Avrupa'nın en utanç verici sırrı: İnsanat bahçeleri

İnsanat bahçeleri 1800'lerin sonu ve 1900'lerin başında Avrupa'da dünyanın dört bir yanından getirilen siyahi insanları 'insanat bahçesi' adı verilen yerlerde sergileniyordu. Üstünde üstlük bu durum oldukça popülerdi. Özellikle Afrikalıları barındıran bu topluluklar, Avrupalılar tarafından tutsak edilip kafes içerisine hapsediliyordu. Afrikalılar, Kızılderililer, Aborjinler gibi topluluklardan tutsak edilen insanlar, kucaklarına maymun verilerek poz verilmeye mecbur bırakılıyordu. 1889'da Paris'te yarı çıplak şekilde sergilenen çoğunluğu Afrikalı 400 tutsağı, 18 milyon insan ziyaret etmişti. Tüm bu tutsaklar arasında en çok aşağılanıp rencide edilen Ota Benga adında bir Afrikalıydı. Afrikalı kabilelerden Chirichiri'lerin bir ferdi olan Ota Benga'nın ismi kendi dilinde 'Dost' demekti. Elindeki tahta mızrakla avından birkaç gün sonra köyüne dönen Ota Benga, insan kaçakçılarının köyünü harabeye çevirdiğini, eşi ve çocuklarının katledildiğini gördü. Üstelik kendisi de sağ kalan birkaç kabile üyesiyle birlikte esir düştü. Uzun ve azap dolu bir yolculuğun sonunda, önce bir başka insan taciri grubuna sonra da Samuel Philips Verner isimli bir Hristiyan misyoner satıldı. Sivri uçlu dişleri olan Ota Benga, bu özelliğiyle diğer tutsaklardan ayrılıyordu. Afrika'nın saf yamyamlarından biri olarak lanse edildi. Ota Benga'nın 'düşük seviyeli bir insan' olarak sergilenmesi insanlık dramı olurken, üzerinden para kazanılmasıyla korkunç bir olaya dönüştü. Bu vahşiliğe ortak olan Avrupalılar, Ota Benga'yı görmek için 25 sent, dişlerini görmek için fazladan 5 sent para ödüyorlardı. Avrupa'dan sonra Amerikalıların eline düşen Ota Benga, 1906'da Bronx Hayvanat bahçesine getirildi. Burada maymun ve orangutanlarla aynı kafese kapatıldı. Kafesinin önündeki tabelaya bir hayvanı tanıtır gibi şunlar yazılmıştı: 'Afrika Pigmesi, 'Ota Benga' Yaş: 23 Yıl Boy: 1.49 metre Ağırlık: 46 kg Kasai Nehri, Kongo Özgür Devleti, Güney Orta Afrika'dan Dr. Samuel P. Verner tarafından getirildi. Eylül boyunca her öğleden sonra sergilenecektir.' Ota Benga, burada maymunları kucaklayıp oynamaya ve orangutanlarla güreşmeye zorlandı. Bu içler acısı durum insan hakları savunucularının hayvanat bahçesi yönetimine yaptığı baskıyla sona erdi. Benga, daha sonra medenileştirme adı altında çeşitli uygulamalara maruz bırakıldı. Dişleri doldurulup Amerikan tarzı kıyafetler giydirildi. İngilizce öğretilerek bir iş verildi. Maruz kaldığı bu uygulamaların etkisinden kurtulamadı ve 20 Mart 1916 yılında 32 yaşında iken çaldığı bir tabancayla kendisini kalbinden vurarak intihar etti. 1800'lerin sonları 1900'lerin başlarında sadece ABD'de değil, Avrupa'nın Paris, Amsterdam, Hamburg, Londra, Brüksel gibi önemli merkezleri Avustralya Aborjinleri, Afrika köylüleri, Filipin Igorotları ve Amerikan yerlilerinin sergilendiği çok sayıda 'insanat bahçesi'ne ev sahipliği yaptı. 1889'da Paris'teki Dünya Fuarı'nda 400 Aborjin ve Afrikalı yarı çıplak şekilde kafeslere kapatılarak sergilendi. Bu sergiyi tam 18 milyon insan ziyaret etti. 1931'de yine Paris'te düzenlenen ve sadece 6 ay açık kalan 'sergi' 28 milyon kişi tarafından gezildi. Üstelik bunların 9 milyonunu başka ülkelerden gelen insanlar oluşturuyordu. 1958 yılında, savaştan sonraki ilk Dünya Fuarı'na ev sahipliği yapan Brüksel'de bir Kongo Köyü sergilendi ve AB'nin temeli olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun kurulduğu o yıl tam 41 milyon kişi Afrikalı yerlileri görmek için o fuara akın etti. İnsanların yarattığı bu vahşilik, II. Dünya Savaşı'ndan sonra azaldı ve kalan son 'insanat bahçesi' 1958 yılında Belçika'da kapandı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra insanat bahçesi kavramı yok olsa da Avrupa'nın kusurlu geçmişinin rahatsızlık verici ırkçılık öyküsü hafızalarda yer almaya devam ediyor.

Avrupa'nın en utanç verici sırrı: İnsanat bahçeleri

AVRUPA'NIN UTANÇ BAHÇESİ