi Bizans'ın idare ettiği Anadolu coğrafyası oldu. Bu amaçla ilk olarak kuzey sınır hattı olan Gürcistan ve batı sınır hattı olan Anadolu'ya seferler düzenledi. Kars ve Ani şehirlerini ele geçirerek Bizans'tan ilk toprağını aldı. Kazandığı topraklar ve sahip olduğu güçlü ordusuyla İslam dünyasında önemli bir yer edinen Sultan Alparslan, hilafet makamını taşıyan Abbasilerin de koruyuculuğunu üstlendi. Sultan Alparslan'ın en büyük özelliği, İslam âleminin birliği için mücadele eden, çok hızlı hareket edebilen ve hızlı karar veren bir komutan olmasıydı. Abbasi halifesinin, Fatımilere karşı 1070'te yardım talep etmesi üzerine, Sultan Alparslan ordusuyla Fatımilerin üzerine yürüdü. Alparslan'ın Mısır'a yöneleceği haberi üzerine Bizans ordusu, yaklaşık üç yıldır hazırlıklarını yaptığı doğu seferini başlattı. Bizans ordusunun taarruzunu öğrenen Alparslan, geri dönerek Suriye hattına doğru ilerleyişe geçti. Rey şehrinde konuşlanacağı söylentisini yayan Alparslan, Rey yerine Muş'a doğru hareket etti. Bizans ordusu Rey şehrine doğru ilerlerken, Sultan Alparslan Malazgirt Ovası'nda karargâhını kurdu. Ordusuyla birlikte 26 Ağustos Cuma günü namaz kılıp dua eden Alparslan, namazın ardından Romen Diyojen komutasındaki Bizans ordusunun üzerine yürüdü. Sultan Alparslan'ın askerlerin tedirginliğini önlemek için eski bir Türk töresini uyguladı. Kefene benzer beyaz kıyafetler giydi ve atının kuyruğunu bağladı. Ayrıca yanındakilere, şehit olduğu takdirde vurulduğu yere gömülmesini vasiyet etti. Alparslan, mahiyetindeki din âlimlerinin de tavsiyesiyle muharebeyi cuma günü yapmaya karar verdi. 'Ölürsem, üzerime giydiğim bu beyaz elbise kefenim olsun' diyen Sultan, askerlerine şöyle hitap etti: 'Ben, muhtesipler gibi sabırlıyım ve kendini tehlikelere atan kimselerin yaptıkları gibi, gazilerin başında savaşacağım. Eğer Allah beni başarıya ulaştırırsa –Ondan da beklediğim budur- bu güzel bir sonuç olacaktır; eğer durum bunun tersi olursa oğlum Melikşâh'ı dinlemenizi, ona itaat etmenizi ve onu yerime geçirmenizi sizlere vasiyet ediyorum.' 'Ey askerlerim ve kumandanlarım! Daha ne zamana kadar biz azınlıkta, düşman çoğunlukta olmak üzere, böyle bekleyeceğiz? Ben bizzat Müslümanların minberlerde bizim için dua etmekte oldukları bu saatte düşmanın üzerine atılmak istiyorum. Galip gelirsek arzu ettiğimiz sonuç hâsıl olacaktır, aksi takdirde şehit olarak cennete gideriz. Beni izlemek isteyenler gelsinler, geri dönmek isteyenler ise serbestçe geri dönebilirler. Bugün burada ne emreden bir sultan, ne de emir alan bir asker vardır. Bugün ben de sizlerden biriyim ve sizinle birlikte savaşacağım. Biz, Müslümanların eskiden beri yapageldikleri bir gaza yapıyoruz.' Selçukluların 'Turan' taktiğinin en başarılı örneğini uyguladığı savaşın ardından, Romen Diyojen daha fazla dayanamayıp yenilgiyi kabul etti. Bu savaşta bir ilke imza atan Alparslan, Bizans İmparatoru Romen Diyojen'i esir aldı. Daha sonra ise yüksek bir fidye karşılığında serbest bıraktı. Sultan Alparslan'ın bu zaferi sonrasında, Türklere Anadolu'nun kapıları açılarak, Anadolu'nun