Devletin merhamet eli; Darülaceze

Darülaceze'nin kuruluşu, 1877'teki Osmanlı-Rus Savaşı'na kadar uzanır. 📚 Balkanların çehresini değiştiren savaş: 93 Harbi Bu savaştan sonra İstanbul'a dört yüz bine yakın göçmen geldi. Sokaklarda evsiz, barksız, hasta, kimsesiz çocuk ve dilenciler artmıştı. 📚 Osmanlı tarihinde bilmeniz gereken ilkler İstanbul'daki dilencileri, sokaklarda başıboş gezen kimsesiz çocukları, cami avlusunda yatan kimsesiz muhtaçları bir araya toplayıp ıslah ederek sanat sahibi yapmak, kimsesizlerin son ömürlerini huzur içinde yaşamalarını sağlamak maksadıyla zamanın Sultan II. Abdülhamid Han, bir Darülaceze kurulmasını ferman ile emir buyurmuştu. Bu fermandan sonra oluşturulan komisyonun tetkikleri neticesinde, Darülacezeinin Okmeydanı'nda kurulmasının muvafık olacağı ve inşaatının 72.000 altın liraya çıkabileceğini Sultan Abdülhamid Han'a arz etmişlerdi. 📚 Abdülhamid'in hayatı hakkında 34 ilginç gerçek Darülaceze'nin Okmeydanı'nda inşasına başlanması Abdülhamid'in 6 Nisan 1890 tarihli fermanı ile emir buyrulmuş ve bu ferman 11 Nisan 1890 tarihli Resmî Tebliğ ile yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Sultan Abdülhamid Han, Darülaceze'nin kuruluş masraflarını karşılamak üzere 7.000 altın lira kıymetindeki eşyasını hediye etmiş, 10.000 altın lira da nakit olarak bağışlamıştı. Ayrıca yardım kampanyası düzenlenmiş, geniş bir katılım sağlanmış ve toplanan teberrularla 50.000 altın lira toplanmıştı. Hükumetin konu ile ilgili çalışmaları devam ederken Abdülhamid, doğum günü olan 16 Şâban 1307 (7 Nisan 1890) tarihinde çıkardığı ikinci bir iradede kurulacak müessesenin adının 'dârü'l-aceze' olacağını bildirdi. Buna göre çalışmaya muktedir oldukları halde dilenciliği meslek edinenler memleketlerine gönderilecek, sakat ve kimsesizler için bir darülaceze inşa edilecekti. Buraya alınacak kişilerde din ve milliyet farkı gözetilmeyecekti. 📚 Abdülhamid'in İstanbul'a armağan ettiği 50 eser Temin edilen inşaat parası ile 6 Ekim 1892 tarihinde 21 koyun kesilerek Darülaceze'nin temeli atılmış ve Sultan Abdülhamid Han'ın cülusunun sene-i devriyesi olan 19 Ağustos 1895 tarihinde binaların inşaatı tamamlanarak fotoğraflardan oluşan iki albümle birlikte anahtarları Sultan Abdülhamid Han'a teslim edilmişti. Darülaceze'nin resmî açılışı 31 Ocak 1896 tarihinde yapılmıştı. 1895'te bir nizamname hazırlandı. On maddeden oluşan nizamnameye göre kimsesiz sakatlarla geçimini sağlayamayan kimseler darülacezeye kabul edilecekti. Erkek ve kadınlar ayrı ayrı koğuşlarda kalacak, bunlar mensup oldukları dine göre eğitim görecek ve bakımlarına itina edilecekti. Ayrıca biri erkeklere, diğeri kadınlara ait olmak üzere iki hastahane yaptırılacaktı. İlk önce 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sokakta bıraktıklarından ve Haseki Hastahanesinde barındırılan 150 kadar kadın buraya nakledildi. Bu müessese bir idare binası, ikisi erkeklere, ikisi kadınlara ait olmak üzere dört aceze pavyonu, 200 yataklı bir hastahane, bir yetimhane, çamaşırhane ile hamam gibi hizmet binaları ve el sanatları ile ilgili imalathaneler, fırın ve mâbedlerden (cami, kilise ve havra) oluşan bir kompleksti. Darülaceze'de sıfır-yedi yaş grubu çocuklar için bir de süt emzirme yeri (ırda'hâne) açıldı. Terk edilmiş çocuklar burada büyütülüyordu. Yedi yaşına basanlar ise erkek veya kız yetimhanesine konuluyordu. Yetimhanedeki çocukların eğitimi için Darülaceze'de bir de okul açılmıştı. Başlangıçta otuz yedi erkek ve yirmi sekiz kız çocuğu okumak istediğini bildirdi; aynı zamanda yedi erkek çocuk da Kur'an hıfzına başlatıldı. Okumak istemeyen çocuklar, Darülaceze içinde açılan imalathanelerde çalışarak bir sanat öğrenmeye mecbur tutuluyordu; bunlar günde altı saat çalışıyorlardı. Okula yazılan çocuklar ise günde iki saat ders görüyor, dört saat de imalathanelerden birinde sanat öğreniyorlardı. Okulu bitirenler, dört yıl daha aynı sanat dalına devam ederek sanattan da diploma almak zorundaydılar. Dârülaceze'nin açıldığı 1896'dan 1907 yılına kadar kırk sekiz kişi buradan diploma aldı, altı kişi de hâfız oldu. Bu tarihte okula 130 erkek ve 22 kız öğrenci kayıtlı bulunuyordu. 1895 yılında Sultan II. Abdülhamid Han tarafından kurulan, kurulduğu günden bu yana 29.000'i çocuk olmak üzere toplam 72.000 kişiye yuva olan Darülaceze; din, dil, ırk, sınıf ve cinsiyet farkı gözetmeksizin bakıma muhtaç, yaşlı, engelli insanlara, sokağa terk edilmiş kimsesiz yavrulara hizmet verir. İşte İBB Atatürk Kitaplığından devletin merhamet eli Darülaceze'nin az bilinen fotoğrafları...