vatan haline getirilmesini sağladı. Alparslan, Bizans İmparatoru Romen Diyojen'i esir alması ve ona makul bir naziklikle muamele edip affetmesiyle büyük bir şöhret kazandı. Tarih dönüm noktalarından Malazgirt Zaferi ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. Malazgirt Zaferi'nin ardından Anadolu topraklarından ayrılan Sultan Alparslan, Türkistan üzerine yürüdü. Bunun nedeni ise Karahanlı hükümdarı olan damadı Nasr Han'dan kötü haberler gelmesiydi. Karahanlı Hükümdarı Şemsülmülk Nasr Han, Hârizm ve Tohâristan melikleri olan Sultan Alparslan'ın oğulları ile devamlı savaş halindeydi ve Selçuklulardan toprak almaya çalışıyordu. Sultan Alparslan 200.000 kişilik ordusuyla Mâverâünnehir topraklarına ilerlerken önemli bir direnişle karşılaşmadı. Karahanlı topraklarında ilerlerken Barzem Kalesi, bir süre direndi. Sultan ise kaleyi günlerce muhasara altında tuttu. Daha fazla direnemeyen Barzem Kalesi Komutanı Yûsuf Hârizmî, teslim olma bahanesiyle huzura kabulünü diledi. Yûsuf Hârizmî, huzura çıkınca eğildi, fakat ona yaklaştığı sırada aniden sultanın üzerine atıldı ve çizmeleri içinde saklamış olduğu iki bıçağı çekerek Alparslan'ı ağır yaraladı. Sultanın adamları ileri atılıp Yûsuf Hârizmî'yi olduğu yerde öldürseler de Alparslan, çok ağır bir şekilde yaralanmıştı. Bu olaydan dört gün sonra henüz kırklı yaşlarında olan Sultan Alparslan şehit oldu. Cenazesi bugün Türkmenistan'da bulunan Merv şehrine götürülüp defnedildi ama sonraki yıllarda mezarı kayboldu. Sultan Alparslan'ın ölümü, İslâmî kaynaklarda genel olarak aynı olsa da olayın ayrıntıları farklı şekilde anlatılır. İlber Ortaylı, Sultan Alparslan'ın ilk aldığı yerlerden Berzem Kalesi'nin Komutanı Yusuf'u sorgulama sırasında tahkir etmesi ardından onu serbest bırakması, hayatını sona erdiren suikasta neden olduğunu söyler. Vefatından önce Sultan Alparslan, çevresindekilerin Melikşah'a biat etmesini istedi ve bu yönde söz aldı. Devletin geleceğiyle ilgili tavsiyelerde bulunduktan sonra son eşinin, kardeşi Kirman Meliki Kavurd'la evlendirilmesini istedi. Bu sayede Kavurd'un isyan etmesini engellemeyi düşünüyordu. Aynı zamanda merkeze daha yakın olan Şîraz'da oturtularak sıkı kontrol altında tutulmasını tavsiye etmişti. Dönemin önemli tarihçilerinden İbnü'l-Esîr, Sultan Alparslan'ın vasiyetinin şöyle olduğunu yazar: 'Benden sonra oğlum Melikşah'ın hükümdar, Nizâmü'l-Mülk'ün de onun veziri olmasını ve her ikisine itaat etmenizi, kardeşim Kara Arslan Kâvurd Bey'e Fars ve yöreleri ile Kirmân'ın verilmesini, ayrıca belirlenecek miktarda para verilmesini ve eşimle evlenmesini, oğlum Ayaz'a, babam Çağrı Bey'e ait olan Belh'deki şeyleri ve 500.000 altının(dinar) verilmesini, Ayaz'ın, kardeşi Melikşah'a yardım etmesini, oğlum Melikşah'a da (ülkedeki) kaleler ve bunlara ait olan gelirlerin verilmesini, eğer kardeşi Ayaz ya da amcası Kavurd kendisine verilenlere razı olmazsa onlarla savaşılmasını ve bunlara verilecek malı, yapacağı mücadeleye harcamasını vasiyet ediyorum.'

Dünya tarihine yön veren Sultan Alparslan kimdir?

SULTAN ALPARSLAN KİMDİR?